Σεπτεμβρίου) του Αμπελώνα, τότε Καζακλάρ.
Ας δούμε όμως ένα σημαντικό ντοκουμέντο της εποχής, το οποίο αναδημοσιεύτηκε για πρώτη φορά τον Μάιο του 1982 στην εφημερίδα «Η Φωνή του Αμπελώνα», σε άρθρο του αείμνηστου ιστορικού καθηγητή, Ηλία Γεωργίου.
Πώς περιγράφει η εφημερίδα «ΑΣΤΗΡ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ» της 7ης και 18ης Σεπτεμβρίου 1881 την υποδοχή του Ελληνικού Στρατού στην είσοδο του Τυρνάβου στην ιστορική γέφυρα του Τιταρήσιου:
«Μετά ζητωκραυγών και άπειρων ενθουσιασμών υποδέχτηκαν οι κάτοικοι του Τυρνάβου τον εκεί μεταβάντα Ελληνικόν στρατόν. Μαθόντες διότι ένεκεν της έχρειας καταστάσεως του στρατώνος αναγκάζεται το ιππικόν να φύγει εκείθεν, μεγάλης εποίησαν διαδήλωσιν και το οίκημα του Διοικητού του ιππικού Μαυρομιχάλη και διά ζητωκραυγών και πατριωτισμόν εκφράσεων παρακαλούν αυτόν να μην αναχωρήσει υποσχόμενος αυτοίς να καθαρίσει τον στρατώνα, ο δε Μαυρομιχάλης τους απάντησε καταλλήλως υποσχεθείς αυτοίς ότι άμα διωρθωθεί στρατών θα μετέφερε πάραυτα το ιππικόν.
Κατά την είσοδο του Ελληνικού Στρατού στον Τύρναβο ο Δήμαρχος Τυρνάβου έκανε την παρακάτω προσφώνηση:
"ΣΤΡΑΤΗΓΕ, ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ και ΣΤΡΑΤΙΩΤΑΙ".
Ως ευπαρέστητα τέκνα του πολιτισμού και της Ελευθερίας, ως ευπαράστητοι στρατιώται της τάξεως και του νόμου.
Αδελφοί συμπολίται χαιρετήζουμεν εν αδελφική αγάπη την σημαίαν του Σταυρού της Ελευθερίας και ευχηθώμεν όπως εντός ολίγου ίδωμεν αυτή κυματίζουσα και επί των θόλων της Αγίας Σοφίας. Μέλημα δεν ημών εν τω μέλλον ετσίν προετοιμασία του έθνους προς επιτέλεσιν του μεγάλου σκοπού και απελευθερώσιν των λοιπών δούλων αδελφών μας των στενάζοντα υπό τον ζυγόν της τυραννίας. Νυν δε ανακράζομεν ενελέητον χαρά και αγαλιάσει το έθνος.
Ζήτω ο Βασιλεύς Γεώργιος. Ζήτω ο Ελληνικός στρατός. Ζήτω ο στρατηγός του Ελληνικού Στρατού».
Ύστερα μαθήτρια του παρθεναγωγείου Τυρνάβου προσφέρουσα στεφάνι είπε:
«Στρατηγέ,
Ευγνωμονούσα η πόλις Τύρναβος υμείν τον δε στέφανον ευχόμενος το πανδωτήρι ίνα και άλλαι πόλεις στεφανώσωσι υμάς και τον γεναίον στρατόν μας με τον αμάραντον στέφανον της δόξης». Βιβλιογραφία: Εφημερίς Λαρίσης «ΑΣΤΗΡ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ» 7 και 18-9-1881 έτος Α’ άριθμ. 1 και 4.
Eπίσης η εφημερίδα «Νεολόγος» της Κωνσταντινούπολης την Τετάρτη 10 Σεπτεμβρίου 1881 έγραφε για την απελευθέρωση του Τυρνάβου τα εξής:
«Σήμερον 1 Σεπτεμβρίου, μετά μεσημβρία, ο Ελληνικός Στρατός θα μπει στην πόλη του Τυρνάβου, η οποία είναι κτισμένη κατά την άποψη του Κούμα από τον κατακτητή της Θεσσαλίας Τουρχάν, στην αριστερή όχθη του ποταμού Τιταρησίου και στους πρόποδες του όρους Μελούνα. Η πόλη αυτή επειδή προικίστηκε με πολλά προνόμια από τον ιδρυτή της έφτασε σε μεγάλη ακμή, διέτριψε δε εκεί και ο σουλτάνος Μωάμεθ ο Δ’ και έγινε η έδρα «των παρά τω σουλτάνω πρέσβεων της χριστιανικής Ευρώπης». Ακόμη δε κατά τον Φαλμεράγερ, παραμένει στον τόπο η μνήμη της πολυτέλειας και μεγαλοπρέπειας των χρόνων εκείνων και διασώζονται ακόμη διηγήσεις για τη μεγάλη σκηνή του Πατισάχ, η οποία «ωμοίαζε πρόπολιν».
Στην τόση ευημερία των κατοίκων της οφείλεται και η σύσταση της διάσημης Σχολής του Τυρνάβου, η οποία ιδρύθηκε το 1730. Από το 1840 δίδαξαν σε αυτήν ο Τουρναβίτης Αλέξανδρος, τον οποίο με εγκώμια μνημονεύει ο Ευγένιος στη Λογική του. Αυτόν το 1755 τον διαδέχθηκε ο Ιωάννης εξ΄ Αγράφων, ο οποίος στη συνέχεια προσκλήθηκε στο Ιάσιο, όπου επεχείρησε τη σύνταξη Μεγάλου Ελληνικού Λεξικού. Τον Ιωάννην διαδέχτηκε ο Λάμπρος Πάσχου εξ Ιωαννίνων και αυτόν ο περιώνυμος Δημητριάδης ο Πέζαρος, ο εκ Τουρνάβου, ο οποίος δίδαξε στη Σχολή του Τυρνάβου ακάματα από το 1782 μέχρι το 1806. Μεταξύ των μαθητών του διακρίθηκαν ο Λαρισσαίος Κούμας, ο οποίος εξαίρει στην ιστορία του τις γνώσεις, τη σοφία, την αρετή και το «πενιχρόν και απέριττον» της ζωής του διδασκάλου του. Άλλος μαθητής είναι ο Στέφανος Δούγκας, ο Τουρναβίτης, ο οποίος αργότερα διακρίθηκε στη διδασκαλία των Μαθηματικών στο Βουκουρέστι.
Ο Τύρναβος κατοικείται σήμερα (1881) από 1.000 περίπου ελληνικές οικογένειες και 100 οθωμανικές, και οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια των κτημάτων τους, παράγοντας σιτάρι, κριθάρι, βαμβάκι, μετάξι και σταφύλια. Κάποιοι δε κατασκευάζουν και βαμβακερά υφάσματα για χρήση των περιοίκων. Είναι δε οι κάτοικοι εύθυμοι και ζωηροί. Έχει 16 ναούς και 6 τζαμιά, 5 χάνια, έναν στρατώνα ιππικού, 5 ελληνικά σχολεία, 1 τουρκικό και ένα ιδιωτικό.
ΤΥΡΝΑΒΟΣ (Γραφείο «Ε»)
Του Κώστα Τσόλα
