Στο δικό μας «Διαχρονικό» η επισκεψιμότητα αντίστοιχα ήταν 2.750. Δεν ξέρω περιόδους προηγούμενες, αλλά εκτιμώ, πολλοί Λαρισαίοι δεν πάτησαν το πόδι τους. Το ίδιο στην Αθήνα, παντού. Θα είχαν τουλάχιστον την περιέργεια να θαυμάσουν τον πλούτο απ’ τις ιστοσελίδες; Δεν είναι μόνο τα εκθέματα, παράπλευρα κείμενα μιλούν για την εκάστοτε εποχή. Αντλώ και συνοπτικά, μεταφέρω:
«Απ’ τον 11ο προς 8ο αι. π.Χ. στην Ελλάδα σημειώθηκαν μετακινήσεις πολλών φύλων απ’ τα ορεινά προς πεδινά, νησιά, Μικρασία, Κύπρο. Στη Θεσσαλία μετακινήθηκαν τουλάχιστον 6 φύλα: Αινιάνες, Αιολείς, Βοιωτοί, Θεσσαλοί, Λαπίθες, Μάγνητες. Στα Αρχαϊκά και κλασικά χρόνια, η Θεσσαλία (7ος - 6ος αι.) διεκδικούσε ηγετικό ρόλο πανελλήνια, με τη συμμετοχή στη Δελφική Αμφικτυονία. Παγιώνει κυριαρχία στους περίοικους: Μάγνητες, Περραιβοί, Αθαμάνες, Δόλοπες, Αινιάνες, Μαλιείς, Οιταίοι, που αναφέρονται ως υποτελείς, άλλοτε ως αυτόνομοι ή «σύμμαχοι» Δεν λείπουν βλέψεις επεκτατικές νοτίως (Φωκίδα, Βοιωτία).
Οι πόλεις, ήταν έδρες αριστοκρατικών οίκων. Πρώτος αναδιοργανωτής της Θεσσαλικής πολιτείας κατά Αριστοτέλη, ο Αλεύας ο Πυρρός (Λάρισα). Οργανώθηκε διοικητικά σε 4 περιφέρειες: Πελασγιώτιδα, Εστιαιώτιδα, Θεσσαλιώτιδα, Φθιώτιδα. Στους Περσικούς πολέμους παρά την επιθυμία μερικών, να πάνε με τους Έλληνες, πολέμησαν με τους ...ΠΕΡΣΕΣ!
Πλέον αδυνατούσαν να επηρεάσουν τα ελληνικά δρώμενα. Οι σχέσεις με Αθήνα, Σπάρτη ήταν ασταθείς. Στον Πελοποννησιακό πόλεμο παρά τις όποιες εμπλοκές, βίωσε ιδιόρρυθμο καθεστώς «ουδετερότητας». Τον 4ο αι. π.Χ. η Θεσσαλία ταλανίζεται από αδιάκοπες εμφύλιες συγκρούσεις. Το 375/4 επικρατεί ο Ιάσων των Φερών, όμως δολοφονήθηκε το 370 π.Χ. δίνοντας πρόσφορο έδαφος σε Βοιωτούς και Μακεδόνες που τελικά κυριάρχησαν στην περιοχή. Ο Φίλιππος Β’ εγκαθιστά φρουρές, επιστάτες (ντόπιοι). Κτίζει πόλεις, οχυρά. Σημαντικότερη η Δημητριάδα (απ’ τον Δημήτριο Πολιορκητή) στον Παγασητικό. Διέθετε ανάκτορο, γρήγορα εξελίχθηκε σε διοικητικό, στρατιωτικό κέντρο και διεθνές λιμάνι.
Η κατάσταση δημιούργησε σταδιακά αντιδράσεις. Οι Αιτωλοί επωφελούνται κι αρχίζουν επιδρομές. Η Θεσσαλία διαμελίζεται, μερικοί κάτοικοι διασκορπίζονται. Η παρουσία των Μακεδόνων θα διαρκέσει μέχρι και το α’ μισό του 2ου αι. π.Χ. και η Θεσσαλία θα αποτελέσει πεδίο στρατιωτικών αντιπαραθέσεων μεταξύ Μακεδόνων, Ρωμαίων. Η στάση των θεσσαλικών πόλεων απέναντί τους, μεταβαλλόταν κατά περίπτωση, σε συνδυασμό με τις επεμβάσεις των Αιτωλών.
Οι επιγραφές, που εκτίθενται στο Μουσείο, φωτίζουν την ταραχώδη κατάσταση στη Θεσσαλία, που κλείνει με την οριστική κατάκτησή της απ’τους Ρωμαίους, αφού επιβλήθηκαν στις Κυνός Κεφαλές (Σκοτούσα/196 π.Χ.) και στη μάχη της Πύδνας (167 π.Χ.). Οι Ρωμαίοι το 196 π.Χ. διακήρυξαν την ανεξαρτησία των Θεσσαλικών πόλεων απ’ την κυριαρχία των Μακεδόνων και ίδρυσαν το κοινό των Θεσσαλών.
Η Θεσσαλία βρέθηκε σε καθεστώς υποτέλειας με κάποια αυτονομία. Επικεφαλής του κοινού ο στρατηγός, με ετήσια εξουσία. Οι θεσσαλικές πόλεις συμμετείχαν στις συνεδριάσεις της συνομοσπονδίας (έδρα η Λάρισα). Το κοινό ασκούσε δικαστικές και οικονομικές εξουσίες. Έκοβε δικό του νόμισμα, οργάνωνε Πανθεσσαλικούς αγώνες και θρησκευτικές γιορτές.
Η σχέση «φιλίας - συμμαχίας» των Θεσσαλών με τη Ρώμη φαίνεται, από τη συμμετοχή σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, τις «πελατειακές» επαφές των ντόπιων με μεγάλες ρωμαϊκές οικογένειες, την εγκατάσταση Ιταλιωτών στην περιοχή και την τροφοδοσία της Ρώμης με σιτηρά. Στους αυτοκρατορικούς χρόνους γνωρίζει κατά διαστήματα εύνοια. Ανακαινίζονται δημόσια κτίρια, κατασκευάζονται δρόμοι, οδοδείκτες, διανέμονται προϊόντα των αυτοκρατορικών κτημάτων.
Η διοικητική μεταρρύθμιση του Διοκλητιανού (284 – 305 μ.Χ.) σήμανε το τέλος του Κοινού των Θεσσαλών. Ορίζεται, επαρχία του Ρωμαϊκού κράτους με πρωτεύουσα τη Λάρισα.
Απ’τα ευρήματα προκύπτει πως: η οικονομία, το εμπόριο και η τάση για τρυφηλή ζωή, είναι στο προσκήνιο. Ξεχωριστή θέση κατέχει η υποενότητα που πραγματεύεται την παρουσία 2 αρχαίων θεάτρων (Λάρισα), που υπήρξαν τόποι θεατρικών - μουσικών δρώμενων, αγώνων, θηριομαχιών, μονομαχιών, πιθανότατα και συνέλευσης του Κοινού των Θεσσαλών».
Την εποχή που οι Ρωμαίοι χτυπούσαν τον Αννίβα (218-201 π.Χ.), στην Ελλάδα Αχαϊκή, Αιτωλική Συμπολιτεία, Μακεδονία αλληλοεξοντώνονται, με τη Θεσσαλία να ’ναι θύμα και θύτης. Πλήρης παρακμή.
Οι Αθηναίοι εξελίχθηκαν σε κόλακες ισχυρών, οι Αιτωλοί σε ληστές, ενώ τους Σπαρτιάτες κυβερνούσαν ηγέτες ο ένας χειρότερος απ’ τον άλλον. Ο μόνος που θα μπορούσε να διασφαλίσει την ανεξαρτησία της Ελλάδας ήταν ο Φίλιππος. Ωστόσο δεν υπελόγισε τη ρωμαϊκή απειλή. Αντί να συνάψει χρήσιμες συμμαχίες είδε τους Ρωμαίους ανταγωνιστικά. Εκστράτευσε εναντίον τους (Ιλλυρία / Α’ Μακεδονικός Πόλεμος, 214 π.Χ.), συμμάχησε με τον Αννίβα, (Καρχηδόνα) χωρίς να του προσφέρει την παραμικρή βοήθεια. Επιτέθηκε σε Ρόδο, Αίγυπτο, Πέργαμο κι άλλες Μικρασιατικές πόλεις. Καταλεηλάτησε την Αθήνα, κατήγαγε απανωτές νίκες σε βάρος των Αιτωλών. Με την επιθετικότητά του ο Φίλιππος δημιούργησε πολλούς εχθρούς! Μετά τη συντριβή της Καρχηδόνας, η Ρώμη στρέφεται στην Ανατολή, με σύμμαχο τους Πτολεμαίους. Το 201 π.Χ. αντιπροσωπεία από Αθήνα, Ρόδο, Πέργαμο, παραπονιέται στη ρωμαϊκή Σύγκλητο για την επιθετικότητα των Μακεδόνων και ζητά προστασία. Ουσία, καλούσαν να επέμβουν στα εσωτερικά μας. Το 200 π.Χ. η Ρώμη κήρυξε τον πόλεμο στη Μακεδονία (Β’ Μακεδονικός Πόλεμος). Όμως, αυτόν θα περιγράψουμε την επόμενη Πέμπτη.
Από τον Πέτρο Ιωάννου
απόμαχο της εκπαίδευσης
