Η κρίση της σύγχρονης κοινωνίας

Από τον Γεώργιο Ν. Ξενόφο

 Η σύγχρονη κοινωνία χρησιμοποιεί μηχανισμούς, με τους οποίους διοχετεύονται σαθρά πρότυπα, με κορυφαίο αυτό της διαφήμισης. Αυτή προβάλλει το υπερκαταναλωτικό μοντέλο που αποτελεί υπόδειγμα κοινωνικής καταξίωσης. Προτάσσεται συνεπώς το «έχειν» και

παραθεωρείται το «είναι». Ο άνθρωπος θεοποιεί το χρήμα και υποδουλώνεται στα πράγματα, αδειάζοντας εσωτερικά. Άκριτα ο σημερινός άνθρωπος αντιγράφει την επιφάνεια, δε φτάνει ποτέ στην ουσία. Κι όλα αυτά συνεπάγονται την αλλοίωση του ανθρώπινου προσώπου. Πιστεύει στο όραμα της «Διασημότητας», που τον οδηγεί στην υιοθεσία αθέμιτων μέσων, προκειμένου να επιτύχει τον σκοπό του. Πράγματι ο σύγχρονος άνθρωπος επιδίδεται σε μια επίμονη προσπάθεια, ώστε να διατηρήσει με κάθε μέσο την καλοπέρασή του και τα υλικά αποκτήματά του. «Τι άλλο βέβαια θα έχουν να κάνουν, παρά να φροντίζουν για την τροφή τους, το κρασί τους, τα φορέματά τους, τα υποδήματα και την κατοικία τους», διαπιστώνει ο Πλάτωνας στην «Πολιτεία» (στιχ. 372α), για την κοινωνία της εποχής του. Διαπίστωση απόλυτα επίκαιρη και ακριβής, για τα φαινόμενα των καιρών μας. Ο σημερινός τρόπος ζωής μέσα στις τσιμεντουπόλεις από τις οποίες απουσιάζει η επικοινωνία και οι πραγματικές σχέσεις, όπου απουσιάζει το πράσινο και η καλαισθησία της ίδιας μας της ζωής, και οι άνθρωποι γίνονται μαλθακοί, χάνουν την ευαισθησία τους, την ανθρωπιά τους και τον συναισθηματισμό τους. Η ηθικοπνευματική απογύμνωση του σημερινού ανθρώπου, εντείνεται και λόγω απομάκρυνσης από τη φύση, γιατί ξέχασε ότι ανήκει στη φύση, τη θεώρησε κτήμα του, καταγινόμενος στην εκμετάλλευσή της και ήδη απειλείται ολόκληρο το οικοσύστημα. Η επικράτηση της αντίληψης, ότι μόνο η τεχνολογία αποτελεί δρόμο για την ευτυχία, τον οδήγησε στη διαμόρφωση σύνθετων και πολύπλοκων κοινωνιών με πολλαπλές ανάγκες, απαιτήσεις, αλληλοσυγκρουόμενους ρόλους και προκειμένου να ανταποκριθεί άγχεται, πιέζεται και δε διαθέτει χρόνο, για επαφή με τους συνανθρώπους του. Ζει στην ανασφάλεια και τον φόβο πως μπορεί να μην έχει εργασία, την επαύριο και στρατιές ανθρώπων μένουν χωρίς εργασία, ύστερα από πολλά χρόνια επένδυσης σε σπουδές, με φρούδες ελπίδες, για επαγγελματική αποκατάσταση. Περισσότερο από μισό αιώνα πριν ο Τσάρλι Τσάπλιν στην ταινία του «Μοντέρνοι Καιροί», προφητικά παρουσίασε τον άνθρωπο-γρανάζι της μηχανής, απογυμνωμένο και έρμαιο, σε μια συνεχή παραγωγική διαδικασία. Σήμερα τα πράγματα, έγιναν ακόμα πιο μοντέρνα, αφού στους νέους χώρους εργασίας επέλεξαν σκόπιμα μουσική για ν’ αυξάνεται ο ρυθμός εργασίας, άνετα γραφεία με κλιματισμό για να επιμηκύνεται ο χρόνος αντοχής των εργαζομένων και για να μην υπάρχει επαφή με τον διπλανό και ταυτόχρονα χαμηλά σε ύψος για απόλυτο έλεγχο. Πώς να μπορέσει αυτός ο άνθρωπος να δημιουργήσει ζεστές φιλικές σχέσεις, τη στιγμή που η καρδιά του παγώνει… κι αδιάφορα αποστασιοποιείται ο ένας από τον άλλον;