ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ

Αποχαιρετώντας τον Ένιο...

Μέχρι πού φτάνουν τα όρια της μιζέριας; Πόσο μπορεί να αντέξει κανείς την πλήξη και τη μελαγχολία των καιρών;

Όχι, πες μου, δεν νιώθεις μια μικρή μελαγχολία αντικρίζοντας τα καραβάνια των βαλκάνιων γειτόνων σαν τρέχουν πανικόβλητοι να προλάβουν να διαβούν τον συνοριακό σταθμό του Προμαχώνα πριν αυτός κλείσει; Τι πόθησαν οι άνθρωποι; Μια... μερίδα καλοκαίρι σε μια χώρα καλοκαιρινή. Ένα φτηνό δωμάτιο, όχι τίποτε πολυτέλειες... Να, στα παράλια της Κατερίνης, Πλαταμώνα, Κόκκινο Νερό, κι όπου αλλού σηκώνει η τσέπη ... Μια φέτα καρπούζι και γιαρμάδες για το μεσημέρι και για το βράδυ ένα πιτόγυρο με τζατζίκι και μπόλικες πατάτες γιατί πέφτει πείνα. Κι ένα κουτάκι μπίρα για τη νυχτερινή ρομάντζα δίπλα στη θάλασσα, ουάν γιούρο πληζ. Δύσκολο χειμώνα πέρασαν κι αυτοί... Κλεισούρα στα ενδότερα της Βαλκανικής, είναι μια βαριά κατάσταση. Εκεί δεν έχει ήλιο και φως, αλλά μια περίεργη κι άχαρη σκοτεινιά. Και τι σου λένε τώρα; Να κλειστείς μέσα ξανά... Καλοκαιριάτικα... Τρέλα... Καλύτερα να αρρωστήσει κανείς από Covid-19 παρά να πέσει - στα σίγουρα! -στην κατάθλιψη.
Πλήξη και μελαγχολία δεν είναι να βλέπεις κάθε μέρα τον Ερντογάν να προκαλεί; Και κούραση... Μία στον Έβρο, μία στα νησιά, τώρα με την Αγιά Σοφιά... Στην Ελλάδα Βελοπουλαίοι, Καλεντερίδηδες, Φίλιες και λοιποί διαπρύσιοι... «κήρυκες» του πατριωτισμού βαράνε υπερωρίες στα κανάλια, πασάροντας στη ζούλα και καμιά κηραλοιφή – πατέντα του Αγίου Όρους, εγγυημένη και διαβασμένη. Στη Δύση, οι συνήθεις δηλώσεις. Εκφράζουμε τη λύπη μας και την απογοήτευσή μας δια τις ενέργειές σας. Μην σε νοιάζει Ταγίπ, εμείς θα λέμε, εσύ κάνε ότι δεν άκουσες. Ταμάμ. Δεν θα χαλάσουμε τις καρδιές μας και τις μπίζνες για ένα μνημείο τώρα... Η Δύση, πάντα παραδόπιστη, προτάσσει το συμφέρον της. Μάταια ψάχνουν κάποιοι για σύγχρονους Κάρολους Μαρτέλ, να αντισταθούν στα Πουατιέ εναντίον της ισλαμικής επέλασης που σ’ αυτήν τη φάση της ιστορίας πήρε απάνω του ο Ερντογάν...
Η Δύση βυθομετρά την παρακμή της. Κοντόφθαλμη, τυφλή πες καλύτερα, το έχει ρίξει στα φτηνά παζάρια για μερικά εκατομμύρια του Ταμείου Ανάκαμψης. Η συζήτηση για το πώς η πολιτισμένη Δύση θα τιθασεύσει τους οθωμανικούς μεγαλοϊδεατισμούς, που τόσο ακριβά πλήρωνε η Ευρώπη για αιώνες, δεν έχει τεθεί καν στο τραπέζι.
Καλοκαίρι πλήξης και μελαγχολίας. Και ο μόνος που δείχνει σε καλοκαιρινή διάθεση είναι ένας τζίτζικας τσαχπίνης και φωνακλάς που έχει φωλιάσει στη βεράντα μου και μου χαρίζει το τραγούδι του... Οι υπόλοιποι έχουμε περάσει σε μιαν άλλη διάσταση όπου ο χρόνος έχει παγώσει. Το πιο δύσκολο είναι να διαπιστώνεις ότι σου έχει αφαιρεθεί η δυνατότητα να κάνεις σχέδια και να ονειροπολείς. Καλοκαίρι, ναι, αλλά να πας πού; Κι άμα; Άσε καλύτερα...
Καλοκαίρι κι όλα είναι ρευστά και αβέβαια. Χωρίς τις ελληνικές «σταθερές». Χωρίς νησάκια, χωρίς τη βαβούρα στο Λιμάνι του Πειραιά λίγο πριν την επιβίβαση, χωρίς ξάπλα στο κατάστρωμα του πλοίου της γραμμής που σε πάει Ίο και Σαντορίνη. Καλοκαίρι δίχως περιπλάνηση στα σοκάκια της Πάτμου, δίχως το εκτυφλωτικό φως της Αντίπαρου, δίχως καν πανηγύρια στο χωριό. Η Γωγώ Τσαμπά αργεί φέτος και το κλαρίνο του Γιάννη Καψάλη έχει σιγήσει. Δεν υπάρχουν άλλωστε τα εικοσάευρα των μερακλωμένων για να το «στολίσουν», -τι λες τώρα φίλος;- εδώ τη βγάζουμε με επιδόματα και «έκτακτες ενισχύσεις» από το Κράτος, οι αλλοτινές πολυτέλειες και οι «φιγούρες» δεν είναι γι’ αυτούς τους καιρούς...
Κι εκεί πάνω, σαν κάποιος Θεός να μας λυπήθηκε, προέκυψε ο Ένιο... Ο μεγάλος συνθέτης Ένιο Μορικόνε αναχώρησε για τους ουρανούς της αθανασίας. Μας αποχαιρέτησε ευγενικά και με ένα σύντομο, σχεδόν πρόχειρο, σημείωμα ζήτησε να του κάνουν μια πολύ απλή νεκρώσιμη τελετή. «Δεν θέλω να σας ταλαιπωρώ» έγραψε στους οικείους του. Άμα είσαι «κυριάκλα», είσαι ως το τέλος. Κανονικά θα έπρεπε να τον αποχαιρετήσουν με ομοβροντία από εξάσφαιρα που θα ξερνάνε μολύβι και των οποίων η ηχώ θα περιφέρεται εγκλωβισμένη στους λόφους της μεξικάνικης ερήμου. Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί - α, αυτό το λατρεμένο μου ραδιόφωνο!- ξεκίνησαν αφιερώματα και τα ερτζιανά γέμισαν από τις μελωδίες του. Κύματα μιας θεσπέσιας επικής μουσικής από σαξόφωνα, κόρνες, βιόλες και κρουστά άρχισαν να δροσίζουν τις θλιμμένες μέρες και τις δυσκολεμένες νύχτες μας.
Και κάπως έτσι, απέκτησαν οι στιγμές μιαν ομορφιά κι ένα χρώμα, κάτι ανάμεσα σε κόκκινη και κίτρινη ώχρα, σαν τοπίο του Φαρ Ουέστ. Γιατί τι είναι η ζωή, αν όχι μια αλληλουχία εικόνων που εγείρουν συναισθήματα τα οποία με τη σειρά τους συνθέτουν μια άλλη πραγματικότητα μακριά από τα μίζερα και τα καθημερινά; Ο Ένιο Μορικόνε ήρθε για να μας δώσει ακριβώς αυτό: ομορφιά και στυλ. Τη δυνατότητα να αφήνεις πίσω σου τα τετριμμένα και τα δυσάρεστα, και να αναπολείς εικόνες ωραίας ζωής. Να ταυτίζεσαι με ήρωες και να ζεις τον προσωπικό σου μύθο. Να βγαίνεις από το σινεμά έφηβος ακόμη σφυρίζοντας τη «γουέστερν» μουσική του και να καπνίζεις στα κρυφά, να μην σε δούνε, τα πρώτα σου τσιγάρα σε στυλ Κλιντ Ίστγουντ. Να μπαίνεις στη θέση του Ζαν Πωλ Μπελμοντό και να γίνεσαι κι εσύ ο «Επαγγελματίας», ο δυνατός και άτρωτος αλλά συνάμα μοναχικός και τρυφερός άντρας με το γοητευτικό χαμόγελο και το μαύρο πέτσινο μπουφάν. Και κάθε φορά που βλέπεις το «Σινεμά ο Παράδεισος» να σε κατακλύζει όλη εκείνη η αύρα της Ιταλίας που αγαπήσαμε, την Ιταλία της φτώχειας και της μεταπολεμικής λιτότητας, μέσα από την οποία ξεπήδησε ένας κόσμος απαράμιλλης αισθητικής, που μας σημάδεψε ως ευρωπαϊκό πολιτισμό, σαν μια νέα «Αναγέννηση». Ως πού μπορούν να φτάσουν τα όρια της μιζέριας; Δεν έχω ακόμη απάντηση καθώς οι σταθμοί διακόπτουν τη μουσική «για ένα σύντομο δελτίο ειδήσεων» και με επαναφέρουν βιαίως στην πραγματικότητα. Η Αμερικανική Γερουσία κυρίες και κύριοι καταδίκασε την απόφαση του Ταγίπ Ερντογάν σχετικά με την Αγία Σοφία, ενώ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέφρασε τον προβληματισμό του Βρε αϊ...
Καλό ταξίδι σινιόρε Μορικόνε. «Κάποτε στη Δύση»... ίσως και να θυμηθούν ότι η ζωή δεν είναι απλά «μια χούφτα δολάρια», αλλά κάτι βαθύτερο και οπωσδήποτε πολύ πιο ενδιαφέρον.
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ
[e-mail]