Θα βάλουμε μυαλό;

Από τον Χάρη Ανδρεόπουλο

Την εποχή που ασκούσα επαγγελματική δημοσιογραφία -προ 30ετίας δηλαδή- άκουγα στα γραφεία της Δασικών Υπηρεσιών της (τότε) Νομαρχίας ένα μόνιμο παράπονο των υπηρετούντων στελεχών ότι υπάρχει μεγάλη έλλειψη δασολόγων (ΑΕΙ) και δασοπόνων (ΤΕΙ) για την εκπόνηση

σχεδίων αντιπυρικής προστασίας, τη διάνοιξη αντιπυρικών ζωνών και δασικών δρόμων στα δημόσια δάση, κ.λπ. Τα χρόνια περνούσαν αλλά δασολόγοι / δασοπόνοι δεν έρχονταν. Κάποιες περιστασιακές προσλήψεις προσωρινών για τη διάρκεια του θέρους δεν μπορούσαν, φυσικά, να καλύψουν τις ανάγκες για την εκπόνηση ολοκληρωμένων σχεδίων προστασίας των πολλών και πανέμορφων δασών που είχε την ευλογία να έχει η χώρα μας.
Την εποχή που εισήλθα στην Εκπαίδευση -προ 20ετίας, δηλ.- έτυχε να γνωριστώ με αξιολογότατους συναδέλφους ειδικότητας Δασολόγου, διπλωματούχους του ΑΠΘ (και μάλιστα 5ετούς φοιτήσεως), οι οποίοι υπηρετούσαν σε Γυμνάσια (διδάσκοντας το μάθημα της Τεχνολογίας) και σε Τεχνικά Λύκεια (διδάσκοντας μαθήματα της ειδικότητάς τους σε Τμήματα Γεωπονο/δασολογικής κατεύθυνσης). Ζητώντας να πληροφορηθώ το «πώς» και το «γιατί» απόφοιτοι πανεπιστημιακών Τμημάτων που ενώ δεν είχαν εκπαιδευτικό προσανατολισμό, εντούτοις, βρέθηκαν στην Εκπαίδευση, η απάντηση ήταν η ίδια: «Δεν γίνονται προσλήψεις δασολόγων στις Νομαρχίες… Μένουμε χρόνια άνεργοι… Ο διορισμός στην Εκπαίδευση αποτελεί εργασιακή διέξοδο στο επαγγελματικό μας αδιέξοδο…».
Τα θυμήθηκα όλα αυτά καθώς τις προηγούμενες ημέρες, στις αναλύσεις ειδικών για τις αιτίες της καταστροφής των δασών μας από την πύρινη λαίλαπα (η οποία την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές συνεχίζει να προκαλεί όλεθρο απ’ άκρου εις άκρον της Ελλάδος), ως δύο από τους βασικούς λόγους / αιτίες της συντελεσθείσης καταστροφής αναφέρονταν: πρώτον, η έλλειψη αντιπυρικών ζωνών και, δεύτερον, η έλλειψη δασικών δρόμων ή η μη συντήρηση των υφισταμένων, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να μην μπορούν τα οχήματα της Πυροσβεστικής να πλησιάζουν τις εστίες της πυρκαγιάς για να τις κατασβέσουν. Θα ’πρεπε, δηλαδή, να είχαν γίνει μελέτες προληπτικού χαρακτήρα από τους αρμόδιους επιστήμονες (δασολόγους), έτσι ώστε όταν χρειάστηκε η καταστολή της πύρινης λαίλαπας να μπορούσε η Πυροσβεστική να βρει δρόμους/διόδους πρόσβασης των πυροσβεστικών οχημάτων για να κάνει το έργο της. Αμ’ δε… Για να γίνουν όλα αυτά χρειάζεται υπεύθυνος πολιτικός σχεδιασμός που, φυσικά, θα προϋπέθετε, για την εφαρμογή του, την ύπαρξη του κατάλληλου επιστημονικού προσωπικού. Μονίμου προσωπικού, για να είναι δυνατή η εκπόνηση μελετών και η εφαρμογή τους και όχι εκτάκτου/εποχιακού για τις «αυξημένες λειτουργικές ανάγκες του θέρους». Οι μεγάλες πυρκαγιές των τελευταίων ετών, στην Ηλεία της Πελοποννήσου του 2007 (με 49 νεκρούς) και στο Μάτι Αττικής το 2018 (με 102 νεκρούς) δεν έπεισαν, δυστυχώς, την (εκάστοτε) πολιτική ηγεσία της χώρας για την (αδήριτη πλέον, λόγω και κλιματικής αλλαγής) αναγκαιότητα να λάβει ουσιαστικά, δραστικά μέτρα για την πρόληψη και την καταστολή των πυρκαγιών και έτσι φθάσαμε στο 2021, στις μέρες μας, να έχει συντελεστεί μια «βιβλική» καταστροφή ανυπολογίστων μέχρι στιγμής διαστάσεων. Για την ιστορία ν’ αναφέρουμε ότι οι τελευταίες εξαγγελίες για προσλήψεις μονίμων δασολόγων και δασοπόνων έγιναν τον Ιούνιο του 2018 από τον τότε υπουργό Περιβάλλοντος κ. Σωκράτη Φάμελο (για 200/300 δασολόγους) και τον φετινό Ιούνιο (για 600/700 δασολόγους/δασοπόνους και διοικητικούς) από τον υφυπουργό Περιβάλλοντος κ. Γιώργο Αμυρά. Ούτε η διαδικασία του 2018 (ΣΥΡΙΖΑ), ούτε του 2019 (ΝΔ) πρόκανε να υλοποιηθεί - και ήδη η χώρα φλέγεται… Η περιβόητη «Εθνική Στρατηγική για τα Δάση» έμεινε στα χαρτιά… Όλα έγιναν στάχτη…
Bεβαίως, για όλο τούτο το κακό δεν φταίει μόνο η έλλειψη μέτρων πρόληψης για την αντιπυρική προστασία από πλευράς κράτους. Υπήρχε και -συνεχίζει να υπάρχει- μεγάλο πρόβλημα με την ασέβεια που δείχνει ο άνθρωπος απέναντι στο φυσικό περιβάλλον, κτίζοντας σπίτια ακόμη και μέσα στο δάσος! «Είμαστε μια χώρα με προϊστορία 200 χρόνων αυθαίρετης δόμησης (…) φτιάξαμε οικισμούς μέσα σε κωνωφόρα δένδρα με τα κλαδιά ν’ αγγίζουν τα μπαλκόνια…» μας υπενθυμίζει ο δικαιολογημένα αγανακτισμένος πυραγός Γεώργιος-Νικόλαος Αναγνωστάκος σε άρθρο του [“Γιατί καιγόμαστε. Η φωνή αγανάκτησης ενός πυραγού”, «Ε», 06.08.2021, σελ. 16],  επισημαίνοντας εμφατικώς ότι «στην Ιστορία της ανθρωπότητας η φύση θα επικρατεί πάντα όταν ο άνθρωπος βιάζει τους κανόνες της».
Κι αλήθεια: πέρα από τις δεδομένες πολιτικές ευθύνες της τότε Κυβέρνησης (2018), για το όργιο των διαπιστωθεισών αυθαιρεσιών στο Μάτι Αττικής (όπου κάποιοι είχαν μπαζώσει ρέματα για ν’ αποκτήσουν δυο μέτρα γης παραπάνω, κλείνοντας, όμως, οδούς διαφυγής για τα νερά της βροχής, αλλά και για τους ανθρώπους που κινδύνευαν από την πυρκαγιά εκείνον τον, επίσης, θλιβερό προ 3ετίας Ιούλιο, στο Μάτι της Αττικής, όπου τα εμπόδια των μπάζων έγιναν αιτία να καούν ζωντανοί συνάνθρωποί μας) μήπως -…λέμε τώρα- έχει ακούσει κανείς κάτι τι για την επιβολή διοικητικών προστίμων, ως πράξη καταλογισμού, για εκείνα τα θανατηφόρα αυθαίρετα;… Μήπως -λέμε τώρα- πρέπει ν’ αλλάξουμε στάση κι εμείς οι πολίτες; Nα αντιληφθούμε ότι το περιβαλλοντικό πρόβλημα δεν είναι τόσο τεχνικό, όσο πνευματικό; Μήπως ήλθε η ώρα να συνειδητοποιήσουμε πως το κακό δεν είναι ότι μολύνθηκαν μόνο τα δάση, τα ποτάμια, ο αέρας, οι θάλασσες, αλλά “μολύνθηκαν”, κυρίως, τα μυαλά και οι ψυχές μας;
Αυτήν τη στιγμή το μόνο που αρμόζει στις περιστάσεις είναι να ενώσουμε τις (προσ-) ευχές μας για τους ήρωες που δίνουν τη μάχη της κατάσβεσης, τους πυροσβέστες, επαγγελματίες κι εθελοντές, επιγείων και εναερίων μέσων. Προσωπικά υποκλίνομαι στον αγώνα τους, καθώς και στον αγώνα των αστυνομικών που προσπαθούν να σώσουν ζωές ανθρώπων και ζώων, βοηθώντας στην εκκένωση των κατοικιών - και θυμώνω με αναρτήσεις και σχόλια που αμφισβητούν την αυταξία της ζωής ως πρώτη προτεραιότητα.
Είθε η καταστροφή να οδηγήσει σε μια νέα αυτογνωσία. Πολύ αμφιβάλλω, αλλά δεν θα πάψω να ελπίζω.
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής Β’/βάθμιας (ΠΕ01), δρ Εκκλησιαστικής Ιστορίας του ΑΠΘ ([e-mail])