Η κρυφή γοητεία της εξουσίας και της (ε)αυτού ακαταλληλότητας, πλήττει την αβάσταχτη ελαφρότητα της πολιτι(σμι)κής μας παρακμής. Ο τέως υπουργός Λιάπης, απαξίωσε πλήρως το συμβολισμό που έφερε ως ανιψιός και συνοδός του αείμνηστου Κων/νου Καραμανλή, όταν ήρθε μαζί του από το Παρίσι με την πτώση της δικτατορίας. Αργότερα, βέβαια, ο θείος του αγανακτισμένος, προσομοίωσε - και όχι άδικα - τη χώρα που διοικούσε με ένα «απέραντο φρενοκομείο»!
Ο παραπάνω υπουργός, όμως, δεν είναι η μοναδική περίπτωση, αλλά εκφράζει μια ολόκληρη γενιά ωραιοπαθών πολιτικών που έμαθαν να κινούνται σε επίπεδα μικροκομματικής σκοπιμότητας, με μια κλίμακα που ξεκινά από την αναξιοπρέπεια του τζαμπατζή και φτάνει στη διαφθορά του μιζαδόρου. Από τον Άκη που βρίσκεται στις φυλακές, μέχρι εκείνους που ανέβηκαν ψηλά κάνοντας πραγματικότητα το greek dream σε χιλιάδες που διόρισαν στο Δημόσιο.
Σύμφωνα με τον θεμελιωτή της ατομικής ψυχολογίας Adler, κανένα άτομο δεν συμφιλιώνεται με την ανικανότητα ή την κατωτερότητά του. Αντίθετα, επιδιώκει να την αντικαταστήσει με την υπεροχή. Είναι η «δύναμη της ανικανότητας» κι αλίμονο όταν ο ανίκανος λάβει θέση εξουσίας: θα γίνει επικίνδυνος για τους άλλους. Έτσι στη χώρα μας, οι ακατάλληλοι συντήρησαν και διόγκωσαν την ανομία, τον λαϊκισμό, την αναξιοκρατία, τη διαφθορά και έφεραν την παρακμή. Στα χρόνια της επίπλαστης ευημερίας, διάχυτη ήταν παντού η αίσθηση ότι δεν επιβραβεύονταν ο άξιος, ο ικανός, αυτός ο οποίος κοπίαζε, αλλά ο φαύλος, ο θρασύς, ο τυχοδιώκτης και όποιος διέθετε τις κατάλληλες γνωριμίες. Κατά κανόνα, δεν κέρδιζε αυτός που παρήγαγε, αλλά εκείνος που μεσολαβούσε. Ζητούμενο δεν ήταν το ηθικό, αλλά το νόμιμο-νομότυπο. Εξάλλου κατά την εποχή διακυβέρνησης του κ. Λιάπη, είχε διατυπωθεί το αμίμητο «ότι είναι νόμιμο είναι και ηθικό»…
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ως προβεβλημένα «πρότυπα» συμπεριφοράς κυριάρχησαν ο ωχαδελφισμός, η δουλοπρέπεια κι ο αυταρχισμός. Με την «ελπίδα» να αναδύεται από το κάθε μορφής «πλιάτσικο»: να αρπάξει κανείς την ευκαιρία, να βρει τον εύκολο τρόπο, το κατάλληλο παραθυράκι και να αξιοποιήσει δεόντως το οποιοδήποτε οθωμανικό κατάλοιπο του συστήματος. Μοιραία κυριάρχησε η ατιμωρησία, ο επικοινωνισμός και η αναξιοκρατία. Εκεί όπου ο κάθε νεοέλληνας, έμαθε να βρίσκει άλλοθι για την οποιαδήποτε προσωπική του ανεπάρκεια, επιζητώντας μάλιστα την… ισότητα στην παρανομία!
Έτσι, κρίνεται απόλυτα εύστοχη η ρήση του κορυφαίου διανοητή του 20ού αιώνα Karl Popper ότι: «ζητούμενο δεν είναι ποιος είναι ο καταλληλότερος να μας κυβερνήσει, αλλά το πως θα εμποδίσουμε τους ανάξιους ή τους επικίνδυνους να αποκτήσουν αξιώματα». Και το γεγονός ότι στην ελληνική πολιτική σκηνή διαχρονικά κυριάρχησαν – πλην λαμπρών εξαιρέσεων – οι πλέον ακατάλληλοι, πρέπει αναμφίβολα να αποτελέσει αντικείμενο κοινωνικής ψυχαναλυτικής έρευνας…
Από τον Μιλτιάδη Γ. Δεληχά
Ο Μιλτιάδης Γ. Δεληχάς είναι διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ
