Η μορφή Αγγέλω, στις προθέσεις των θεσσαλικών μοναστηριών, εμφανίζεται πριν από το 1592. Οι γυναίκες με το όνομα αυτό στην περιοχή του νομού των Τρικάλων (172) είναι περισσότερες από τις γυναίκες των άλλων τριών θεσσαλικών νομών. Στον νομό της Μαγνησίας αναφέρονται μόνο 48, από τις οποίες οι 35 είναι Αλμυριώτισσες, 2 στη Σκιάθο, πολύ πρόσφατα (1820 και 1828), ενώ στη Σκόπελο απουσιάζει. Προτελευταίος είναι ο νομός της Λάρισας, διότι από τα πεδινά χωριά δεν περνούσαν οι καλόγεροι για ζητεία, φοβούμενοι τους φανατικούς μουσουλμάνους. Στη Λάρισα,η αρχαιότερη αναφορά του ονόματος Αγγέλω ανάγεται στο έτος 1658. Το έτος αυτό πέρασε από εδώ ο αγιοταφίτης καλόγερος Μακάριος, ερχόμενος από τα χωριά της Όσσας και κατευθυνόμενος προς τον Τύρναβο και την Ελασσόνα. Στην περιοχή της Καρδίτσας αναφέρονται 93 γυναίκες με το όνομα Αγγέλω, οι μισές περίπου από αυτές της περιοχής των Τρικάλων. Η ιδιωματική μορφή Αγγέλου έχει επίσης τις περισσότερες προτιμήσεις (104) στον νομό των Τρικάλων και ακολουθεί ο νομός μας με 23 προτιμήσεις. Στον νομό της Καρδίτσας αναφέρονται 13 γυναίκες Αγγέλου και 9 στη Μαγνησία, από τις οποίες 3 στη Σκιάθο πολύ πρόσφατα (1816) και 5 στον Αλμυρό. Ελάχιστη παρουσία έχουν οι μορφές Αγγέλα (1 στο Πήλιο το 1662 και 2 στη Λάρισα τον 19ο αιώνα), Αγγελίτζα (1 στην Ελασσόνα το 1613/1614), Αγγελικώ (4 στο Πήλιο τον 19ο αιώνα) και Αγγέλικα (2 στη Σκιάθο το 1816). Η μορφή Αγγελική έχει τις περισσότερες προτιμήσεις (45, από τις οποίες οι 30 είναι του 19ου αιώνα). Ακολουθούν οι περιοχές των Τρικάλων, με 25 προτιμήσεις και η Μαγνησία με 8, ενώ στην περιοχή της Καρδίτσας δεν αναφέρεται καμία Αγγελική. Ενδιαφέρον έχει η μορφή Αγγελίνα, η οποία μας παραπέμπει στον 14ο αιώνα της θεσσαλικής ιστορίας, όταν δεσπότες της Ηπείρου και της Θεσσαλίας ήταν αρχικά οι Άγγελοι Δούκες Κομνηνοί και μετά το 1348 οι Ελληνοσέρβοι βασιλείς Συμεών Ούρεσης Παλαιολόγος και Ιωάννης Συμεών Ούρεσης Παλαιολόγος.
Η πιο γνωστή είναι η Μαρία Αγγελίνα, κόρη του Συμεών Ούρεση Παλαιολόγου και αδελφή του Ιωάννη Ούρεση Παλαιολόγου, του μετέπειτα μοναχού Ιωάσαφ και συνιδρυτή, με τον Αθανάσιο Μετεωρίτη, του Μεγ. Μετεώρου. Ευκαιριακά να σημειώσω ότι όταν ήταν 10 ετών, οι γονείς αρραβώνιασαν τη Μαρία Αγγελίνα με τον Θωμά Πρελιούμποβιτς και στα 12 την πάντρεψαν [DonaldM. Nicol (μετ. Αλ. Γαλανούλης), «Η Θεσσαλία κατά τον Μεσαίωνα», Θεσσαλικό Ημερολόγιο, 48 (2005) σ. 223, 227].Στο Λεξικό του Trapp της Παλαιολόγειας εποχής (1361-1453), το όνομα Αγγελίνα αναφέρεται από το 1267 μέχρι το 1341. Επειδή η έδρα του ελληνοσερβικού κράτους ήταν τα Τρίκαλα, είναι επόμενο ότι οι περισσότερες Αγγελίνες αναφέρονται στην περιοχή τους (49), με μικρή παρουσία στη Λάρισα (7), στη Μαγνησία (3) και στην Καρδίτσα (2). Ο Αθανάσιος Μπούτουρας (Τα νεοελληνικά κύρια ονόματα, 1912, σ. 87) αναφέρει την Αγγελίνα στον Παρνασσό, στην Κυνουρία και στην Κεφαλλονιά (όπου έχει και τη μορφή Αντζελίνα-Αντζουλίνα). Στον Τύρναβο, στη Δεσκάτη και στα χωριά της Ελασσόνας και της Καλαμπάκας ακούγεται ακόμη το τραγούδι της Αγγελίνας, στα Πασχαλόγιορτα, δηλαδή την εβδομάδα μετά το Πάσχα. Στη Δεσκάτη το βαφτιστικό Αγγελίνα ακούγεται και σήμερα.
Από τον Κώστα Σπανό,
εκδότη του «Θεσσαλικού Ημερολογίου»
www.thessaliko.gr
