Ο Μιαούλης με το πρόσχημα ότι κυβερνητικά στρατεύματα θα εισβάλλουν στην Ύδρα (φήμη που διέσπειραν οι Υδραίοι καραβοκύρηδες) ήρθε μυστικά από την Ύδρα στον Πόρο στις 16.7.31 με 200 Υδραίους και τον Μαυροκορδάτο ως μυστικο σύμβουλο. Εξόπλισε μερικές δεκάδες ντόπιους και κατέλαβε τον ναύσταυθμο, προσπαθώντας με τον Μαυροκορδάτο να πείσουν τον ναύαρχο Κανάρη ν' αποστατήσει εναντίον του Καποδίστρια. Αυτός αρνείται και τον φυλακίζουν. Άγγλοι και Γάλλοι αρνούνται να συνδράμουν τον Κυβερνήτη, πράγμα που κάνει ο Ρώσος Ναύαρχος Ρίκορντ, που αποκλείει το λιμάνι του Πόρου, για να μην προστρέξουν σε βοήθεια του Μιαούλη άλλοι στασιαστές. Ο Μιαούλης κανονιοβολεί τα δύο ρωσικά πλοία, που έφρασσαν το μεγάλο στόμιο του λιμανιού και οι Ρώσοι ανταποδίδουν τα πυρά λόγω προσβολής της σημαίας τους. Τότε ο Μιαούλης ανατινάζει στον αέρα τη φρεγάτα του ελληνικού στόλου «Ελλάς» και την κορβέττα «Ύδρα», που είχαν πληρωθεί από τα δάνεια των επαναστατών του ‘24 και ‘25.* Αυτά, των οποίων μόλις τα 2/5 σχεδόν έφτασαν στην Ελλάδα και από αυτά η «συντροφία» Μαυροκορδάτου-Κουντουριώτη πήρε τα μισά, για να πολεμήσει τους οπλαρχηγούς τού Μωριά στις εμφύλιες συρράξεις της Επανάστασης. Οι φωτιές των δύο πλοίων επεκτάθηκαν και σε άλλα δύο και στην ουσία ο μικρός κρατικός στόλος καταστράφηκε. Διασώθηκε ο ναύσταθμος. Η καταστροφή όμως ήταν ανεπανόρθωτη. Ο Κούμας ιστορώντας τα γεγονότα γράφει: «Η ιλαρότης και φρόνησις του Κυβερνήτου της Ελλάδος εύρηκεν αποτρόπαιον αμοιβήν εκ φατρίας τινός των Ελλήνων. Επρόκρινα να μην υπάρχω πλέον εις τον κόσμον, παρά να προσθέσω εις τας ιστορίας του αναστηθέντος έθνους μου κακούργημα, το οποίον κατά δυστυχίαν κινδυνεύει να δείξει βεβαίαν και αναντίρρητον την γνώμην του Ηρωδιανού».** Ο μέγας υποκινητής κάθε σχεδόν ίντριγκας, εμφύλιας σύγκρουσης και ηθικής αυτουργίας εξοντώσεων πολιτικών αντιπάλων στη διάρκεια και μετά την Επανάσταση Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος - αυτοαποκαλούμενος «πρίγκηψ»- όχι μόνο δεν λογοδότησε σε κανέναν και ποτέ, αλλά μαχητής αυτός για φιλελεύθερα ιδεώδη, όπως έλεγε και πίστευε ο ίδιος, υπηρέτησε πιστά μετά τον Καποδίστρια το αυταρχικό Οθωνικό Κράτος και τους Γερμανούς σκληρούς αντιβασιλείς-κηδεμόνες του ανήλικου Όθωνα (‘32-’35) Άρμανσμπεργκ, Μάουρερ, Έιντεκ, Χάμπελ και Γκρένερ. Ιδού η πορεία του:
1833 Υπουργός Οικονομικών-1841 Πρεσβευτής στο Λονδίνο-1842 Πρωθυπουργός-1843 Αντιπρόεδρος Συντ. Συνέλευσης-1844 Πρωθυπουργός-1850 Πρεσβευτής στο Παρίσι-’54 Πρωθυπουργός-’63 Πρόεδρος Επιτροπής Σύνταξης Συντάγματος. Για να τα γράφουμε όμως όλα. Ο Μαυροκορδάτος πέθανε φτωχός στην Αίγινα. Αυτό δείχνει εντιμότητα άντρα αριστοκρατικής καταγωγής και μεγάλου πλούτου, όταν κατέβηκε στην Ελλάδα μετά την έκρηξη της Επανάστασης. Ναύλωσε πλοίο στο Λιβόρνο και πήγε στη Μασσαλία, όπου συγκέντρωσε Έλληνες της Ευρώπης και αποβιβάστηκε μαζί τους στο Μεσολόγγι. Αμέσως μετά πρωταγωνίστησε στην Επανάσταση με όποιον τρόπο, μέσο και πεποιθήσεις έκρινε πως θα βοηθούσαν τον αγώνα.
Ο άλλος πρωταγωνιστής της ανταρσίας του Πόρου Αντρέας Μιαούλης, εμβληματική προσωπικότητα και μεγάλος εχθρός του Καποδίστρια και αυτός διέπραξε έγκλημα χειρότερο του λάθους, για να δανειστώ τη γνωστή και αποδιδόμενη στον Ταλεϋράνδο φράση, όταν πληροφορήθηκε την εκτός Γαλλίας δολοφονία του Δούκα του Ανγκιέν από πράκτορες του Ναπολέοντα. Ο μεγάλος πειρατής, καραβοκύρης και πολεμιστής Μιαούλης με την κήρυξη της Επανάστασης διέθεσε για τον αγώνα 3.700 ισπανικά τάλληρα. Αργότερα ως άτυπος ναύαρχος του ελληνικού στόλου από εξοπλισμένα εμπορικά πλοία πήρε πολύ ενεργό μέρος στους ναυτικούς αγώνες των επαναστατών. Τον βαρύνει η ανταρσία του Πόρου, αλλά αργότερα τιμήθηκε με αξιώματα ναυάρχου και επιθεωρητή του στόλου, ενώ έτυχε και μεγάλων τιμών κατά και μετά τον θάνατό του. Ο Όθων τού απένειμε μάλιστα και τον μεγαλόσταυρο του Σωτήρος. Ο τρίτος των πρωταγωνιστών της ανταρσίας Πολυζωίδης τιμήθηκε και αυτός με αξιώματα από τις οθωνικές Κυβερνήσεις. Η άρνησή του -μαζί με τον Τερτσέτη- στη θανατική καταδίκη του Κολοκοτρώνη, που απέβλεπε και πίεσε το καθεστώς της κηδεμονίας του Όθωνα, τον καθιέρωσε στο πανελλήνιο. Ξεχάστηκε ο πρωταγωνιστικός του ρόλος -όπως ο ίδιος το έγραψε- στη δολοφονία του Καποδίστρια (Οκτ. ‘31), αλλά και στην προηγούμενη (Ιουλ. ‘31) ανταρσία των Υδραίων στον Πόρο. Νομικός ο ίδιος έγινε αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου (1832) και αργότερα υπουργός Παιδείας και Εσωτερικών.
Τι βλέπουμε εδώ; Έντιμοι γενικά (με κάποια ερωτηματικά για τη γνώση ή συμμετοχή στη δωροδοκία προς τους δολοφόνους του Καποδιστρια) άντρες που στασίασαν, έκαψαν τον μικρό στόλο του νεοσύστατου Κράτους και εξύφαναν -αμέσως μετά- τη δολοφονία του Καποδίστρια, τιμήθηκαν στο άμεσο μέλλον με ύψιστα αξιώματα. Η ιστορία δεν είναι δίκαιη. Ούτε ο ανθρώπινος βίος έχει ευθύγραμμη πορεία. Το θετικό ή αρνητικό αποτύπωμα συμβάντων και προσώπων ανήκει σ' όσους μπορούν και θέλουν να μελετήσουν και αποτιμήσουν τα πρώτα και τους δεύτερους με στήριγμα το γνωστικό αντικείμενο, τον προϊδεασμό και το γνωσιολογικό τους περιεχόμενο. Έτσι κι αλλιώς μαθαίνοντας το παρελθόν κρίνουμε με επάρκεια το παρόν και χαράσσουμε καλύτερα το μέλλον. Χρειάζεται όμως μνήμη, και αυτή μάλλον μας λείπει.
* Το ονομαστικό ποσό του 1ου δανείου ήταν 800 χιλ. λίρες. Του 2ου 2 εκατ. Η εκταμίευση του 1ου ήταν 59% και του 2ου 55%.
** Ρωμαίος ιστορικός. Η φράση έχει ως εξής: «Αρχαίον το των Ελλήνων πάθος αεί στασιάζεσθαι».