Οι ικανότεροι Ελληνες πολιτικοί των δύο τελευταίων αιώνων

Από τον Απόστολο Γερόπουλο

Στην ευσύνοπτη παρουσίαση της τετρακισχιλιετούς ελληνικής ιστορίας, η Λαρισαία στην καταγωγή ιστορικός και διακεκριμένη πανεπιστημιακός Μαρία Ευθυμίου, στο βιβλίο της «Ρίζες και θεμέλια», που εκδόθηκε πρόσφατα, αναφέρει έξι Έλληνες πολιτικούς που ξεχώρισαν με την προσφορά τους στα χρόνια του ελεύθερου εθνικού μας βίου. Κατά τη συγγραφέα, οι διακριθέντες αυτοί πολιτικοί είναι οι: Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, Ιωάννης Καποδίστριας, Αλέξανδρος Κουμουνδούρος, Χαρίλαος Τρικούπης, Ελευθέριος Βενιζέλος και Κωνσταντίνος Καραμανλής.
Ο πρώτος θεωρείται ο πιο σημαντικός πολιτικός της Επανάστασης του 1821. Ήταν άνδρας πολύγλωσσος, οραματιστής, διορατικός και βαθιά μορφωμένος. Έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στις πολιτικές και διπλωματικές εξελίξεις του επαναστατικού Αγώνα. Ο δεύτερος, διπλωμάτης παγκόσμιου διαμετρήματος και καριέρας, υπηρέτησε ανιδιοτελώς την πατρίδα του, θυσιάζοντας, τελικά, την ίδια τη ζωή του. Ο τρίτος, έντιμος και εργατικός, έβαλε γερά θεμέλια και σταθερές βάσεις για την ανάπτυξη της Ελλάδας στις δεκαετίες του 1860 και του 1870. Το 1871 απαλλοτρίωσε 2.650.000 στρέμματα στην Παλιά Ελλάδα και άνοιξε τον δρόμο για τις απαλλοτριώσεις που έγιναν αργότερα στη Θεσσαλία και στη Νέα Ελλάδα. Ο ρόλος του στην υπογραφή της Συνθήκης για την προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα το 1881 ήταν πρωταγωνιστικός. Ο τέταρτος, οραματιστής και πραγματιστής, βελτίωσε την οικονομική και πολιτική ζωή της Ελλάδας στις δεκαετίες του 1880 και του 1890, πραγματοποιώντας σπουδαία δημόσια τεχνικά έργα, που άλλαξαν ριζικά την όψη και την οικονομία της. Βελτίωσε θεαματικά το οδικό και το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας, αποξήρανε τη λίμνη Κωπαΐδα, ολοκλήρωσε τη διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου, κατασκεύασε λιμάνια και γέφυρες και έκανε πολλά και σημαντικά έργα υποδομής. Και το σπουδαιότερο. Εισηγήθηκε το 1875 την εφαρμογή της «αρχής της δεδηλωμένης», σύμφωνα με την οποία ο βασιλιάς ήταν υποχρεωμένος να αναθέτει την εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως στον αρχηγό του κόμματος που έχει εξασφαλισμένη πλειοψηφία στη Βουλή. Η αγροτική πολιτική του όμως ήταν ευνοϊκή για τους γαιοκτήμονες και αρνητική για τους κολλήγους. Ο πέμπτος υπήρξε, αναμφισβήτητα, ο γίγαντας της ελληνικής πολιτικής ζωής τα πρώτα τριάντα χρόνια του 20ού αιώνα. Εκσυγχρόνισε τη χώρα, υπερδιπλασίασε την έκτασή της και αναβάθμισε το κύρος της. Ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. Ουίλσον τον θαύμαζε και πίστευε ότι ήταν ο ικανότερος πολιτικός της Ευρώπης, ο Τσόρτσιλ τον θεωρούσε τον μεγαλύτερο άνθρωπο του κόσμου και για τον Βρετανό πρωθυπουργό Λόυδ Τζορτζ ήταν ο μεγαλύτερος πολιτικός άντρας που ανέδειξε η ελληνική φυλή από την εποχή του Περικλή. Και ο έκτος βρέθηκε στο τιμόνι της χώρας στην πολύ δύσκολη μεταπολεμική Ελλάδα των δεκαετιών του 1950, 1960 και 1970. Κατά τη δεκαπενταετία 1955-1970 ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης του Α.Ε.Π της χώρας μας ήταν 7%. Η συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1981 αποτελεί δική του επιλογή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εθνική οικονομία της και την ασφάλειά της. Η συγγραφέας θεωρεί ότι τις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες που διανύουμε διακρίθηκαν τουλάχιστον άλλοι δύο πολιτικοί, που θα άξιζαν να αναφερθούν. Δεν τους αναφέρει όμως, επειδή εκτίμησε ότι η αναφορά των ονομάτων τους θα χρωματιζόταν πολιτικά, λόγω χρονικής εγγύτητας, και θα πυροδοτούσε έντονες και αχρείαστες κομματικές συζητήσεις.