Περί αιμοδοσίας εν έτει 1962: Από τον αμητό των Αρχείων του Κράτους Ν. Λάρισας

Από τον Βασίλη Πλατή,
φιλόλογο-δρα Ιστορίας Α.Π.Θ.

Η αιμοδοσία ως πράξη ανθρωπιάς και εθελοντικής προσφοράς προς τον συνάνθρωπο αποτελούσε και αποτελεί προτεραιότητα των κρατικών υπηρεσιών και φορέων της δημόσιας υγείας σε κάθε εποχή.

Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια οι ανάγκες των νοσοκομείων σε αίμα έχουν αυξηθεί για διάφορους λόγους (δυστυχώς ένας από τους πλέον «διαδεδομένους» στην εποχή μας είναι τα αυτοκινητιστικά ατυχήματα), με αποτέλεσμα η ανθρώπινη ζωή να διατρέχει άμεσο κίνδυνο από την έλλειψη του αναζωογονητικού αυτού συστατικού του οργανισμού.
Η σημασία της εθελοντικής αιμοδοσίας καταφαίνεται από το περιεχόμενο του εγγράφου που θα αναλυθεί αμέσως παρακάτω (ΓΑΚ Λάρισας/ΔΗΜΟΤ. 8.01/ΑΒΕ 453/Κ76/ΑΡΧΕΙΟ ΔΗΜΟΥ ΑΜΠΕΛΩΝΟΣ-ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΑΖΑΚΛΑΡ/Φ. 242, αρ. πρωτ. 910/24-5-62).
Αποστολέας του εγγράφου που φέρει ημερομηνία 17 Μαΐου 1962 και τίτλο «Περίληψις: Περί αναπτύξεως της εθελοντικής αιμοδοσίας» είναι το Τμήμα Υγειονομικού Κέντρου της Νομαρχίας Λάρισας. Πρόκειται για διαβίβαση και σύντομη επαναδιατύπωση εγγράφου του τοπικού παραρτήματος Λάρισας του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, με το οποίο προσέτρεχε στη βοήθεια των δήμων και κοινοτήτων της περιοχής να συνδράμουν στο έργο του Κέντρου Αιμοδοσίας που υπαγόταν στη δικαιοδοσία του.
Τα επιχειρήματα που χρησιμοποίησε ο συντάκτης του κειμένου (ως αρμόδιος υπάλληλος αναφέρεται ο Μ. Κυριαζής) για να τεκμηριώσει τους σκοπούς του Κέντρου Αιμοδοσίας αλλά και την ίδια τη σημασία της πράξης είναι συντριπτικά και συγχρόνως αυτονόητα και επίκαιρα.
Με την προσφορά ποσότητας αίματος, αναφέρει, σώζεται η ζωή ενός ανθρώπου που κινδυνεύει. Ο αιμοδότης, χωρίς να διακινδυνεύει το παραμικρό ούτε να απειλείται στο ελάχιστο η υγεία του, επιτελεί πράξη χριστιανική, «μεγίστης κοινωνικής και εθνικής αξίας» και επιδίδεται σε ανώνυμη και αυθόρμητη προσφορά προς τον συνάνθρωπο.
Επιπλέον, σύμφωνα με το έγγραφο, οι Έλληνες συμμετέχοντας στην αιμοδοσία, καθίστανται συνοδοιπόροι των πολιτών όλων των πολιτισμένων χωρών, στις οποίες η αιμοδοσία εθεωρείτο υποχρέωση.
Στη διαμόρφωση, εξάλλου, συνείδησης ανιδιοτελούς προσφοράς προς τον συνάνθρωπο και την ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών πάνω στο ζήτημα της αιμοδοσίας, σημαντική, σύμφωνα με την Υγειονομική Υπηρεσία, ήταν η προσφορά των τοπικών αρχόντων και των επικεφαλής των δήμων και κοινοτήτων εκείνη την εποχή: του δημάρχου ή κοινοτάρχη, των δασκάλων και των κοινοτικών και αγροτικών ιατρών. Οι πολίτες έπρεπε να πεισθούν με τη συνδρομή των παραπάνω ιθυνόντων ώστε να διαθέσουν λίγο αίμα για να σώσουν τη ζωή των συνανθρώπων τους.
Στη συνέχεια του κειμένου γίνεται αναφορά σε πιο πρακτικά ζητήματα σε σχέση με τον τρόπο διεξαγωγής της αιμοδοσίας, ενώ υποδεικνύεται ότι το Κέντρο Αιμοδοσίας Λάρισας διέθετε κινητό συνεργείο, το οποίο θα μπορούσε να επισκεφτεί κάθε κοινότητα για τη λήψη αίματος, με την προϋπόθεση η κοινότητα να είχε προηγουμένως ειδοποιήσει ότι έχει εξασφαλιστεί η παροχή αίματος από πέντε τουλάχιστον αιμοδότες.
Το κείμενο κλείνει με την παραίνεση ο καθένας, με βάση τις αρμοδιότητές του, να πράξει το καθήκον του ώστε τελικά να επιτευχθεί ο στόχος κάθε κοινότητα να διαθέτει στους κόλπους της αναλογικά έναν εθελοντή αιμοδότη για κάθε πενήντα κατοικίες.
Συνεπώς, το μήνυμα που προκύπτει από την ανάγνωση του εγγράφου του Ερυθρού Σταυρού Λάρισας που αποστέλλει συντετμημένο το τοπικό Υγειονομικό Τμήμα συγκεφαλαιώνεται στις διατυπώσεις «Κάνε τον κόσμο ένα ασφαλέστερο μέρος. Το ασφαλές αίμα σώζει ζωές» ή «Αιμοδοσία. Δώσε ζωή ...είναι στο αίμα σου!» και πολλές άλλες, που υιοθετήθηκαν ως προμετωπίδες στις επιτυχημένες εκστρατείες για την προσέλκυση εθελοντών αιμοδοτών των τελευταίων χρόνων. Αξίζει να επισημανθεί ότι ως ελάχιστη τιμή για την προσφορά των μη-αμειβόμενων αιμοδοτών, η 14η Ιουνίου καθιερώθηκε να εορτάζεται ως «Παγκόσμια Ημέρα Αιμοδοτών».
Σε κάθε περίπτωση, στις μέρες μας, οι πολίτες οφείλουν να ενστερνιστούν στην καθημερινότητά τους τον εθελοντισμό και την ανιδιοτελή προσφορά προς τον συνάνθρωπο και το κοινωνικό σύνολο. Είναι αλήθεια ότι διάγοντας εν μέσω πανδημίας, η αξία της αιμοδοσίας και της προσφοράς στο κοινό καλό (“bonum commune”) προσλαμβάνει ηθικά χαρακτηριστικά και συγχρόνως αποτελεί αδήριτη ανάγκη για τις κοινωνίες.