Ωστόσο, αν και δεν απέχουμε πολύ από την «επιστροφή στην κανονικότητα», ο δρόμος προς την οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας μόνο εύκολος δε μπορεί να χαρακτηριστεί. Μια πολιτική και οικονομική κακοδιαχείριση θα μπορούσε να αποβεί ολέθρια και να αφήσει το στίγμα της πανδημίας για πολλά χρόνια χαραγμένο. Δυστυχώς στα οικονομικά δεν υπάρχει η δυνατότητα πειραματισμού, όπως σε άλλες επιστήμες, διότι σε αντίθεση με πολλές από αυτές, η οικονομική επιστήμη επηρεάζει αρκετούς τομείς της καθημερινότητας του ανθρώπου. Έτσι, ο μόνος τρόπος να καταλάβει κανείς αν μία ενέργεια είναι επιβλαβής είναι να κοιτάξει πίσω στον χρόνο.
Συγκεκριμένα, μετά την κρίση του 1929 στις ΗΠΑ και το κραχ του Χρηματιστηρίου, η κυβέρνηση Ρούσβελτ ακολούθησε πολιτικές κρατικής παρέμβασης οι οποίες όχι μόνο δεν έφεραν ανάπτυξη, αλλά παράτειναν και την ύφεση. Αυτό συνέβη εξαιτίας πολλών ενεργειών, όπως η δημιουργία μη παραγωγικών θέσεων εργασίας και οι τεράστιες αυξήσεις φόρων.
Η Ελλάδα του σήμερα, η οποία δεν έχει καταφέρει ακόμα να ανακάμψει πλήρως από τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, καλείται να αντιμετωπίσει μία ακόμη οικονομική κρίση που προήλθε από την πανδημία του Covid-19 . H Ευρώπη, σε αντίθεση με την κρίση του 08’, βρέθηκε περισσότερο προετοιμασμένη, καθώς οι μηχανισμοί της ΕΚΤ λειτούργησαν ως ανάχωμα για την οικονομία και προγράμματα, όπως το PEPP (pandemic emergency purchase programme), δίνουν ανάσα στα ευρωπαϊκά κράτη.
Παρ’ όλα αυτά, η επιβολή «lockdown» επέφερε μεγάλο πλήγμα στην οικονομία και στις επιχειρήσεις. Η ενίσχυση των εργαζομένων και των εργοδοτών τους με επιδόματα από την κυβέρνηση, υπήρξε πολύτιμη κατά τη διάρκεια των «lockdown», όμως η παράταση παρόμοιων μέτρων θα οδηγούσε στην παράταση της κρίσης, όπως ακριβώς συνέβη και στις ΗΠΑ το ‘29 με την κατασπατάληση δημοσίου χρήματος, καθώς το κράτος δεν δύναται να αποτελεί αέναο αιμοδότη των επιχειρήσεων. Η κυβέρνηση οφείλει σε μία χρονιά όπου οι θεσμοί της Ευρώπης δεν πιέζουν για επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα, να βοηθήσει ουσιαστικά τις επιχειρήσεις δίνοντάς τους κίνητρα για επιπλέον προσλήψεις, μέσω χαμηλότερης φορολογίας και κυρίως σε εκείνες που χρησιμοποιούν ανθρώπινους πόρους για την παραγωγή αγαθών. Με αυτόν τον τρόπο θα δώσει ώθηση στον κύκλο του χρήματος και θα ενισχύσει τους πληττόμενους κλάδους.
Ταυτόχρονα, είναι αναγκαίο, να αξιοποιήσει πλήρως το παραγωγικό της δυναμικό και να καταπολεμήσει τους στρατηγικά άνεργους πολίτες, μειώνοντας το κράτος πρόνοιας (μέσω χαμηλότερων επιδομάτων) για τη συγκεκριμένη ομάδα και προσφέροντας της τη δυνατότητα εργασίας σε τομείς, όπως ο πρωτογενής, όπου υπάρχει έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού με αποτέλεσμα την εισαγωγή του από το εξωτερικό. Τέλος, η οικονομική ανάκαμψη δεν επήλθε σε καμία χώρα με περισσότερα επιδόματα και αύξηση φορολογικών συντελεστών, αλλά αντιθέτως με μείωση του παρεμβατισμού, μείωση της φορολογίας και με περισσότερη επιχειρηματική ελευθερία.
Από τον κ. Γεώργιο Χρ. Μαλισόβα,
φοιτητή Οικονομικών Επιστημών στο ΕΚΠΑ
