επί του προσχεδίου Νόμου για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (ΕΕΚ) και Διά Βίου Μάθηση (ΔΒΜ). Αναμφίβολα θετική εξέλιξη. Εκεί που τον περασμένο Ιούλιο μας απασχολούσε, ως εκπαιδευτική κοινότητα, το... (ψευτο-) δίλημμα «Λατινικά ή Κοινωνιολογία;» (βλ. «ΕτΔ», 27.07.2020, σ. 3), θα’ χουμε τώρα να προβληματισθούμε για ένα θέμα πιο ουσιαστικό, πιο δημιουργικό. Γιατί καλά τα Λατινικά κι η Κοινωνιολογία, αλλά τεχνολογικά έχουμε μείνει ουραγοί, πίσω ακόμα κι απ’ την Τουρκία, καθώς είμαστε μια χώρα που όχι ηλεκτρικά αυτοκίνητα δεν παράγουμε (όπως όλη η προηγμένη Ευρώπη, προσέτι δε και η Τουρκία...), αλλά κι αυτά τα πατίνια τα εισάγουμε!
Τα μισά απ’ όσα έχει ήδη εξαγγείλει η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Νίκη Κεραμέως και τα μισά απ’ όσα διέρρευσαν πηγές του Υπουργείου για το τι μέλλει γενέσθαι στον χώρο της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, εάν γίνουν πράξη, τότε θα μπορούμε να μιλάμε για μια μικρή «επανάσταση» στον κλάδο αυτόν, ο οποίος στην Ευρώπη είναι πολύ πετυχημένος και αποτελεί την αιχμή του δόρατος στη νέα ψηφιακή και πράσινη οικονομία, αλλά στην Ελλάδα είναι ακόμη πονεμένος και καταφρονεμένος.
Η φιλοσοφία του νομοσχεδίου είναι προσανατολισμένη προς την κατεύθυνση κοινού στρατηγικού σχεδιασμού της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (π.χ. Επαγγελματικών Σχολών Κατάρτισης, ΕΠΑΛ, ΙΕΚ, με διακριτά, για πρώτη φορά, επίπεδα προσόντων (επιπέδου «3» για τις Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης, το οποίο σήμερα είναι ανύπαρκτο (!), «4» για τα ΕΠΑΛ και «5» για τα ΙΕΚ) σε εφαρμογή και του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων, προς αποφυγήν επικαλύψεων δομών και υπηρεσιών.
Ακόμη στοχεύει στην αναβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης και κατάρτισης, αρχικής και συνεχιζόμενης, σε επίπεδο δομών, διαδικασιών, προγραμμάτων σπουδών και πιστοποίησης. Η μεγάλη καινοτομία του σχεδίου νόμου είναι ότι πλέον οι ειδικότητες στις σχολικές μονάδες Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης θα δημιουργούνται με βάση την τοπική αγορά εργασίας του κάθε Νομού ή Περιφέρειας. Προϋπόθεση για τη δημιουργία αυτών των ειδικοτήτων θα αποτελεί η προηγούμενη διαβούλευση με τους τοπικούς φορείς. Βεβαίως τα αποτελέσματα από την εφαρμογή του νέου νόμου θα φανούν σε λίγα χρόνια στην πράξη, καθώς, σε κάθε περίπτωση, παραμένει επίκαιρος ο λόγος του Henry Ford (1863-1946), Αμερικανού επιχειρηματία και ιδρυτή της γνωστής ομώνυμης αυτοκινητοβιομηχανίας (ο οποίος δεν πήγε ποτέ σε Πανεπιστήμιο και οι μοναδικές σπουδές του ήταν ένα σεμινάριο δέκα εβδομάδων λογιστικών και επιχειρηματικών συμβουλών) που έλεγε: «Τα πτυχία ενός ανθρώπου δε μου λένε απολύτως τίποτε μέχρι να διαπιστώσω τι είναι ικανός να πετύχει». Αποψη η οποία (σε μια χώρα σαν τη δική μας που παρότι έχει περισσότερους μηχανικούς του Πολυτεχνείου από μεσαία στελέχη εφαρμογής/ τεχνικούς μέσων τεχνικών σχολών υδραυλικούς, ψυκτικούς, ηλεκτρολόγους, εγκαταστάτες, κ.λπ., εν τούτοις δεν παράγει ούτε ποδήλατα!) πολύ θα πρέπει να μας προβληματίσει. Μια άλλη μεγάλη καινοτομία που εισάγει το νομοσχέδιο αφορά στα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ). Κατά πρώτον με την ένταξή τους (από την άτυπη) στην τυπική (μεταδευτεροβάθμια) εκπαίδευση και κατά δεύτερον με τη δυνατότητα που θα παρέχεται στους αποφοίτους τους να κατατάσσονται υπό προϋποθέσεις και στην ελληνική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (βλ. «Εsos.gr», 22.10.2020, «Kαθημερινή», 27.10.2020), όπως μπορούν ήδη να το κάνουν σε τριτοβάθμια ιδρύματα του εξωτερικού, τα οποία, ειρήσθω εν παρόδω, λειτουργούν ήδη και εν Ελλάδι απολύτως νομίμως ως ιδρύματα (κολλέγια) ανώτατης εκπαίδευσης, παρέχοντας ανεγνωρισμένα πτυχία Β.Sc. και Μ.Sc. Αξίζει να σημειωθεί ότι με τη νέα ρύθμιση για τους αποφοίτους των (δημοσίων και ιδιωτικών ) ΙΕΚ δεν παρακάμπτονται οι Πανελλαδικές Εξετάσεις καθώς τα ΑΕΙ θα οργανώνουν τις κατατακτήριες εξετάσεις εισαγωγής που θα έχουν βάση – το «5» της δεκάβαθμης κλίμακας - όπως ισχύει σήμερα για τις κατατάξεις από ΤΕΙ σε ΑΕΙ, από ένα Τμήμα ΑΕΙ σε άλλο, κ.ο.κ.) και θα ορίζουν και το ποσοστό των θέσεων που θα δοθούν στους αποφοίτους ΙΕΚ, καθώς και τις αντιστοιχίσεις των πτυχίων, ενώ βασική προϋπόθεση για τη συμμετοχή σ’ αυτές τις εξετάσεις θα είναι οι αποφοιτοι των ΙΕΚ να έχουν ήδη πιστοποιήσει το πτυχίο τους μέσω των εξετάσεων που πραγματοποιεί ο Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ).
Έχοντας εργασθεί κατά το απώτερο παρελθόν στα Τμήματα/ Ειδικότητες Δημοσιογραφίας και Εκκλησιαστικής Κατάρτισης του ΙΕΚ Λαρίσης, θυμάμαι πολλούς σπουδαστές που είχαν όρεξη και μεράκι να συνεχίσουν τις σπουδές τους και επειδή τούτο δεν ήταν εφικτό στην Ελλάδα, αναγκάσθηκαν άλλοι να ξενιτευθούν για να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Κάποιοι πήγαν στη Μεγ. Βρετανία, άλλοι στην Ιταλία και άλλοι – οι περισσότεροι – στην Κύπρο (όπου οι Κύπριοι αδελφοί μας είναι τουλάχιστον μισό αιώνα μπροστά σε θέματα εκπαίδευσης και δη της τριτοβάθμιας) αποκτώντας (οι δικοί μας απόφοιτοι των ΙΕΚ) μέσα σε μια διετία το δίπλωμα Bachelor (B.Sc.) μετά από κατάταξή τους στο 4ο ή 5ο εξάμηνο σπουδών των αντιστοίχων ή συναφών κλάδων κι πολλοί το Master (Μ. Sc.) μ’ ακόμα έναν χρόνο φοίτησης στο μεταπτυχιακό. Άλλοι, που δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα για εξωτερικό, αναγκάσθηκαν να ξαναδώσουν Πανελλαδικές αρχίζοντας (εντελώς αδίκως!) τις νέες, πανεπιστημιακές σπουδές απ’ το Α’ εξάμηνο στο ημεδαπό ΑΕΙ της εισαγωγής τους.
Για αυτόν τον λόγο και μόνο αξίζει στη σημερινή υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Νίκη Κεραμέως ένα μεγάλο μπράβο για τα στεγανά που γκρεμίζει, για τον δρόμο που ανοίγει σε χιλιάδες ελληνόπουλα.
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής Β’/θμιας (ΠΕ01), δρ. Εκκλησιαστικής Ιστορίας του ΑΠΘ (xaan@theo.auth.gr)
