Τότε ολοκληρώθηκε η κατασκευή του και ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς - που το επισκέφτηκε- υπολόγιζε πολύ στο «Β’ Στρατιωτικόν Νοσοκομείον Λαρίσης» όπως ήταν αρχικά το όνομά του, καθώς έβλεπε τα σύννεφα του πολέμου να πυκνώνουν.
Ο πόλεμος ξέσπασε, το «404» νοσήλευσε πολλούς τραυματίες του αλβανικού μετώπου, μερικοί από τους οποίους -τι τραγικό!- σκοτώθηκαν μέσα στο Νοσοκομείο από ιταλική βόμβα στους βομβαρδισμούς του ’41. Άμα το ’χει η μοίρα σου...
Στην κατοχή το περιέλαβαν οι Γερμανοί για τις δικές τους ανάγκες. Μπορεί να ήταν ναζί, πλην όμως παρέμεναν ... Γερμανοί. Πρακτικοί και οργανωτικοί. Έτσι επέφεραν πολλές κτιριακές βελτιώσεις που ευτυχώς γλίτωσαν από την καταστροφική μανία που τους κατέλαβε κατά την υποχώρησή τους.
Μεταπολεμικά, το 404 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Λάρισας άκμασε. Ήταν ένα σύγχρονο και καλά εξοπλισμένο για τα δεδομένα της εποχής Ίδρυμα με εξαίρετο προσωπικό και πλήρη ανάπτυξη πολλών Κλινικών. Όχι μόνο γιατί η περιοχή μας - ως έδρα της 1ης Στρατιάς και του ΑΤΑ - είχε μεγάλο αριθμό στρατιωτικών και οπλιτών. Αλλά διότι, συν τοις άλλοις, ο Στρατός είχε τότε και κοινωνική παρέμβαση.
Όπως δηλαδή κατασκεύαζε δρόμους και εγγειοβελτιωτικά έργα, έτσι ακριβώς φρόντιζε να εκπονεί υγειονομικά προγράμματα, κυρίως εμβολιασμού του πληθυσμού της υπαίθρου κατά διαφόρων επιδημιών. Η συμβολή π.χ. των στρατιωτικών γιατρών και νοσηλευτών στην αντιμετώπιση της ελονοσίας υπήρξε καταλυτική. Γι’ αυτό και οι Λαρισαίοι - ειδικά οι παλαιότεροι - είναι δεμένοι και συναισθηματικά με το «404». Χάρη σε μια σειρά από άξιους διοικητές και στελέχη με κορυφαίο τον ... εμβληματικό αρχίατρο Δημήτριο Παλιούρα, το Νοσοκομείο είχε πολλές και συνεχείς παρεμβάσεις προς όφελος της πόλης και των κατοίκων της. Μέχρι και το πάρκο του Αγίου Αντωνίου που σήμερα χαιρόμαστε δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του Παλιούρα, αρχικά ως χώρος περιπάτου για ασθενείς.
Γνωστό σε όλους είναι πως τα τελευταία χρόνια το 404 Στρατιωτικό Νοσοκομείο των 170 -θεωρητικά - κλινών ακολουθεί μια φθίνουσα πορεία, σε αντίθεση με τα Στρατιωτικά Νοσοκομεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης.
Φταίει η οικονομική κρίση και οι περικοπές που υπέστησαν παντού οι στρατιωτικοί σχηματισμοί; Οφείλεται στο γεγονός ότι μειώθηκε στην περιοχή μας το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων, όπως και η θητεία, και επομένως δεν υπάρχουν πια τόσες ανάγκες; Είναι που άλλαξαν τα δεδομένα στον χώρο της υγείας γενικότερα; Γεγονός είναι πάντως ότι εάν ένας στρατιωτικός σήμερα νοσήσει σχετικά σοβαρά, μάλλον δε θα αποταθεί στο 404 όπως κάποτε, αλλά σε ένα από τα άλλα δύο κρατικά Νοσοκομεία της πόλης.
Και φτάσαμε έτσι στην πανδημία κορονοϊού. Η οποία, σαν κάθε έκτακτη περίσταση, έφερε ξανά στην επιφάνεια πολλά «ξεχασμένα» ζητήματα. Ένα από αυτά, ήταν η χρήση του Στρατιωτικού Νοσοκομείου για ασθενείς Covid-19. Η ιδέα μάλλον απορρίφθηκε καθώς στο μεταξύ «ανακαλύψαμε» ότι το Νοσοκομείο έχει αφεθεί στις παλιές του υποδομές. Δεν έχει καν κεντρική παροχή οξυγόνου, αλλά εκείνες τις ... αρχαίες μποτίλιες οξυγόνου που βλέπουμε πια μόνο σε ταινίες ... εποχής.
Το ζήτημα, επομένως, τι ρόλο πρέπει να παίζει σήμερα το 404 ΓΣΝ τίθεται ξανά εκ των πραγμάτων. Προφανώς δεν μπορούμε να κάνουμε αυτή τη συζήτηση εν μέσω πανδημίας που έχει φορτίσει πολύ την ατμόσφαιρα. Χρειάζεται καθαρό και νηφάλιο μυαλό. Αλλά οπωσδήποτε κάποια στιγμή η συζήτηση πρέπει να γίνει. Όπως για πολλά πράγματα στην Ελλάδα που χρήζουν αλλαγών και που όλο αναβάλλονται.
Τι χρειαζόμαστε; Πρώτα - πρώτα, έναν καλό κεντρικό σχεδιασμό. Τι υγειονομικές ανάγκες έχει η Κεντρική Ελλάδα; Πόσα Νοσοκομεία διαθέτω; Ποια τα κόστη; Τι προσωπικό έχω στη διάθεσή μου; Ποιον επιμερισμό υγειονομικών αναγκών πρέπει να κάνω;
Δυστυχώς όμως τέτοιοι σχεδιασμοί δεν γίνονται. Το πράγμα μπλέκει με τις αρμοδιότητες των Υπουργείων. Κάθε Υπουργείο και ξεχωριστό «βιλαέτι». Αν κάποιος θεσσαλικός φορέας, η Περιφέρεια Θεσσαλίας π.χ., θέσει στο ΥΕΘΑ ζήτημα για το «404» και τον νέο ρόλο του, θα πέσει σε βράχο. Θα επικαλεστούν «απόρρητα επιτελικά σχέδια» και θα απορρίψουν κάθε συζήτηση μετ’ επαίνων. Το ίδιο συμβαίνει και στην κεντρική Κυβέρνηση. Το Υπ. Υγείας δεν αγγίζει καν το ζήτημα της αξιοποίησης όλων αυτών των αναξιοποίητων κατά βάση στρατιωτικών Μονάδων και της πιθανής ένταξής τους σε έναν ενιαίο σύγχρονο και λειτουργικό σχεδιασμό για τη χώρα. Έτσι ο μόνος που θα μπορούσε ενδεχομένως να επιβάλει καταστάσεις θα ήταν - δυστυχώς- ο Πρωθυπουργός, που βέβαια έχει πολλά άλλα στο κεφάλι του για να ανοίγει τέτοια μέτωπα που θίγουν ένα ατέλειωτο πλέγμα επιμέρους συμφερόντων.
Και η συζήτηση τελειώνει εδώ. Και το 404 θα εξακολουθεί να φθίνει σαν κάθε πράγμα που αφήνεται - στην ουσία- αχρησιμοποίητο. Διότι, είναι βέβαιο πως αν το είχαν εντάξει σε έναν ενιαίο υγειονομικό ιστό, θα ήταν ενδεχομένως πολύ πιο έτοιμο, ακόμη και στην περίπτωση ενός πολέμου, να περιθάλψει τραυματίες στρατιωτικούς. Αλλά και εν καιρώ ειρήνης, πολύ πιο χρήσιμο στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων της περιοχής.
Κάπως έτσι αντιλαμβάνεσαι ότι τελικά, ζητήματα σαν κι αυτό της αξιοποίησης του «404 ΓΣΝ» είναι απλώς μια ... φλούδα από τον μεγάλο κορμό των μεταρρυθμίσεων που έχει ανάγκη η χώρα και που δεν γίνονται ποτέ. Η Ελλάδα εθελοτυφλεί σε πολλούς τομείς και δεν έχει πια αυτήν την πολυτέλεια. Σπαταλάμε χρήμα και δυνάμεις διατηρώντας δομές και Υπηρεσίες που απλά ... υπάρχουν για να υπάρχουν. Στον τομέα της Άμυνας, λ.χ. ακόμη υφίστανται ανά την Ελλάδα στρατόπεδα προς ... ενίσχυση των τοπικών οικονομιών! Η γνωστή παλιά πελατειακή λογική, που συνεπικουρούταν από τη βεβαιότητα ότι η χώρα κινδυνεύει από τους «κομμουνιστοσυμμορίτας». Γραφικότητες που όμως συνεχίζονται, την ίδια στιγμή που η ανάγκη φύλαξης των συνόρων στον Έβρο και των νησιών έχει καταστεί αδήριτη.
Δεν έπρεπε να φτάσουμε στον υπερκορεσμό των λαρισαϊκών Νοσοκομείων λόγω Covid-19 για να ανοίξουμε τη συζήτηση για το 404. Οφείλαμε να το είχαμε πράξει νωρίτερα. Ούτε ειδικοί είμαστε, ούτε την κατάλληλη πληροφόρηση διαθέτουμε. Αλλά, ως πολίτες, είμαστε πεπεισμένοι ότι στο θέμα του 404 ΓΣΝ χάνεται μια ευκαιρία. Και για τη Λάρισα και για τους ανθρώπους που υπηρετούν στις Ένοπλες Δυνάμεις και έχουν ανάγκη μιας καλής φροντίδας και περίθαλψης.
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ alexiskalessis@yahoo.gr
