Δεν υπήρξε, πάντως, ποτέ στο παρελθόν απόφαση Αμερικανού Προέδρου τόσο απροκάλυπτα κυνική με την οποία να διατάσσεται και να ανακοινώνεται, με τον πιο επίσημο τρόπο, η εκτέλεση υψηλόβαθμου αξιωματούχου αντίπαλης χώρας σε καιρό ειρήνης. Ακόμη και οι απόπειρες ενάντια στον Φ. Κάστρο τηρούσαν τα προσχήματα και γινόντουσαν -υποτίθεται- εν αγνοία των Προέδρων. Ο Ντόναλντ Τραμπ εισήγαγε κι εδώ νέα ήθη, εισήγαγε την «ηθική των drones» που εκτοξεύουν πυραύλους εναντίον μη αρεστών στρατηγών σήμερα, υπουργών, πρωθυπουργών και Προέδρων αύριο. Πρόκειται για υπέρβαση των εσκαμμένων και κάθε ορίου δεοντολογικής συμπεριφοράς απέναντι σε αντιπάλους.
Φυσικά, ανεξάρτητα από τις αφορμές, πίσω από τέτοιες σημαντικές -όπως αυτή της επίθεσης στον Ιρανό υποστράτηγο- αποφάσεις των ηγετών είναι σίγουρο ότι κρύβονται μεγάλα συμφέροντα χωρίς, όμως, να αποκλείονται και προσωπικά κίνητρα. Για τα συμφέροντα έγραψε παλιότερα ο Πλάτων: «δια την των χρημάτων κτήσιν πάντες οι πόλεμοι γίγνονται» (Πλάτωνος, Φαίδων 66d).
Για το δεύτερο, τα προσωπικά κίνητρα, και με βάση την κριτική που δέχεται από τους Δημοκρατικούς αντιπάλους του ο Ντ. Τραμπ φαίνεται να έχει πολύ σοβαρούς λόγους να επιθυμεί την εκτροπή του ενδιαφέροντος του αμερικανικού κοινού προς το εξωτερικό μέτωπο καθόσον εκκρεμεί η παραπομπή του για καθαίρεση. Εξάλλου, η Πρόεδρος της Βουλής, η Νάνσι Πελόζι, χαρακτήρισε την επίθεση «προκλητική και ασύμμετρη» και καταδίκασε με δηλώσεις της την απόφαση Τραμπ: «ο βομβαρδισμός αυτός μπορεί να προκαλέσει κλιμάκωση της βίας σε μια στιγμή που η Αμερική -κι ο κόσμος- δεν έχουν περιθώριο για εντάσεις σε σημείο που να μην υπάρχει επιστροφή».
Οι δηλώσεις της Κυρίας Πελόζι, αν μη τι άλλο, εκφράζουν μια βάσιμη και γενικευμένη ανησυχία που εκπορεύεται κι από την εμπειρία της εκτέλεσης του Οσάμα Μπιν Λάντεν. Διότι μπορεί ο ίδιος (ο Λάντεν) να εξέλιπε, αλλά τα «τέκνα» του πολλαπλασιάστηκαν και βρήκαν την ευκαιρία -μέσα από το χάος της ακυβερνησίας που δημιούργησε η λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη»- να εισχωρήσουν σε μεγάλη έκταση στους αραβικούς πληθυσμούς, αλλά και να δράσουν εξτρεμιστικά σε μεγάλες πόλεις της Δύσης.
Προς τούτο, το καθεστώς της Τεχεράνης ύψωσε ήδη τα κόκκινα λάβαρα της εκδίκησης δηλώνοντας ότι: «Οι ΗΠΑ θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι η εγκληματική επίθεση στον Σουλεϊμανί είναι το μεγαλύτερο στρατηγικό λάθος στη δυτική Ασία και δεν θα αποδράσουν εύκολα από τις συνέπειες αυτού του λανθασμένου υπολογισμού».
Ο δε διάδοχος του Κασέμ Σουλεϊμανί απείλησε ότι αναμένει να δει πολλά πτώματα Αμερικανών στην περιοχή της Μ. Ανατολής.
Είναι σαφές, λοιπόν, ότι ένας «νέος κόσμος» γεννιέται στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης. Στο πλαίσιο αυτό και για να ικανοποιούνται οι αυξανόμενες ανάγκες (νερό, τρόφιμα, ενέργεια, στέγαση, εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη και περιβαλλοντική ισορροπία) ενός πληθυσμού, που θα ξεπερνά τα 10 δις το έτος 2050 στον πλανήτη μας, οι ανταγωνισμοί θα οξύνονται κι ο κυνισμός θα περισσεύει.
Στον κόσμο αυτό η οικονομική δύναμη θα υπερτερεί της πολιτικής στη λήψη των καίριων αποφάσεων, το κράτος δικαίου θα υποχωρεί και οι δημοκρατικές κατακτήσεις, οι ελευθερίες και τα ατομικά δικαιώματα θα συρρικνώνονται διαρκώς.
Σε έναν τέτοιο κόσμο θα αναδεικνύονται -με αμφισβητούμενες μεθόδους (π.χ. Cambridge Analytica)- ηγέτες που προσχηματικά μόνον θα ομνύουν στη Δημοκρατία, ηγέτες με ολοένα και μεγαλύτερη ροπή προς τον αυταρχισμό και τη μη τήρηση των δημοκρατικών κανόνων. Δείγματα γραφής ηγεσίας αυτού του τύπου έχουμε ήδη αρκετά στην παρούσα φάση: ο Ντ. Τραμπ στις ΗΠΑ, ο Πούτιν στη Ρωσία, ο Μπολσονάρου στη Βραζιλία, ο Μόντι στην Ινδία, ο Ερντογάν στη γειτονιά μας, ο Ορμπαν στην Ουγγαρία κοκ.
Όλοι αυτοί οι ηγέτες, άλλοι απροσχημάτιστα και άλλοι συγκεκαλυμμένα, αρνούνται την κλιματική επιδείνωση διότι είναι εκφραστές συμφερόντων που συνδέονται με τα ορυκτά καύσιμα και τις μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες (π.χ. πολεμικές). Αποχωρούν από συμφωνίες για τα πυρηνικά όπλα (Τραμπ-Πούτιν) και δεν τηρούν τις συμφωνίες για τη μη στρατικοποίηση του διαστήματος. Ήδη ο Ντ. Τραμπ ίδρυσε επίσημα την Δύναμη του Διαστήματος και ενέταξε στον προϋπολογισμό του Πενταγώνου τη μισθοδοσία 16.000 στελεχών (στρατιωτικών και επιστημόνων) λέγοντας πως «το Διάστημα είναι το νέο μέτωπο του πολέμου στον κόσμο» πράγμα που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Κίνας.
Όλα τα παραπάνω συνηγορούν στο ότι ηγεσίες με τέτοια χαρακτηριστικά διέπονται από τη λογική των «πιστολέρο» της Αγριας Δύσης και δεν διστάζουν να προβαίνουν σε ενέργειες που προκαλούν αστάθεια και κλιμακώνουν επικίνδυνα τις εντάσεις σε διάφορες γωνιές του πλανήτη. Αναγνωρίζουν μόνο την ισχύ του δικαίου που δημιουργούν οι πύραυλοί τους και εισάγουν νέες μορφές πολέμου (π.χ. υβριδικός πόλεμος, drones).
Σε καιρούς σαν κι αυτούς, καλό είναι κοινωνίες μικρών και αποδυναμωμένων χωρών, όπως είναι η δική μας, να αποφεύγουν τις εσωτερικές πολώσεις και τα μικροκομματικά παίγνια. Οι δε πολιτικές ηγεσίες οφείλουν, με επίγνωση των ευθυνών τους, να μελετούν και να κατανοούν τα ιστορικά φαινόμενα όπως αυτό της μετάβασης στη μεταβιομηχανική εποχή και με ώριμες επιλογές και προσεκτικά βήματα να οδηγήσουν την πατρίδα μας προς σταθερότερες καταστάσεις.
Τέτοιες επιλογές, με όρους επικαιρότητας, θα συνιστούσαν η αναζήτηση πεδίου διαρκούς συναίνεσης στη λειτουργία του πολιτικού μας συστήματος ή η συμφωνία για ένα δικαιότερο εκλογικό σύστημα ή και η αναζήτηση της μεγαλύτερης δυνατής συναίνεσης στην εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας.
Από τον Δημήτρη Νούλα, χημικό
