Αύξηση ανώτατου ορίου ιδίων πόρων του Προϋπολογισμού της ΕΕ 2021-27 από 1,2% σε 2% του Ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Σ’ αυτόν τον προϋπολογισμό των 1.100 δισ. ευρώ προστίθενται 540 δισ. ευρώ του ESM, EIB και SURE και το Ταμείο ανάκαμψης 750 δις ευρώ για υλοποίηση (με χαμηλότοκο δανεισμό της ΕΕ από τις χρηματοπιστωτικές αγορές, με την εγγύηση για πρώτη φορά με όρους αμοιβαιοποίησης σε βάρος του Προϋπολογισμού της ΕΕ και όχι των κρατών-μελών), ήτοι διαμορφώνεται ο συνολικός Προϋπολογισμός της ΕΕ 2021-27 σε 2.390 δισ. ευρώ. Εξ αυτών 500 δισ. ευρώ αφορούν επιδοτήσεις και 250 δισ. ευρώ χαμηλότοκα δάνεια σε κράτη-μέλη. Η πρόταση αυτή της Επιτροπής που έχει την υποστήριξη του Ευρωκοινοβουλίου πρέπει να περάσει ομόφωνα και από τα 27 Εθνικά κοινοβούλια των κρατών-μελών της Ε.Ε. (και από Αυστρία, Δανία, Σουηδία, Ολλανδία που αντιδρούν).
Η εμπειρία και η δυναμική της Ε.Ε., από τη δημιουργία της έως και σήμερα, απέδειξε ότι αν και αντιδρά αργά και συχνά όχι αποτελεσματικά, ως σύνολο πολύπλοκων και γραφειοκρατικών θεσμών διαπραγμάτευσης και συμβιβασμών στο πλαίσιο της προωθητικής συνθήκης της Λισαβόνας 2009, ωστόσο καταφέρνει έως τώρα να ωριμάζει, να συνθέτει και να ανταποκρίνεται ως θετική, soft power, στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης, όπως:
Στην κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ, με την προώθηση – διεύρυνση της Ε.Ε., των πολιτικών γειτνίασης ΕNP, την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Ασφάλεια (από 1992) και Άμυνας (από 1999, μετά τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας και την χωρίς απόφαση ΟΗΕ επέμβαση του ΝΑΤΟ).
Στην παγκοσμιοποίηση των διεθνών αγορών με την κοινή, αλλά ανεπαρκή ακόμη, εμπορική πολιτική προώθησης πολυμερών συμφωνιών GATT και ΠΟΕ και των διμερών συμφωνιών με τρίτα κράτη.
Στην κρίση χρέους και ελλειμμάτων των PIGS με τη μερική ανάπτυξη θεσμών δημοσιονομικού συντονισμού, στήριξης και ελέγχου. Στην προσφυγική/μεταναστευτική κρίση με την ανάπτυξη πόρων και μέσων αντιμετώπισής της (Πρόγραμμα δράσης ΕΕ 2016).
Στην κλιματική κρίση με την υπογραφή της Συμφωνίας των Παρισίων το 2015 και τη δέσμευση πόρων και πολιτικών για την Προγραμματική περίοδο 2021-2027. Στην κρίση της πανδημίας του Κορονοϊού με τον διπλασιασμό των κοινοτικών πόρων και δράσεων από 1% σε 2% του Ευρωπαϊκού ΑΕΠ.
Η βιώσιμη προοπτική της ΕΕ απαιτεί: Το Ταμείο Ανάκαμψης και το όριο δαπανών 2% να γίνουν μόνιμοι μηχανισμοί της ΕΕ, με προοπτική αύξησής τους σε 5%. Η δημόσια υγεία και οι δημοσιονομικές αποφάσεις της ΕΕ να ενταχθούν στις κοινές πολιτικές και να λαμβάνονται με ενισχυμένη πλειοψηφία και όχι ομοφωνία όπως απαιτείται σήμερα.
Η διάσκεψη για το μέλλον της ΕΕ που θα γίνει έως τέλος 2020 να οδηγήσει σε περισσότερες κοινές πολιτικές ολοκλήρωσης, αλληλεγγύης και χωρικής και κοινωνικής συνοχής και σε αναθεώρηση της Συνθήκης της Λισαβόνας και αντικατάστασή της με ένα Σύνταγμα της ΕΕ.
Οι δυνατότητες αξιοποίησης του νέου ΔΠΠ 2021-27 και του Ταμείου Ανάκαμψης από την Ελληνική Πολιτεία. Με δεδομένους τους χαμηλούς ετήσιους πόρους του Εθνικού ΠΔΕ < 1 εκατ. ευρώ ετησίως και την εκτιμώμενη, υψηλότερη του μ.ο. της ΕΕ, ύφεση της Ελλάδας και της θετικής πρότασης της Επιτροπής η Ελλάδα αν και συμβάλλει στο Ευρωπαικό ΑΕΠ με 1,3% να παίρνει 4,3% από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Άμεσα η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να αξιοποιήσει από τον ισχύοντα Προϋπολογισμό της ΕΕ και μέτρα της ΕΕ για αντιμετώπιση του Κορονοϊού. 1,4 δισ. ευρώ από το Πρόγραμμα Sure για ενίσχυση της απασχόλησης. 3 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την ενίσχυση των επιχειρήσεων. 4 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό στήριξης για ενίσχυση του δημόσιου συστήματος υγείας και αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης.
Από τις αρχές του 2021 η Ελλάδα θα μπορεί να αξιοποιήσει τα 20 δισ. ευρώ από το ΕΣΠΑ 2021-27 και από το Ταμείο Ανάκαμψης 2021-24: 32 δισ. ευρώ, ήτοι 22,5 δισ. επιχορηγήσεις και 9,5 δισ. χαμηλότοκα δάνεια, ήτοι εν συνόλω 52 δισ. ευρώ (ήτοι 30% του ΑΕΠ Ελλάδας!).
Προϋπόθεση από ΕΕ η τήρηση κανόνων στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού εξαμήνου και με ενισχυμένη εποπτεία της χώρας μας στην υλοποίηση της στρατηγικής του νέου 10ετούς αναπτυξιακού σχεδίου της χώρας που πρέπει να υποβληθεί στην ΕΕ έως τον Σεπτέμβριο 2020.
Προσανατολισμός στρατηγικών στόχων της ελληνικής πολιτείας να είναι: Πράσινη μετάβαση και βιώσιμη ανάπτυξη στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας (στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού 2015 για την κλιματική αλλαγή και των 17 στόχων βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ). Εκσυγχρονισμός και ψηφιοποίηση υπηρεσιών Δημόσιας Διοίκησης.
Υποστήριξη Μικρομεσαίων επιχειρήσεων και υποδομές. Δημόσια Υγεία, Εκπαίδευση. Αντιμετώπιση αυξημένης κρίσης, ύφεσης και ανεργίας της χώρας μας κυρίως σε τουρισμό, αγροδιατροφικό τομέα, μεταφορές που πλήττονται από την κρίση. Ενεργή συμμετοχή όλων των παραγωγικών, κοινωνικών εταίρων (Περιφερειών, ΟΤΑ, φορέων μικρομεσαίων επιχειρηματιών, επαγγελματικών και επιστημονικών φορέων και φορέων της κοινωνίας των πολιτών) και δικτύωσή τους με τους αντίστοιχους Ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Λόγω του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού πολιτικών 2021 - 2030 και των σημαντικών πόρων της ΕΕ προς αξιοποίηση απαιτείται: Αποφυγή πελατειακών και κερδοσκοπικών πολιτικών και μη αύξηση του δημόσιου χρέους της χώρας μας. Ενσωμάτωση στη δημόσια διοίκηση των Ευρωπαικών Αρχών καλής διακυβέρνησης (Αντικειμενικότητα, Διαφάνεια, Αξιολόγηση, Λογοδοσία, κοινωνική συνοχή).
Διαβούλευση των κοινωνικών εταίρων, καθώς και ανάγκη για ισχυρούς δημοκρατικούς και προοδευτικούς δημόσιους θεσμούς σχεδιασμού, διαχείρισης και υλοποίησης των πολιτικών, προγραμμάτων και έργων.
Ενδυνάμωση των πολιτικών και Προγραμμάτων εξωστρέφειας των παραγωγικών και κοινωνικών φορέων και των θεσμών της χώρας μας στον Ευρωπαϊκό χώρο και ηγετικές πρωτοβουλίες με συμμαχίες win-win της χώρας μας στα βαλκάνια και στη ΝΑ Μεσόγειο.
Από τον Γιώργο Εμμανουήλ, οικονομολόγο, ιδρυτικό μέλος της Ένωσης για την Ομοσπονδία της Ευρώπης
