διαφήμισης». Όσοι «παροικούν την Ιερουσαλήμ των ΜΜΕ», και οι «ωφελημένοι» και οι «ριγμένοι» (η κατηγοριοποίηση αλλάζει ανάλογα με την πολιτική συγκυρία) γνωρίζουν καλά ότι η κρατική διαφήμιση αποτελεί διαχρονικά το κύριο όχημα εκμαυλισμού των ΜΜΕ και διαπλοκής πολλών εξ αυτών με την πολιτική εξουσία, κεντρική ή τοπική. Πολλές φορές διασκεδάζω με την υποκρισία πολλών εκπροσώπων του πολιτικού συστήματος που διαπιστώνουν τάχα «έκπληκτοι», ότι έντυπα, τηλεοπτικοί σταθμοί και κυρίως ιστοσελίδες που κανένας δεν διαβάζει, δεν βλέπει και δεν ακούει βρίσκονται να φιλοξενούν κρατική διαφήμιση δεκάδων χιλιάδων ευρώ σε μια πρωτοφανή όσο και απαράδεκτη διασπάθιση του δημοσίου χρήματος!
Ανεξάρτητα όμως από αυτό το διαχρονικό αλισβερίσι, ούτως ή άλλως στα περιφερειακά ΜΜΕ φτάνουν ψίχουλα από τη συνολική κρατική διαφήμιση καθώς παραβιάζεται και καταστρατηγείται ασύστολα ο όρος της υποχρεωτικής κατανομής του 30% υπέρ αυτών.
Ένα άλλο προβληματικό σημείο είναι ότι τις περισσότερες φορές οι μισοί και πλέον προϋπολογισμοί της διαφημιστικής δαπάνης αφορούν άλλες μορφές προβολής (outdoor διαφήμιση, διοργάνωση εκδηλώσεων, αμοιβές συμβούλων κ.λπ.) με τα ποσά αυτά να μην υπολογίζονται στην υποχρέωση κατανομής του 30% που γίνεται επί του υπολοίπου, του κομματιού δηλαδή που πάει σε καταχωρήσεις, μεταδόσεις μηνυμάτων κ.λπ. Στην πράξη δηλαδή οι φορείς του Δημοσίου χρησιμοποιούν τα κονδύλια αυτά για να καλύψουν νομότυπα διάφορες «τρύπες» που το δημόσιο λογιστικό δεν επιτρέπει να καλύψουν με άλλον τρόπο.
Σύνηθες φαινόμενο είναι ακόμη η μη υποβολή των προβλεπόμενων καταστάσεων, οι υπερβολικές καθυστερήσεις, τα προβληματικά ή ελλιπή στοιχεία κ.λπ. Σύμφωνα με τον νόμο τόσο οι φορείς του Δημοσίου όσο και οι διαφημιστικές εταιρείες υποχρεούνται να υποβάλλουν στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και να αναρτήσουν στις ιστοσελίδες τους και στην ιστοσελίδα της ΓΓΕ-Ε τριμηνιαίες και ετήσιες απολογιστικές καταστάσεις για τα ποσά που διέθεσαν σε κάθε Μέσο! Αν εντοπίσετε πουθενά αυτές τις καταστάσεις ενημερώστε με να τις δω κι εγώ...
Τι πρέπει λοιπόν να γίνει ώστε τουλάχιστον να μην κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας κάθε φορά που προκύπτει ένα τέτοιο ζήτημα όπως καληώρα;
Κατά τη γνώμη μου απαιτείται πρώτον η διασφάλιση της όσο το δυνατόν μεγαλύτερης διαφάνειας στη συνολική διαχείριση των δημόσιων δαπανών που αφορούν στη διαφημιστική προβολή του Δημοσίου και δεύτερον στην προώθηση σειράς νομοθετικών και διοικητικών αλλαγών στην κατεύθυνση της βελτίωσης και του εξορθολογισμού του όλου συστήματος.
Πιο συγκεκριμένα:
Ο ασφαλέστερος τρόπος για τη διασφάλιση της διαφανούς και νόμιμης κατανομής της κρατικής διαφήμισης σε όλα τα μέσα εθνικά ή περιφερειακά όλων των κατηγοριών, είναι ο κεντρικός έλεγχος της όλης διαδικασίας. Αυτός μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο με τη δημιουργία Ενιαίου Κέντρου Κατανομής της Κρατικής Διαφήμισης που θα συγκεντρώνει όλα τα σχετικά αιτήματα και προγράμματα όλων των δημόσιων φορέων που υπάγονται στη σχετική υποχρέωση και θα κάνει τη σχετική κατανομή στα ΜΜΕ αλλά και τους εκ των υστέρων ελέγχους για το νόμιμο αλλά και το πρόσφορο αυτής της κατανομής.
Φυσικά το βασικό ζήτημα είναι πώς θα γίνεται αυτή η κατανομή. Αυθαίρετα και με βάση τις πολιτικές ή προσωπικές επιδιώξεις κάθε πολιτικού υπεύθυνου ή με βάση αντικειμενικά και διαφανή κριτήρια; Τα κριτήρια αυτά υπάρχουν και είναι οι έγκυρες μετρήσεις τηλεθέασης, ακροαματικότητας και αναγνωσιμότητας, ο δείκτης απασχόλησης προσωπικού για κάθε μέσο και τα οικονομικά στοιχεία με βάση ειδικού τύπου ισολογισμούς που θα αποδεικνύουν τη βιωσιμότητα του Μέσου, ώστε να αποκλειστούν οι ευκαιριακοί, οι τυχάρπαστοι ή και οι τυχοδιώκτες ιδιοκτήτες ΜΜΕ που λυμαίνονται σήμερα την κρατική διαφήμιση.
Καθοριστικής σημασίας ζήτημα είναι η αυστηρή εφαρμογή του όρου της κατανομής του 30% στα περιφερειακά ΜΜΕ με υπολογισμό και στην περίπτωση αυτή των κριτηρίων που προαναφέρθηκαν. Για τη διασφάλιση της τήρησης του όρου αυτού είναι αναγκαία η πρόβλεψη της επιβολής αυστηρών κυρώσεων με καθιέρωση όχι γενικής και απρόσωπης, αλλά εξατομικευμένης ευθύνης υπαλλήλων και υπηρεσιακών παραγόντων που θα υπογράψουν τα σχετικά χρηματικά εντάλματα.
Πρέπει επίσης να υπάρξει αυστηρή παρακολούθηση και εφαρμογή των προβλέψεων των ήδη υφιστάμενων διατάξεων για την έγκαιρη και πλήρη υποβολή και ανάρτηση στο διαδίκτυο των καταστάσεων είτε από τους δημόσιους φορείς είτε από τις διαφημιστικές εταιρείες με πρόβλεψη κυρώσεων για τους παραβάτες.
Τα όσα προτείνονται στο κείμενο αυτό μπορούν να γίνουν εύκολα και γρήγορα χωρίς να προκληθεί οποιαδήποτε δημοσιονομική επιβάρυνση. Αντίθετα το όλο σύστημα θα εξορθολογιστεί, θα τοποθετηθεί στις σωστές του διαστάσεις, θα είναι διάφανο και λειτουργικά και βεβαίως θα ενισχύει αντί να νοθεύει τον υγιή ανταγωνισμό. Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγη τόλμη. Τόλμη για συνδικαλιστικές και πολιτικές αποφάσεις που θα υπερβαίνουν τη σημερινή καθηλωτική λογική του μέσου όρου, του «μη θίγετε τα κακώς κείμενα» και της τήρησης ισορροπιών στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο.
*Από τον Τρύφωνα Δάρα
*Ο Τρύφωνας Δάρας είναι νομικός, ειδικός σε θέματα Περιφερειακού Τύπου. Διετέλεσε σύμβουλος του Υπουργείου Τύπου και ΜΜΕ, της ΕΙΗΕΕ και του ΣΗΠΕ, ενώ τώρα είναι σύμβουλος της Ένωσης Ενημερωτικών Τηλεοράσεων της Ελληνικής Περιφέρειας
