Το σχέδιο για την κατάληψη της Κρήτης ήταν ένα προχωρημένο για την εποχή σχέδιο. Εκπονήθηκε από τον διοικητή της 7ης Γερμανικής Μεραρχίας Αλεξιπτωτιστών, στρατηγό Kurt Studend. Η απόφαση για την κατάληψη της Κρήτης λήφθηκε από τον ίδιο τον Χίτλερ στις 25 Απριλίου 1941, λίγες ημέρες μετά την παράδοση της ηπειρωτικής Ελλάδας στις δυνάμεις του Άξονα, και έλαβε την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Ερμής».
Η επιχείρηση της κατάληψης ξεκίνησε το πρωί της 20ής Μαΐου 1941 με ανελέητο βομβαρδισμό. Η γη σείεται και αμέσως τα πρώτα κύματα των επίλεκτων γερμανικών τμημάτων αρχίζουν να πέφτουν κατά χιλιάδες. Η βασική επιδίωξη των επιτιθέμενων ήταν η κατάληψη των αεροδρομίων του νησιού και η δημιουργία προγεφυρωμάτων για τη μεταφορά μεγαλύτερου όγκου στρατευμάτων και εξοπλισμού.
Στους Γερμανούς εισβολείς εκτός από τις Ελληνικές και συμμαχικές στρατιωτικές δυνάμεις (Βρετανοί, Νεοζηλανδοί, Αυστραλοί) αντιστάθηκαν με ό,τι μέσο διέθεταν οι κάτοικοι της Κρήτης. Παρόλο που ο άμαχος κρητικός λαός κτυπιέται ανελέητα, αυτό που επακολουθεί από την πρώτη στιγμή είναι απίστευτο. Οι Κρητικοί χωρίς να υπάρχει κανένα οργανωμένο σχέδιο και σχεδόν άοπλοι, αυθόρμητα, όπως έκαναν για αιώνες απέναντι στον οποιονδήποτε κατακτητή, ξεκινούν μια πεισματική άμυνα. Η μάχη διεξάγεται σώμα με σώμα και δημιουργούν έπος! Αυτή η αντίσταση των κατοίκων είναι από μόνη της ξεχωριστή για τα στρατιωτικά δεδομένα και μπορεί να συγκριθεί μόνο με την εποποιία του Στάλινγκραντ.
Αποτέλεσμα, οι απώλειες των Γερμανών αλεξιπτωτιστών κατά την πρώτη ημέρα είναι απρόσμενα μεγάλες. Πολλοί σκοτώνονται στον αέρα, αλλά και αυτοί που φτάνουν στο έδαφος αποδεκατίζονται από έναν άοπλο και αδάμαστο λαό, που με την ψυχή γεμάτη φλόγα για ελευθερία ορμάει με τα μαυρομάνικα, τις τσουγκράνες και τα τσαπιά εναντίων των πάνοπλων κατακτητών.
Οι Κρητικοί αντιστάθηκαν ηρωικά και οι απώλειες των Γερμανών στην επιχείρηση των 11 ημερών ήταν περίπου 4.000 άνδρες και πάνω από 170 αεροπλάνα. Η Μάχη της Κρήτης αντέστρεψε τη χρονολογική σειρά των σχεδίων του Γερμανικού επιτελείου. Καθυστέρησε την επίθεση κατά της Ρωσίας, επιφέροντας ριζική μεταβολή στις εκστρατείες και στην πορεία όλου του πολέμου.
Ο Γερμανός διοικητής του Σώματος Αλεξιπτωτιστών κατά τη Μάχη της Κρήτης Φον Στούντεντ γράφει στην έκθεσή του: Δι’ εμέ ως διοικητής των Γερμανικών μονάδων αλεξιπτωτιστών που κατέλαβαν την Κρήτη, το όνομα της νήσου αυτής συνδέεται με πικρές αναμνήσεις. Αποτέλεσμα ήταν όχι μόνο να χάσω πολύτιμους αλεξιπτωτιστές, τους οποίους θεωρούσα παιδιά μου, αλλά και να εκλείψουν πλέον οι σχηματισμοί αλεξιπτωτιστών, τους οποίους είχα δημιουργήσει ο ίδιος. Η 7η επίλεκτη αερομεταφερόμενη Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών του Γ΄ Ράιχ στο μέλλον δεν θα παίξει πια κανένα ουσιαστικό ρόλο, ούτε θα επιχειρηθεί παρόμοια επιχείρηση κατά τη διάρκεια του πολέμου από τους Γερμανούς.
Το έπος της Μάχης της Κρήτης το έγραψε η ψυχή του κάθε απλού Κρητικού. Οι ηρωικοί υπερασπιστές του νησιού έδωσαν στον εισβολέα απάντηση, ανάλογη με εκείνη του Λεωνίδα. Για τον λόγο αυτόν οι βαρβαρότητες εναντίον του άμαχου πληθυσμού, με συλλήψεις και ομαδικές εκτελέσεις, με στρατόπεδα συγκέντρωσης, άρχισαν ως αντίποινα αμέσως με τη Γερμανική κατοχή της νήσου. Πρώτο θύμα η Κάνδανος (1 Ιουνίου 1941), ύστερα τα Ανώγεια, η Βιάννος, κ.ά. Το τίμημα σε αίμα που πλήρωσε η Κρήτη από την εισβολή και κατοχή των Γερμανών είναι 6.593 άνδρες, 1.113 γυναίκες και 869 παιδιά. Φονευθέντες και αγνοούμενοι των συμμάχων είναι 1.751.
Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ, ο εκπρόσωπος της Αγγλίας επί γερμανοκρατούμενης Κρήτης, είπε: «Η μάχη αυτή έγινε θρύλος και στα μάτια ολόκληρου του κόσμου η λέξη «Κρητικός» έγινε συνώνυμη με τις λέξεις «Πολεμιστής», «Ήρως» και αποτελεί σύμβολο ηρωισμού και αυτοθυσίας στην Ιστορία των λαών».
Από τον Δημήτρη Δραγανιδάκη,
αντιπρόεδρο του Συλλόγου Κρητών Λάρισας
