Είναι εύλογο λοιπόν το ερώτημα γιατί σχέδια χωρικής και οικιστικής οργάνωσης που συντάσσονται στα πλαίσια του Γενικού και των Περιφερειακών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης-( ΓΠΧΣΑΑ) και (ΠΠΧΣΑΑ) δημιουργούν προβλήματα σ’ ένα ευαίσθητο και ιδιαίτερα σημαντικό για τη χώρα μας κλάδο, όπως αυτός της κτηνοτροφίας. Είχαμε την ευκαιρία και στο παρελθόν σχολιάζοντας το ΠΠΧΣΑΑ της Περιφέρειάς μας, να προβάλουμε την πολύ θετική θέση του Πλαισίου, ότι ο θεσσαλικός κάμπος είναι και πρέπει να παραμείνει, μία από τις σημαντικότερες γεωργικές περιοχές της χώρας, στις οποίες υπάρχουν προϋποθέσεις άσκησης «αποτελεσματικής γεωργίας» και ότι απαιτείται αειφόρος διαχείριση του φυσικού αυτού πόρου με την ιδιαίτερη αναφορά στην ανάγκη προστασίας της γης υψηλής παραγωγικότητας, στη νεότερη αναθεώρησή του. Για να υπάρχει όμως αποτελεσματικότητα και αειφορία στον αγροτικό τομέα η φυτική παραγωγή θα πρέπει να συνυπάρχει με τη ζωική, όπως άλλωστε συμβαίνει και στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επισημαίνουμε ότι η δημιουργία ζωνών, όπου η κτηνοτροφία θα ασκείται κατά προτεραιότητα δεν είναι κατ’ αρχάς αρνητική, αντίθετα, φτάνει όμως να καλύπτει τις προϋποθέσεις μείωσης του κόστους παραγωγής των εκτροφών μέσω και της καλύτερης σύνδεσης – αξιοποίησης των βοσκοτόπων αλλά και δημιουργίας συνθηκών περισσότερο κοινωνικά αποδεκτών από τους νεότερους κτηνοτρόφους. Γιατί η συγκέντρωση και μόνο της κτηνοτροφίας σε περιορισμένο χώρο, μειώνει την ανταγωνιστικότητά της, ενώ δημιουργεί προβλήματα επιδημιολογικά και προβλήματα στο περιβάλλον. Μια άλλη λάθος ανάγνωση κατά τη γνώμη μου, από τους συντάκτες Χωρικών Σχεδίων των Δήμων, είναι η θετική αναφορά του αναθεωρημένου Περιφερειακού Πλαισίου για τον δραστικό περιορισμό της εκτός σχεδίου δόμησης σε περιοχές γεωργικής γης Α’ προτεραιότητας, με την αύξηση του ορίου αρτιότητας σε 10-20 στρέμματα για τυχόν άλλες, εκτός γεωργικής δραστηριότητας χρήσεις και η κατάργηση των παρεκκλίσεων δόμησης κ.λπ. Ατυχώς φαίνεται ότι υπάρχουν Σχέδια Δήμων την περιφέρειάς μας, όπου δεν προβλέπουν εξαιρέσεις για τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις λες και δεν είναι γεωργικές δραστηριότητες. Αυτό έχει δυσμενή επίπτωση για τις οικογενειακές εκμεταλλεύσεις που κυριαρχούν στην περιφέρειά μας, δεδομένου ότι σε αρκετές περιοχές υπάρχει δυσκολία εύρεσης οικοπέδων αυτών των μεγεθών. Το χειρότερο δε, δεν προβλέπονται ούτε παρεκκλίσεις των όρων δόμησης. Ξεκάθαρα όμως, δεν υπάρχει κλάδος πτηνοκτηνοτροφίας που μπορεί σ’ ένα οικόπεδο να σχεδιαστεί μια λειτουργική μονάδα, χωρίς τη δημιουργία περισσοτέρων του ενός κτιρίου (διάσπαση όγκου) αλλά και χωρίς τη χρήση και των άλλων προβλεπόμενων για τις μονάδες αυτές, παρεκκλίσεων των όρων δόμησης.
Αν δούμε ακόμη τη θέση της κτηνοτροφίας από κοινωνικοοικονομικής πλευράς και των επιπτώσεων στο περιβάλλον πρέπει να επισημάνουμε ότι:
Οι κτηνοτρόφοι μένουν σχεδόν πάντα μόνιμα στις έδρες των κτηνοτροφικών τους εκμεταλλεύσεων που είναι μικροί ή μεσαίοι οικισμοί σ’όλη την Περιφέρεια (πεδινή, ημιορεινή, ορεινή) και που διαφορετικά θα ερήμωναν. Η παρουσία κτηνοτροφίας είναι θετική στο περιβάλλον, αυξάνει τη βιοποικιλότητα και βελτιώνει την επισκεψιμότητα μιας περιοχής. Τα προβλήματα που παρουσιάζονται ορισμένες φορές από την παρουσία κτηνοτροφικών μονάδων εντός ή πλησίον οικισμών, μπορούν να αντιμετωπισθούν άριστα με το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο. Τέλος θεωρούμε ότι η κτηνοτροφία μπορεί να υπάρξει σχεδόν σ’όλη την Περιφέρεια, χωρίς σύγκρουση με το αναπτυξιακό μοντέλο της ήπιας τουριστικής ανάπτυξης. Αντίθετα μάλιστα μπορεί να το ενισχύσει αν συνδυασθεί με την παραγωγή τοπικών κτηνοτροφικών προϊόντων. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τις μικρομεσαίες μεταποιητικές επιχειρήσεις κτηνοτροφικών προϊόντων. Γίνεται αντιληπτό ότι τα διάφορα Περιφερειακά ή Τοπικά Χωρικά Σχέδια για να είναι χρήσιμα για την προώθηση της πολυπόθητης αειφόρου και ισόρροπης ανάπτυξης, την κατοχύρωση της παραγωγικής και κοινωνικής συνοχής, την προστασία του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς, θα πρέπει κατά τον σχεδιασμό να λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε χώρου και να υπάρχει ενεργότερη συμμετοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης, των τοπικών κοινωνιών. Δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως γραφειοκρατικές διαδικασίες που είμαστε υποχρεωμένοι να τις κάνουμε, γιατί είναι νομοθετήματα που έχουν μια δυσκολία στην τροποποίησή τους και που επηρεάζουν όμως τη ζωή μας αλλά έχουν επιπτώσεις και στη ζωή πολλών επόμενων γενιών.
Από τον Δημήτρη Λώλη, γεωπόνο
