Ο Ράλλης και η Ραλλού

Δύο σπάνια βαφτιστικά των Θεσσαλών (15ος αι.-1816)

Από τον Κώστα Σπανό,
εκδότη του «Θεσσαλικού Ημερολογίου»

Σήμερα είναι γνωστό το επώνυμο Ράλλης, αλλά σε προηγούμενους αιώνες ήταν βαφτιστικό. Ο Αθανάσιος Μπούτουρας (Τα νεοελληνικά κύρια ονόματα, 1912, σ. 107) αναφέρει ότι τα βαφτιστικά αυτά, προερχόμενα από το βυζαντινό επώνυμο Ραούλ,

χρησιμοποιούνταν στην Αίνο και στη Σηλυβρία της Ανατολικής Θράκης, στη Λέσβο και στον Πόντο.
Πράγματι, τα εν λόγω βαφτιστικά υπήρξαν επώνυμα πολλών βυζαντινών αξιωματούχων, για την ακρίβεια Φράγκων οι οποίοι έκαναν γάμο με μέλη μεγάλων οικογενειών του Βυζαντίου και γι’ αυτό αναφέρονται συχνά με δύο επώνυμα. Ο E. Trap, στο πολύτιμο Λεξικό του της Παλαιολόγειας Εποχής, αναφέρει πολλούς, με πρώτο τον μέγα άρχοντα Αλέξιο Ραούλ, το 1242. Οι Ραούληδες είναι αρκετοί (αρ. 24.108-24.145). Μεταξύ τους αναφέρονται ο Κωνσταντίος Παλαιολόγος Ραούλ, o Νεόφυτος Κομνηνός Δούκας Ραούλ, ο Μανουήλ Παλαιολόγος Ραούλ και πολλοί άλλοι.
Το επώνυμο Ραούλ είναι φραγκικό και διατηρείται ακόμα ως βαφτιστικό σε καθολικές κοινωνίες.
Στους νεότερους χρόνους ο Ραούλ εξελληνίστηκε και πήρε τη μορφή Ράλλης. Δίπλα στο ανδρικό βαφτιστικό Ράλλης δημιουργήθηκε η Ραλλού και οι μορφές της στη Θεσσαλία, Ραϊλή, Ραΐλω, Ραϊλίτζα και Ραλίτσα.
Η αρχαιότερη αναφορά του βαφτιστικού Ράλλης ανάγεται στο 1454/1455, έτος της πρώτης σωζόμενης απογραφής των Οθωμανών του σαντζακίου (περιφέρειας) των Τρικάλων. Στην απογραφή 2-3 οικισμών της Καρδίτσας που δημοσιεύθηκε στο Θεσσαλικό Ημερολόγιο αναφέρονται 2 Ράλληδες. Στις προθέσεις των μοναστηριών μας αναφέρονται 1 Ράλλης στα Τρίκαλα τον 16ο-17ο αι., 2 στον Τύρναβο τον 18ο αι. και 2 στη Σκιάθο το 1816.
Το γυναικείο βαφτιστικό απαντάται στη Δυτική Θεσσαλία, κυρίως στον νομό των Τρικάλων, και στη Σκιάθο πολύ πρόσφατα. Τις περισσότερες προτιμήσεις έχει η Ραϊλίτζα (7 γυναίκες): 3 στα Τρίκαλα (1752, 18ος αι.) και 4 στην Καλαμπάκα. Από τις άλλες μορφές του βαφτιστικού, εκτός από 3 Ραλλού, στη Σκιάθο το 1816, αναφέρονται μία Ραϊλή στα Τρίκαλα το 1740, μία Ραΐλω στα Τρίκαλα τον 17ο-18ο αι. και μία Ραλίτζα στην Καρδίτσα το 1758. (Ευχαριστώ τους φίλους Γιάννη Ρέντα, Βαγγ. Παπαθανασίου και Νίκο Πενήντα που επιβεβαίωσαν την ύπαρξη και σήμερα ανδρών με το βαφτιστικό Αγοραστός).
www.thessaliko.gr