Επικεφαλής της συνοδείας ήταν ο διευθυντής των ταχυδρομείων Ιωάννης Καρδάρας, που ήξερε τους δρόμους. Μπροστά, λοιπόν, ο Καρδάρας λαμπροστολισμένος με ένδυμα ελληνικό χρυσοπόρφυρο καβάλα σε περήφανο άλογο. Και σε κάθε χωριό οι κάτοικοι που έβγαιναν στους δρόμους να προϋπαντήσουν τον Κυβερνήτη, συνηθισμένοι στις πολυτελείς και πομπικές παρατάξεις των πασάδων και τις λαμπρές στολές των αλαζονικών κοτζαμπάσηδων, έσκυβαν και τον προσκυνούσαν θεωρώντας ότι αυτός είναι ο Κυβερνήτης! Κι όσο ο Καρδάρας έβλεπε τον κόσμο να γονατίζει και να τον προσκυνά, άλλο τόσο κορδωνόταν και καμάρωνε! Ο Κυβερνήτης πήγαινε πιο πίσω, πάνω σε ένα ψωριασμένο άλογο, φορώντας πρόχειρα ενδύματα για τον δρόμο, ενώ κρατούσε σε σάκο τη διπλωματική του στολή για τις επίσημες εμφανίσεις του. Η όλη παρουσία του ανάμεσα στους υπόλοιπους δεν πρόδιδε ότι αυτός είναι ο Κυβερνήτης, κι έτσι οι απλοϊκοί άνθρωποι θαμπώνονταν απ’ τη λαμπρότητα του Καρδάρα.
Βλέποντας ο Κολοκοτρώνης ότι ο λαός προσκυνάει τον ταχυδρόμο κι ότι ο ίδιος ο ταχυδρόμος ολοένα και ξιπάζεται, ενώ στην αρχή διασκέδαζε με αυτήν τη χαριτωμένη παρεξήγηση, στη συνέχεια άρχισε να ενοχλείται, οπότε γυρίζει και λέει στον Καποδίστρια:
«Το πράγμα, υπερεξοχότατε, δεν πάγει καλά. Πρέπει ο κόσμος να γνωρίσει τον Κυβερνήτη του.
Και τι θέλεις να κάμω Θεοδωράκη;
Να βάλη η υπερεξοχότης σου την στολήν σου».
Ο Καποδίστριας έδειξε πως δεν ενοχλούνταν με την αντίδραση του κόσμου. Προφανώς είχε στο μυαλό του πράγματα πιο σοβαρά και θέλησε να αποφύγει τις συστάσεις του Κολοκοτρώνη. Αλλά όταν και οι υπόλοιποι της συνοδείας άρχισαν να εκφράζουν την ίδια απαίτηση, «…πεζεύσας εις μικράν και σκιεράν κοιλάδαν, ανέλαβεν την στολήν αυτού, πενιχροτέραν της των δασονόμων της Αντιβασιλείας…», θα σημειώσει ο Ν. Δραγούμης. Και συνεχίζοντας θα μας πει και τα όσα ακολούθησαν.
Κι όταν έφτασαν στο χωριό Άι-Γιώργης, έξω από την Κόρινθο, ο Κυβερνήτης ρώτησε τον Κολοκοτρώνη:
«Πού θα καταλύσωμεν απόψε;»
«Εις του Δεσπότη. Εις την Κόρινθο», απάντησε ο Γέρος για να πάρει την απάντηση άμεσα…
«Πρέπει λοιπόν να φροντίσω να πληρωθούν τα έξοδα», μονολόγησε σχεδόν ο Κυβερνήτης.
«Ποία έξοδα;», φώναξε έκπληκτος και ταραγμένος ο Γέρος.
«Της τροφής μας, της τροφής των αλόγων και καθεξής».
«Και ποιος πληρώνει, υπερεξοχότατε, τέτοια έξοδα; Ο Δεσπότης μάλιστα είναι άνθρωπος που αγαπά την καλή βούκαν (=φαγητό) και θα έχει πολλά και καλά φαγητά να μας δώσει…».
Εκεί ο Κυβερνήτης έδειξε να οργίζεται και φώναξε: «Εσείς δεν πληρώνετε. Και διά τούτο παραπονείται εξαιτίας σας ο λαός…».
«Και τι έχει να κάμει, υπερεξοχότατε ο λαός με το φαγητόν του Δεσπότου;»
Ο Καποδίστριας κοίταξε βλοσυρά τον Γέρο και είπε σε έντονο ύφος: «Tι έχει να κάμει; Μόλις αύριον θα αναχωρήσομεν, θα ρίψουν έρανον εις τους χωρικούς διά τα έξοδα του Κυβερνήτου και, το χειρότερον, θα τα συνάξουν διπλά! Ούτω πως είσθε συνηθισμένοι εσείς...».
Ο Κολοκοτρώνης γέλασε με την τοποθέτηση του Κυβερνήτη κι άρχισε να του εξιστορεί ένα συμβολικό μύθο. «Ηξεύρεις πώς το πάγει η υπερεξοχότης σου; Μίαν φοράν έπεσε ένας ποντικός εις ένα πιθάρι λάδι και επνίγηκε. Ο οικοκύρης τον ηύρε μετά δύο ημέρας, και ενώ τον ανέσυρεν εφώναξεν η οικοκυρά: «Πρόσεξε μη στάξει η ουρά του και βρωμίσει το λάδι…».
Δεν εννοώ ποίαν σχέσιν έχει ο μύθος σου με τα έξοδα του Δεσπότου.
Μεγάλην, υπερεξοχότατε! Διότι είτε πληρώσωμεν, είτε μη, ο Δεσπότης θα συνάξη τα γρόσια. Τα δικά μας τα έξοδα είναι οι σταγόνες απ’ την ουρά του ποντικού…».
Ο Καποδίστριας κούνησε σκεφτικός το κεφάλι του, καθώς κατάλαβε το νόημα της παραβολής. Καθώς δηλαδή αντιλήφθηκε το μέγεθος και την εξάπλωση της διαφθοράς. Εσιώπησε και την επομένη το πρωί πλήρωσε μέχρι λεπτού τα έξοδα της συνοδείας του. Και κρίνων εξ ιδίων πίστευε πως αργά και σταθερά, μέσω της παιδείας, οι νεότερες γενιές Ελλήνων θα αλλάξουν νοοτροπία! Πλάνη οικτρά! Και εκείνες τις στιγμές δεν μπορούσε να το διανοηθεί ότι μία από τις βασικές αιτίες της δολοφονίας του είναι και η στάση του εναντίον της διαφθοράς.
Αλλά μια χειροπιαστή στάση των Ελλήνων απέναντι στη διαφθορά αποτελεί και το ακόλουθο συμβάν. Λίγες μέρες μετά το περιστατικό στην Κόρινθο, ο Κυβερνήτης με τη συνοδεία του φτάνει στο Άργος. Εκεί αναλαμβάνει να τους φιλοξενήσει ο στρατηγός Τσώκρης. Αυτός όντας υποχρεωμένος απέναντι στον Κολοκοτρώνη, στον οποίο χρωστάει το αξίωμά του, πασχίζει να φανεί γενναιόδωρος και, όπως ήταν επόμενο, φρόντισε να μη λείψει το παραμικρό. Κι όταν το πρωί της επόμενης και πάλι ο Κυβερνήτης ανέλαβε να πληρώσει και πάλι τα έξοδα, ο Τσώκρης στην αρχή αρνούνταν επίμονα τονίζοντας κάθε τόσο τη μεγάλη του υποχρέωση! Όμως, σαν είδε ότι ο Καποδίστριας επέμενε, τότε κι ο στρατηγός υπέθεσε πως τα έξοδα θα τα κάνει το δημόσιο! Κρίνοντας λοιπόν εξ ιδίων και σκεπτόμενος επαγωγικά έφερε στον Κυβερνήτη την απόδειξη του λογαριασμού, στον οποίο φάνηκε ότι τελικά χρέωσε και το αλάτι… Φυσικά ο Κυβερνήτης τα πλήρωσε, όπως πάντα, εξ ιδίων.
Κάτι το συνηθισμένο. Οι έντιμοι και ηθικοί άνθρωποι είναι πάντοτε εκείνοι που πληρώνουν τη διαφθορά και τη λαμογιά.
Για την ομάδα Ιστορικής Έρευνας
Αγιάς «Δημ. Αγραφιώτης»,
Οδυσσέας Β. Τσιντζιράκος
