Η πλημμύρα του 1803-1804

Από τον Κώστα Σπανό, εκδότη του «Θεσσαλικού Ημερολογίου»

Οι πρόσφατες πλημμύρες μού έδωσαν αφορμή να ανατρέξω στις Θεσσαλικές Ενθυμήσεις μου, για να ιδώ παρόμοια φαινόμενα. Αναφέρονται πολλά, αλλά στο σύντομο άρθρο μου θα περιοριστώ μόνο σε τρεις ενθυμήσεις της περιόδου 1803-1804.
Στην περιοχή της Αγιάς, στις 8 Ιουλίου του 1803, δεν έφτανε ένα κακό, η παρουσία του Βελή πασά στην Αγιά που «έμασε το ψωμί» (σιτάρι), λίγες μέρες νωρίτερα, ήρθε και ένα δεύτερο: έβρεξε τόσο πολύ ώστε «εγιόμισε ο βάλτος νερό».1
Φαίνεται ότι το καλοκαίρι του 1803 ήταν πολύ βροχερό, ώστε οι φερτές ύλες προσάμωσαν τη θάλασσα στο Πήλιο. Στις 15 Σεπτεμβρίου, ημέρα Τρίτη, «ξημέρομα, έγινε μεγάλη βροχή και επλημήρησαν οι ποταμοί και επήραν [παρέσυραν] της δριστέλες όλες και γεφήρια και μήλους και όλες οι στράτες καταχάλασαν τωσων όπου δεν ενθυμήθη τινάς να έγηνε άλλην φωρά, και οι ποταμοί εκατέβασαν τώσων προσάμωμα οπού οδήοξαν την θάλασσα από τα πρότασιμάδια έος 5 βήματα ποδώς. Και ήτουνμεγάλον θέαμα»2.
Οι βροχές άρχισαν τον Μάιο και συνεχίστηκαν όλο σχεδόν το καλοκαίρι. Καταστράφηκαν τα σπαρτά, πριν από τον θερισμό, από το χωριό Μεγάρχη μέχρι το Φλαμούλι των Τρικάλων και πλημμύρισαν πολλοί οικισμοί κοντινοί στη Σαλαμπριά (Πηνειό). Ο Πηνειός κατέβασε τόσο πολύ νερό ώστε ενώθηκε η κοίτη του με την κοίτη του παραποτάμου Κουμέρκη, στα δυτικά του Πυργετού των Τρικάλων. Ο θυμησογράφος κατέγραψε με κάποια καθυστέρηση το γεγονός, ή το αντέγραψε από κάποιο εκκλησιαστικό βιβλίο μετά από δυο-τρεις μήνες, την 1η.11.1804.
«1804 Νοεβρίου 1, κάνο ενθήμησιν τον κυρόν οπού [...} η Σαλαμπριά έπησεν [χύθηκε] ης το Κουμέρκυ και εγηνε μαγαλ ιπλιμήρα και έπονηξεν κόσμο και [γ]κρέμησε χορία και χάλασαν τα σιτάρια από το Μηγάρχη και κάτω εος το Φλαμούλι και εκαμηε ως τον Μάγιον μήνα μέσα και κανής δεν το θιματε ποτές να ματαγένη αυτό εως την σίμερον και οχηάλο (...)».3
Προφανώς, η δυνατή νεροπομπή κατέστρεψε τις πρόχειρες γέφυρες ή τα πενιχρά πορθεία, τα οποία είχαν οι χωρικοί των Τρικάλων, για να περνούν τα ποτάμια. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι το 1805 κατασκεύασαν στον Κουμέρκη ένα καράβι αξίας 200 γροσίων.4
——————————————————
1. Κώστας Σπανός, Θεσσαλικές Ενθυμήσεις, 1404-1881. Τόμος Β΄. 1800-18881, Λάρισα 2014, 67, (αρ. ενθ. 521).
2. Κώστας Σπανός, ό. π., σ. 67-68.
3. Κώστας Σπανός, Θεσσαλικές Ενθυμήσεις, 1404-1881. Τόμος Β΄. 1800-18881, Λάρισα 2014, 67, (αρ. ενθ. 521).
4. Κώστας Σπανός, ό. π., σ. 67-68.