μπουλντόγκ (ενός ανεύθυνου ιδιοκτήτη) ηλεκτρίστηκε με μία αγελάδα και της επιτέθηκε πηδώντας πάνω της και δαγκώνοντάς τη. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, οι αγελάδες έτρεξαν προς τον κίνδυνο (το μπουλντόγκ), σχηματίζοντας μια σφιχτά δεμένη ομάδα και άρχισαν να τρέχουν. Το μπουλντόγκ βρέθηκε καταμεσής μιας σειομένης γης από αφηνιασμένους εχθρούς. Ο ιδιοκτήτης, σφυρίζοντας και τρέχοντας επικίνδυνα κοντά στην αγέλη, απομάκρυνε τον σκύλο που δεν πληγώθηκε σοβαρά. Στάθηκαν πολύ τυχεροί και οι δύο. -Όταν το ένστικτο της αγέλης πετυχαίνει σπουδαία πράγματα Το ίδιο ένστικτο της αγέλης που έσωσε τις αγελάδες από το μπουλντόγκ, σώζει τα βουβάλια από τα λιοντάρια στην Αφρική, σώζει τα σμήνη των κορακιών από τα νύχια των αετών. Στα πλεονεκτήματα της αγελαίας συμπεριφοράς συγκαταλέγονται, η μείωση του άγχους (στα ψάρια), ο αποπροσανατολισμός των αρπακτικών (από τη λεία τους), η λήψη αποφάσεων που βοηθά τα πουλιά να φτάσουν πιο γρήγορα στον προορισμό τους. Επίσης, μερικές φορές, το ένστικτο της αγέλης βοηθά και τους ανθρώπους. Ο Γάλλος μαθηματικός Marquis de Condorcet απέδειξε ότι αν κάθε άτομο σε μια ομάδα έχει τουλάχιστον 51% πιθανότητες να έχει δίκιο (ελαφρώς υψηλότερη πιθανότητα από το να φέρει κορώνα ή γράμματα), τότε η μέση επιλογή των περισσοτέρων από αυτά τα άτομα συγκλίνει στην αλήθεια. Ο βικτωριανός επιστήμονας Sir Francis Galton το αναγνώρισε και διαπίστωσε ότι η μέση εκτίμηση ενός πλήθους ανθρώπων για το βάρος ενός βοδιού είναι σχεδόν απόλυτα ακριβής και καλύτερη από αυτή της εκτίμησης του «ειδήμονα». Στο βιβλίο του, «η σοφία του πλήθους» (The Wisdom of Crowds – 2005), ο James Surowiecki αναφέρει ότι η σοφία των ομάδων έχει βοηθήσει τους ανθρώπους να κερδίσουν στο παιχνίδι «ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος», να αναγνωρίσουν την ταυτότητα χαμένων υποβρυχίων και να προβλέψει την αιτία συντριβής ενός διαστημόπλοιου. Το να είσαι μέλος μιας αγέλης ή να συμπεριφέρεσαι ως «πρόβατο» δεν αξίζει πάντα την κακή φήμη που τους αποδίδουμε. -Όταν το ένστικτο της αγέλης κάνει λάθος Η αγελαία νοοτροπία δεν είναι πάντα καλή. Ακριβώς όπως η μέση σοφία ενός πλήθους μπορεί να συγκλίνει στη σωστή απάντηση, εφόσον ο μέσος άνθρωπος έχει τουλάχιστον 51% πιθανότητες να έχει δίκιο, το αντίθετο ισχύει αν έχει 51% πιθανότητες να έχει άδικο. Η αγελαία συμπεριφορά μπορεί να γίνει επικίνδυνη και να σπρώξει τα βουβάλια στον γκρεμό, οι άνθρωποι να καταπατηθούν στον πανικό τους να βρουν την έξοδο ή στην τυφλή βία. Όποιος έχει βρεθεί σε σούπερ μάρκετ κατά τη διάρκεια της κρίσης του Coronavirus μπορεί να γίνει μάρτυρας μιας άλλης βλαβερής συμπεριφοράς της αγέλης: να αγοράζει μεγάλες ποσότητες χαρτιού υγείας. Ακόμα κι αν πιστεύετε ότι οι προμήθειες θα εξαντληθούν, το χαρτί υγείας δεν τρώγεται και μπορείτε να χρησιμοποιήσετε άλλα μέσα για να παραμείνετε καθαροί. Αυτή η πράξη δεν βοηθά, και βλάπτει το άτομο που χρειάζεται χαρτί υγείας, αλλά δεν μπορεί να το βρει. -Η αγέλη και ο ηγέτης Οι αγέλες ακολουθούν τους ηγέτες. Ο Αμερικανός ψυχολόγος Solomon Asch μελέτησε φοιτητές που τους ζητήθηκε να κρίνουν ποια από τις 3 γραμμές (A,B,C) ήταν μεγαλύτερη σε σχέση με τη γραμμή στόχο (target line). Κάθε φοιτητής ήταν περιστοιχισμένος από 7 ηθοποιούς (οι φοιτητές δεν ήξεραν ότι ήταν ηθοποιοί). Στους ηθοποιούς ζητήθηκε να επιλέξουν σκόπιμα τη λάθος γραμμή. Για παράδειγμα, ζητήθηκε από τους ηθοποιούς να πουν ότι η γραμμή Β είναι πιο μικρή από τη γραμμή στόχο, ενώ στην πραγματικότητα, προφανώς, δεν είναι. Το ένα τρίτο των φοιτητών συμφώνησαν με τη λανθασμένη άποψη των ηθοποιών. Μεταφορικά μιλώντας, οι ηθοποιοί τους έσπρωξαν στον γκρεμό. Σε ένα άλλο πείραμα, ερευνητές στο Ηνωμένο Βασίλειο ζήτησαν από εθελοντές να περιπλανηθούν τυχαία μέσα σε μια μεγάλη αίθουσα χωρίς να μιλούν ο ένας στον άλλο. Στη συνέχεια, λίγοι συμμετέχοντες έλαβαν συγκεκριμένες οδηγίες προς τα πού να κατευθυνθούν αλλά και να περπατήσουν με αυτοπεποίθηση. Το 95% των ανθρώπων που περπατούσαν τυχαία κατέληξαν να ακολουθούν όσους περπατούσαν έχοντας πάρει οδηγίες. -Μεταδοτική καλοσύνη: όταν το ένστικτο της αγέλης γίνεται χρήσιμο Κατά τη διάρκεια αυτών των δύσκολων καιρών, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τη νοοτροπία της αγέλης προς όφελός μας. Η κοινωνική απομόνωση είναι εξίσου κακή για την υγεία μας όπως το κάπνισμα. Δεν χρειάζεται να απομονωθούμε μόνο και μόνο επειδή δεν είμαστε στον ίδιο χώρο. Δίνοντας νέο προσανατολισμό στην αγελαία συμπεριφορά μας, από την αποθήκευση χαρτιού υγείας στη «μεταδοτική καλοσύνη», η επιβαλλόμενη κοινωνική απομάκρυνση μπορεί να μετατραπεί σε μια εποχή βαθύτερων σχέσεων. Να μερικά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να επιτύχουμε τη «μεταδοτική καλοσύνη»: * Πάρτε τηλέφωνο ένα μέλος της οικογένειας ή ένα φίλο, μόνο και μόνο για να δείτε αν είναι καλά. * Οποτε δείτε κάποιον στο πάρκο ή τον δρόμο (ειδικά αν είναι μόνος του), χαμογελάστε και χαιρετίστε τον. * Καλέστε ή επικοινωνήστε (χωρίς να αγγίξετε) με έναν γείτονα. Το μεγάλο όφελος από όλες αυτές τις ενέργειες είναι ότι εξαπλώνονται γρήγορα. Έτσι μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα μεταδοτικό κύμα καλοσύνης που θα μας βοηθήσει όλους να ξεπεράσουμε αυτή την κρίση.
*Από τον Jeremy Howick
Πηγή: Psychology Today magazine. https://www.psychologytoday. com/gb/blog/doctor-you/ 202003/contagious-kindness Δημοσιεύτηκε 25 στις Μαρτίου 2020. Τίτλος άρθρου: (Contagious Kindness). Η μετάφραση έγινε με την άδεια του Φιλοσόφου.
*Ο Jeremy Howick, Ph.D (London School of Economics), είναι κλινικός επιδημιολόγος και Φιλόσοφος της Επιστήμης, ανώτερος ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης καθώς και διευθυντής του προγράμματος Empathy της Οξφόρδης. Είναι συγγραφέας των βιβλίων, «The Philosophy of Evidence Based Medicine» και «Doctor You»
Μετάφραση Αχιλλέας Ε. Κούμπος
