Η σημερινή φωτογραφία δεν είναι πολύ παλιά. Οι πιο μεγαλύτεροι στην ηλικία μπορούν να ταυτοποιήσουν εύκολα την περιοχή που απεικονίζει. Είναι όμως ιστορική. Μου την έθεσε υπ’ όψιν η καλή φίλη της στήλης Αθανασία Φαναράκη, η οποία την εντόπισε στο διαδίκτυο, μαζί με πολλές άλλες της ίδιας περιόδου και την ευχαριστώ ιδιαίτερα. Στο σημείο αυτό θέλω πολύ να καταγράψω μια σκέψη μου. Είναι και άλλοι Λαρισαίοι φίλοι, ιδίως όσοι είναι εξοικειωμένοι με τις άπειρες δυνατότητες που προσφέρει η εποικοδομητική χρήση του προσωπικού υπολογιστή, οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι τη δυνατότητα που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία του διαδικτύου, αναζητούν σε διάφορες ηλεκτρονικές διευθύνσεις από ολόκληρο τον κόσμο, χαρακτικά, εικόνες, επιστολικά δελτάρια, κείμενα και διάφορα άλλα στοιχεία τα οποία έχουν σχέση με τη Λάρισα. Εκτός από την Αθανασία Φαναράκη που ανέφερα, θα μνημονεύσω τον Αχιλλέα Καλτσά, τον Θανάση Μπετχαβέ, τον Κυριάκο Θωμά, τον Καραποστόλη και μερικούς άλλους, οι οποίοι με βοηθούν ο καθένας με τον τρόπο του, να εμπλουτιστούν τα κείμενα με άγνωστες, πρωτότυπες και σπάνιες απεικονίσεις. Όλοι εμείς και πολλοί άλλοι, που πιστεύω ότι δεν έχουν ακόμη «αναδυθεί» και δεν έχουν εξωτερικεύσει για διάφορους λόγους τα ευρήματά τους, προτείνω να συστήσουμε μια ομάδα η οποία θα έχει ως αντικείμενο την αναζήτηση, συγκέντρωση, μελέτη, ταξινόμηση, αξιοποίηση και προβολή στο ευρύ κοινό της Λάρισας όλων αυτών των ευρημάτων. Σκεφθείτε την πρόταση αυτή όλο το καλοκαίρι που οι διακοπές θα αναζωογονήσουν το μυαλό μας, κοινοποιείστε τις δικές σας παρατηρήσεις και εμπνεύσεις και κατά τον Σεπτέμβριο, όταν όλοι θα βρεθούμε «επί τω αυτώ», να συγκεντρωθούμε και ο καθένας να αναπτύξει τις δικές του ιδέες για την καλύτερη οργάνωση μιας τέτοιας προσπάθειας. Η συλλογική εργασία, η αλληλοσυμπλήρωση, η επανόρθωση «ημαρτημένων» και η διόρθωση λαθών και παρερμηνειών θα βοηθήσουν να επιτευχθεί ένα πιο ολοκληρωμένο προφίλ της Λάρισας στον τομέα αυτόν. Νομίζω ότι η πόλη μας, με την τόσο μεγάλη ιστορική παρακαταθήκη, το αξίζει.
Επανερχόμαστε στη φωτογραφία. Ο τίτλος της είναι ενδεικτικός: «Στρατιωτικά οχήματα διέρχονται από κάποιον δρόμο της Λάρισας στις 18 Απριλίου του 1941». Μια πομπή με γερμανικά στρατιωτικά οχήματα διασχίζει την οδό Βασιλέως Κωνσταντίνου (έτσι ονομαζόταν τότε η σημερινή οδός Παναγούλη) με κατεύθυνση προς την πλατεία Ταχυδρομείου. Ήταν η ημέρα της εισόδου των γερμανικών στρατευμάτων στη Λάρισα, την οποία οι κατακτητές την βρήκαν άδεια γιατί οι κάτοικοί της την είχαν εγκαταλείψει λόγω του ισχυρού σεισμού της 1ης Μαρτίου 1941 και των ιταλικών και γερμανικών βομβαρδισμών που είχαν προηγηθεί της καταλήψεώς της. Αν και όπως φαίνεται από τις σκιές των δέντρων πρέπει να είναι τραβηγμένη τις πρώτες μεταμεσημβρινές ώρες, τα πεζοδρόμια είναι άδεια από κόσμο. Ο φωτογράφος στάθηκε σε ένα προπορευόμενο όχημα και από το ψηλότερο σημείο του έστρεψε τον φακό προς τα βόρεια και αποτύπωσε τον δρόμο και όλα τα γύρω κτίρια μέχρι την αρχή του, που εδώ προσδιορίζεται η Δημοτική Αγορά, η οποία έχει ήδη κατεδαφισθεί και τη θέση της πήρε η Πλατεία δημάρχου Αγαμ. Μπλάνα. Το πρώτο όχημα είναι καλυμμένο με δίχτυ παραλλαγής, κάτι που δεν παρατηρείται εμφανώς στα υπόλοιπα οχήματα που ακολουθούν.
Ξεκινώντας από την αριστερά πλευρά του δρόμου, αρχικά διακρίνεται μέρος του κινηματοθεάτρου «Πάλλας» του Μιχάλη Τζεζαϊρλίδη το οποίο υπάρχει μέχρι σήμερα και μάλιστα πρόσφατα έχει ανακηρυχθεί διατηρητέο. Εδώ φαίνεται ότι είναι νεόδμητο. Είχε κατασκευασθεί το 1936 από τον ιταλικής καταγωγής αρχιτέκτονα Κολονέλο, ο οποίος είχε κατασκευάσει και μερικές άλλες κατοικίες στη Λάρισα, μερικές από τις οποίες παραμένουν. Οικοδομικά το κτίριο αυτό είναι ένα από τα λίγα δείγματα αρχιτεκτονικής του μεσοπολέμου που έχουν απομείνει στην πόλη με στοιχεία artdeco. Εδώ απεικονίζεται η γωνία των οδών Παναγούλη και Κούμα, όπου βρισκόταν η κύρια είσοδος στο κινηματοθέατρο. Σήμερα, έπειτα από τον χαρακτηρισμό του ως διατηρητέου από το Τμήμα Παραδοσιακών Οικισμών του υπουργείου Περιβάλλοντος, στεγάζει κατάστημα αθλητικών ειδών.
Μετά την οδό Κούμα στην ίδια αριστερή πλευρά του δρόμου υπάρχουν ορισμένα ισόγεια κτίσματα, των οποίων αγνοώ την ιδιοκτησία και τον προορισμό τους κατά την συγκεκριμένη περίοδο. Στο βάθος διακρίνεται το διώροφο κτίριο που φιλοξενούσε το ξενοδοχείο «Παλλάδιον», τη διαχείριση του οποίου είχε ο Γεώργιος Σκένδρος. Το 1968 το ξενοδοχείο κατεδαφίσθηκε και στη θέση του κατασκευάσθηκε πολυώροφη οικοδομή στο ισόγειο της οποίας στεγάζεται σήμερα μεταξύ των άλλων και το γνωστό ζαχαροπλαστείο του Κωνσταντινίδη.Πιο πίσω μόλις διακρίνεται το υπερώο από το αρχοντικό του Μιχαήλ Σάπκα, που βρισκόταν στη γωνία των οδών Κύπρου και Παναγούλη.
Στη δεξιά πλευρά του δρόμου και στη γωνία της διασταύρωσης των οδών Κούμα και Παναγούλη, απέναντι από το κινηματοθέατρο «Πάλλας», διακρίνεται μέρος της ισόγειας κατοικίας του οδοντιάτρου Χρήστου Παντοστόπουλου, στους χώρους του οποίου στέγαζε και το οδοντιατρείο του. Το σπίτι αυτό, που ο Χρήστος Τζεζαϊρλίδης το αποτύπωσε σε ένα θαυμάσιο χαρακτικό, διατηρούνταν μέχρι το 1975. Τη χρονολογία αυτή κατεδαφίσθηκε και στη θέση του υψώθηκε η σημερινή άχρωμη πολυκατοικία. Μεσολαβεί η οδός Κούμα και στη συνέχεια ακολουθούν μέχρι την οδό Κύπρου τέσσερα διώροφα και μερικά ισόγεια κτίσματα, για την ταυτοποίηση των οποίων ζητώ την συνδρομή των φίλων μου αναγνωστών (τηλ. 6951-004232) που τυχαίνει να γνωρίζουν πρόσωπα και ιδιοκτησίες της συγκεκριμένης περιοχής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΘ. ΠΑΠΑΘΕΟΔΩΡΟΥ
nikapap@hotmail.com
