ΟΙ «ΑΘΕΑΤΕΣ» ΠΛΕΥΡΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΙI.

ΜΙΚΡΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ 200ή ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΟΥ 1821

Το δεύτερο σημερινό σημείωμα για τις ελάχιστα γνωστές πτυχές της Επανάστασης του ’21 περιλαμβάνει κάποια ακόμα από τα πολλά σημαντικά ως προς τις συνέπειές τους συμβάντα της 10ετίας του ’21.

ζ) Εμβληματική προσωπικότητα του ‘21 υπήρξε ο αλεβίτης (αιρετικός μουσουλμάνος) Στερεοελλαδίτης οπλαρχηγός Οδυσσεύς Ανδρίτσου γνωστός από τα σχολικά εγχειρίδια ως Οδυσσέας Ανδρούτσος από τη μάχη στο χάνι της Γραβιάς στις 8.5.21 εναντίον του Ομέρ Βρυώνη. Ο Ανδρούτσος υπήρξε σπουδαγμένος στη Στρατιωτική Σχολή του Αλή, αρχηγός της προσωπικής του φρουράς και εξαιρετικός πολεμιστής. Αρχές του ‘21 κατέβηκε να πολεμήσει στη Στερεά με Αλβανούς χριστιανούς και Έλληνες εναντίον των Τούρκων. Μαζί με άλλους εκεί οπλαρχηγούς (που ο δολοπλόκος -κατά πολλούς- Φαναριώτης «πρίγκιψ» Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος κατηγόρησε ως προδότες, επειδή συνεργάζονταν με Τούρκους) έλαβε μέρος σε πολλές νικηφόρες μάχες στη Στερεά, αλλά και σε τοπικές προσωρινές ανακωχές με Τούρκους, προκειμένου να αποφύγει -όπως και άλλοι Στερεοελλαδίτες οπλαρχηγοί- λεηλασίες περιουσιών και σφαγές αμάχων. Νησιώτες και Φαναριώτες, δηλ. το επαναστατικό «gouverno» θεωρούσαν αυτήν την τακτική (γνωστή ως «καπάκια») εσχάτη προδοσία. Έτσι διώχτηκαν αρκετοί οπλαρχηγοί ως προδότες. Μεταξύ τους και ο μισούμενος από «κυβερνητικούς» Ανδρούτσος, που τον δολοφόνησε (ρίχνοντάς τον από τα τείχη της Ακρόπολης, όπου ήταν προφυλακισμένος για προδοσία) ο φίλος του οπλαρχηγός Γκούρας. Για την ακρίβεια κατόπιν διαταγής του τον κατακρίμνησαν τρεις άντρες του. Διέδωσαν, πως αποπειράθηκε να δραπετεύσει και έπεσε από τα τείχη. Η αλήθεια αποκαλύφθηκε πολύ αργότερα με τη δημοσίευση διαθήκης αυτόπτη μάρτυρα της δολοφονίας. Ο Ανδρούτσος αποκαταστάθηκε μετά θάνατον το 1872.
η) Πότε άρχισε η ελληνική Επανάσταση; Στις 25.3.21 -με το νέο ημερολόγιο- το μόνο που συνέβη, ήταν η απόφαση της προσωρινής Κυβέρνησης των επαναστατών, ότι θα εφαρμόσει ναυτικό αποκλεισμό των λιμανιών του εχθρού. Απλά ο θρύλος συνδύασε τη γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου με τα γεγονότα εκείνου του μήνα στον Μοριά, που ούτως ή άλλως υπήρξε η μήτρα του αγώνα μαζί με την Ύδρα και τις Σπέτσες. Στην Πελοπόννησο από τις 14 έως τις 20/3/21 έγιναν πολλές επιθέσεις οπλαρχηγών εναντίον Μουσουλμάνων. Στις 17.3 καταλήφθηκε από μανιάτικα μπουλούκια η Αρεόπολη και στις 21 η Καλαμάτα. Πραγματική ημερομηνία έναρξης της Επανάστασης ήταν η 22α Φεβρουαρίου 1821, ημερομηνία που ο Αλέξανδρος Υψηλάντης με τον ιερό λόχο Ελλήνων φοιτητών και νέων του εξωτερικού -άσχετων από πόλεμο- πέρασε τον ποταμό Προύθο (σύνορο Ρωσίας - Οθωμ. Αυτ/ρίας) και εισέβαλε στην αυτόνομη υπό τουρκική κηδεμονία Μολδαβία, δηλαδή σε οθωμανικά εδάφη. Η εισβολή είχε τραγικό τέλος στο Δραγατσάνι. Θετικό της πρόσημο υπήρξε η πολεμική γενναιότητα του Λειβαδιώτη Γεωργάκη Ολύμπιου και η τελική του θυσία στη Μονή Σέκου της Μολδαβίας, όπου πολιορκημένος ανατινάχτηκε (Σεπτ. ‘21). Ο Φιλίμων υποστηρίζει, πως ο Ολύμπιος προδόθηκε απο τον τοπικό επίσκοπο Ρομάνο, που καθ' υπαγόρευση των Τούρκων κάλεσε τον Γεωργάκη να παραμείνει στη Μονή, για να διαφυλάξει δήθεν τους απειλούμενους με καταστροφή από τους Τούρκους θησαυρούς της. Εκεί αποκλείστηκε από τους Οθωμανούς.
θ) Πότε τελείωσε ο επαναστατικός αγώνας των Ελλήνων; Πρέπει εδώ να γίνει διάκριση μεταξύ διπλωματίας και πολεμικών επιχειρήσεων. Το πολιτικοδιπλωματικό πλαίσιο μέχρι τη δημιουργία του ανεξάρτητου Κράτους των Ελλήνων κράτησε αρκετά. Τελικά με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου τον Φεβρουάριο του 1830 αναγνωρίστηκε η ανεξαρτησία της Ελλάδας με χερσαία όρια Πρέβεζα-Λαμία-Σποράδες, που περιλάμβανε και την Εύβοια με τις Κυκλάδες. Το 1832 τα όρια μετακινήθηκαν βόρεια από την Άρτα μέχρι τον Βόλο. Για τις πολεμικές επιχειρήσεις της Επανάστασης, οι πολλοί πιστεύουν, πως η ναυμαχία του Ναυαρίνου στις 20.10.1827 έκλεισε τον αγώνα της ανεξαρτησίας. Δεν είναι έτσι. Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν. Μετά το Ναβαρίνο αποβιβάστηκαν στην Πελοπόννησο 13.000 -15.000 Γάλλοι στρατιώτες και απομάκρυναν από τον Μοριά τα στρατεύματα του Ιμπραήμ. Αλλά και ο Σουλτάνος χρειάστηκε στρατό για την αντιμετώπιση των Ρώσων στον μεταξύ τους πόλεμο του 1828-29 (με ήττα των Οθωμανών) και απέσυρε τα στρατεύματά του από τη Ρούμελη. Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1829 με Κυβέρνηση Καποδίστρια -έγινε η νικηφόρα για τους Έλληνες μάχη της Πέτρας (μεταξύ Θήβας-Λειβαδιάς) μεταξύ Ελλήνων υπό τον Δημ. Υψηλάντη και Τουρκαλβανών υπό Ασλάν Μπέη. Είναι η τελευταία μάχη του απελευθερωτικού αγώνα, που κατά κάποιον τρόπο ξέπλυνε και τη στρατιωτική ντροπή τής ολέθριας ήττας των πολυαριθμότερων Ελλήνων από τους Τούρκους, έξω από την Αθήνα -όπου σήμερα η περιοχή του Νέου Κόσμου- στη θέση «Ανάλατος» στις 24.4.1827. Ο Άγγλος Τσωρτς -που ανέλαβε την αρχηστρατηγία των ελληνικών πολυάριθμων μπουλουκιών μετά τον θάνατο του Καραϊσκάκη- παρέταξε τους Έλληνες κατά μέτωπο, όπως συνέβαινε με τους ευρωπαϊκούς στρατούς. Σ' αυτό συνηγόρησε και ο Άγγλος αρχηγός του ελληνικού ναυτικού Χέυδεν. Κολοσσιαίο λάθος, καθώς οι Έλληνες οπλαρχηγοί ήξεραν μόνον τον ανταρτοπόλεμο («χτύπα-φεύγα»), τις μάχες ενεδρών (π.χ. Δερβενάκια 26.7.22), τις πολιορκίες πόλεων (π.χ. Τριπολιτσάς αρχές Ιούν.- 23.9.21) και τις επίμονες πολιορκίες κάστρων, όπως οι τρεις πολιορκίες του κάστρου Ακροκορίνθου {1η αποτυχ. Μαρτ.-Απρ. ‘21} {2η επιτυχ. Μάι. ‘21-Ιαν. ‘22} {3η επιτυχ. Ιαν.-Οκτ. 23}. Στη σύγκρουση του Ανάλατου οι Έλληνες κατεσφάγησαν από το ιππικό και το πεζικό των Τούρκων. Μετά και αυτήν τη συντριπτική ήττα από τον Κιουταχή, καθώς είχε υποταχθεί στο μεταξύ και η Αθήνα, ο αγώνας των Ελλήνων τελείωσε. Ας γραφεί επιγραμματικά, ότι η Επανάσταση συνετρίβη.
Μετά επενέβησαν οι Δυτικοί στο Ναβαρίνο...
Καλώς εχόντων των πραγμάτων μετά την 1η.10.21 θα συνεχίσουμε με τις «αθέατες» πλευρές της ελληνικής Επανάστασης.