μονάδων, πριν αυτοί μπορέσουν να ανασυνταχθούν και οργανωθούν. Για το ίδιο θέμα μία έκθεση του τουρκικού γενικού επιτελείου αναφέρει: «ούτω διακόψαντες ενώπιον της υπεροχής των Ελλήνων στην μάχη, κατορθώσαμε να συγκεντρώσουμε όλες τις δυνάμεις μας μέχρι τις 13 Ιουλίου ανατολικά του Σαγγάριου. Ο ελληνικός στρατός εξαντλημένος από τις πείσμονες και διαρκείς μάχες αναγκάσθηκε να διακόψει επί 20 ημέρες τις επιχειρήσεις του για να τακτοποιήσει τις υπηρεσίες των μεταφορών του. Έτσι έλιξε η μάχη Κιουτάχειας – Εσκί Σεχίρ» (βιβλ.1,σελ.560)
Σαν νικήτρια δύναμη όμως τον Ιούλιο του 1921 θα μπορούσε τότε η Ελλάδα να καλέσει τους πρεσβευτές των χωρών Αγγλίας, Γαλλίας, Ιταλίας στην Αθήνα ή σε άλλη ευρωπαϊκή πόλη των συμμάχων και να ζητήσει το σταμάτημα του πολέμου εφόσον το επιθυμούσε και η Τουρκία και μάλιστα την αναθεώρηση της συνθήκης των Σεβρών που περιελάμβαναν στη δικαιοδοσία μας το Εσκί Σεχίρ, την Κιουτάχεια και το Αφιόν Καραχισάρ.
Την άποψη αυτή εξέφρασε και ο Λόιντ Τζορτζ στις 18.07.1921 στο αγγλικό κοινοβούλιο λέγοντας ότι: «η Ελλάς μετά τις νίκες της δεν μπορεί να αρκεστεί στη συνθήκη των Σεβρών, πρέπει να ικανοποιηθεί με παραχωρήσεις μεγαλύτερες». Αφήσαμε να φύγει ο τουρκικός στρατός προς το Σαγγάριο και την Άγκυρα, ενώ αν τους καταδιώκαμε θα αποδιοργανώνονταν και δεν θα πρόφταιναν να κατασκευάσουν δύο αμυντικές γραμμές ανατολικά του Σαγγάριου, λίγο πριν την Άγκυρα.
Ο ελληνικός στρατός βέβαια τους απώθησε με πολλές θυσίες και απώλειες, νικώντας τις πιο πολλές φορές παρά τις τεράστιες δυσχέρειες στις κακοτράχαλες κορυφογραμμές την πρώτη αμυντική γραμμή τους και μετά τη δεύτερη και τους ανάγκασαν να υποχωρήσουν στην τρίτη, 50 χιλιόμετρα πριν την Άγκυρα. Καταλαμβάνοντας την πόλη Πολατλί, η έβδομη μεραρχία με διοικητή τον συνταγματάρχη Ανδρέα Πλατή ήταν μία από τις τρεις μεραρχίες του Γ’ Σώματος Στρατού. Η πόλη αυτή ήταν ο πρώτος σιδηροδρομικός σταθμός της Άγκυρας προς το Εσκί Σεχίρ, όπου οι Τούρκοι είχαν όλες τις αποθήκες πυρομαχικών και εφοδίων του στρατού τους.
Οι τρεις τουρκικές μεραρχίες που υπερασπιζόταν το Πολατλί, μετά από σκληρές μάχες υποχώρησαν παίρνοντας από τις αποθήκες όσο περισσότερο πολεμικό υλικό πρόλαβαν να φορτώσουν, το δε υπόλοιπο το ανατίναξαν για να μην πέσει στα χέρια του ελληνικού στρατού.
Η έβδομη μεραρχία ήταν η μοναδική στρατιωτική μονάδα που ακολούθησε τη χαλασμένη από τους υποχωρούντες Τούρκους σιδηροδρομική γραμμή από το Εσκί Σεχίρ προς την Άγκυρα. Πέρασε τον Σαγγάριο ποταμό στις 11.08.1921 και στις 13.08.1921 κατέλαβε το Πολατλί που ήταν και η αποστολή της, διανύοντας απόσταση 120 χιλιομέτρων, ενώ οι άλλες μονάδες μας για να φτάσουν ανατολικά του Σαγγάριου διένυσαν με τεράστιες δυσκολίες 250 χιλιόμετρα, όπου μέσα σε αυτά ήταν και τα 100 χιλιόμετρα πορείας μέσα από την Αλμυρά Έρημο, αυγουστιάτικα και με θερμοκρασίες την ημέρα 45οC και τη νύχτα 0οC.
Η απόφαση για την επιχείρηση της κατάληψης της Άγκυρας από τις δυνάμεις του στρατού μας πάρθηκε στο Πολεμικό Συμβούλιο που έγινε στην Κιουτάχεια στις 15 Ιουλίου 1921 με πρόεδρο τον Κωνσταντίνο και με την παρουσία του πρίγκιπα Νικόλαου, του πρωθυπουργού Γούναρη, τον διοικητή Στρατιάς Παπούλα, με τον αρχηγό του επιτελείου στρατού Πάλλη, τον υπουργό στρατιωτικών Θεοτόκη, τον στρατηγό Δούσμανη καθώς και τον ένθερμο υποστηρικτή της επίθεσης προς Άγκυρα Ξ. Στρατηγό, βασικό παράγοντα στους βαλκανικούς πολέμους στο επιτελικό γραφείο της Στρατιάς, με τον στρατηγό Ι.Μεταξά που τώρα απουσίαζε του συμβουλίου λόγω της παντελούς άρνησής του, παρά τις επίμονες πιέσεις του Γούναρη για τη συμμετοχή του στην προσπάθεια της χώρας για την εκστρατεία προς την Άγκυρα. Και ίσως να είχε δίκιο ο Μεταξάς, όπως την ίδια άποψη είχε και ο Ελευθέριος Βενιζέλος από το Παρίσι, διότι η προς Άγκυρα αποτυχούσα εκστρατεία, που άρχισε στην 01.08.1921, μας οδήγησε στην τραγική εξέλιξη της μικρασιατικής καταστροφής.
«Περνώντας το ποτάμι η στρατιά είχε 23.520 άνδρες λιγότερους. Νεκροί αξιωματικοί 217, πληγωμένοι 736, σύνολο εκτός μάχης 953. Νεκροί οπλίτες 3.565, πληγωμένοι 18.626, αγνοούμενοι 376, σύνολο 22.567... Νεκροί του Σαγγάριου μέσα στη μνήμη μας, θα ζείτε αδικαίωτοι ήρωες, καθώς ποτέ η δόξα δεν έπλεξε στεφάνι για σας» (Βιβλ.2,σελ.115).
Βιβλιογραφία :
1. «Μεγάλη Ελλάς / Ελευθέριος Βενιζέλος - Πολεμικός Ηγέτης», Δημ.Βακάς, Αθήνα,1964
2. «ΤΑ ΦΟΒΕΡΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ – ΣΑΓΓΑΡΙΟΣ», ΔΗΜ.ΦΩΤΙΑΔΗΣ, εκδ.ΦΥΤΡΑΚΗ,Αθήνα, 1974
Από τον Στέφανο Παπαγεωργίου
