Οπωσδήποτε όμως η επιλογή, της μιάς ή της άλλης λύσης, προβάλλει έντονη. Στην Ελλάδα, αν και το θέμα της αποτέφρωσης των νεκρών, συζητιέται χρόνια τώρα, μόλις το 2006 επετράπη με Νόμο. Και μόλις φέτος, τα συναρμόδια Υπουργεία Περιβάλλοντος, Εσωτερικών και Υγείας, συνυπέγραψαν κοινή απόφαση, για την ίδρυση και λειτουργία Κέντρων Αποτέφρωσης. Σημαντικό το δικαίωμα να ορίζει ο άνθρωπος τον τρόπο της μετά θάνατον κατάστασής του.
Σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη, η καύση των νεκρών έχει θεσμοθετηθεί προ αιώνων. Το 1789 στη Γαλλία, σαν απαίτηση της Γαλλικής Επανάστασης και το 1884 στην Αγγλία. Η Ελλάδα εγκλωβισμένη σε παραδόσεις και εκκλησιαστικά συμφέροντα, δίστασε ως τώρα να πάρει μέτρα ρηξικέλευθα στο θέμα αυτό. Φόβοι μήπως η αποτέφρωση μας κατατάξει σε καθεστώς παρανομίας, στους αντίχριστους, στους εκτός θρησκείας και Γραφών. Η παραμονή στην ιδέα της ταφής, ήταν μονόδρομος. Η αποτέφρωση επιθυμητή, αλλά μαχητή κυρίως από την Εκκλησία. Η Εκκλησία αντιδρά. Εναντιώνεται στην καύση, γιατί αν κονιορτοποιηθούν τα οστά του νεκρού λένε δεν θα μπορείς ν’ αναστηθείς την ημέρα της Δεύτερης Παρουσίας. Ας μη φοβούνται όμως μερικοί για τη θέση τους στον Παράδεισο. Πανάγαθος Θεός έχει τη λύση και την ικανότητα να μεταμορφώσει τη στάχτη σε οστά.
Μαζί λοιπόν με την Παράδοση ή άλλα θεολογικά επιχειρήματα, συνυπάρχουν και τα οικονομικά συμφέροντα. Έτσι που έχουν παγιωθεί, με τη μορφή μιας ολόκληρης βιομηχανίας, γύρω από τον ενταφιασμό των νεκρών. Πράγματα, που εξοργίζουν πολλούς πιστούς και τους ωθούν να επιλέξουν την αποτέφρωση των νεκρών. Λόγοι οικονομικοί, αλλά και περιβαλλοντολογικοί, συνηγορούν στη δικαίωσή τους.
Τα νεκροταφεία έφθασαν πλέον στο αδιαχώρητο. Η ανάγκη μάλιστα της εκταφής σε πέντε χρόνια, αντί σε τρία λόγω της ακαταλληλότητας του εδάφους, επιτείνει το πρόβλημα. Δεν μιλάμε για τιμές αγοράς οικογενειακού τάφου. Είναι εξωφρενικές, όπου ισχύουν. Χώρια που είναι η ματαιοδοξία και η ταφική ιδιοκτησιακή εξαλλοσύνη, είναι προκλητική και αβάσιμη. Προ του Κριτού, όλοι είμαστε ίσοι. Από τη στιγμή, που ο προσφιλής μας αποδημήσει εις Κύριον, αρχίζει ένα παλαβό ξεπαράδιασμα. Όταν μάλιστα παρεισφρύει και η ανθρώπινη ματαιοδοξία ή η επιδειξιομανία, η οικονομική αφαίμαξη είναι μεγάλη. Τον λόγο έχουν τα Γραφεία Τελετών. Φέρετρα παντός είδους, αναλόγου κόστους και ποιότητας. Απλά, λουξ, υπερλούξ. Η κηδεία στην Εκκλησία συνήθως είναι διατιμημένη. Μπορεί να γίνει, απλή, σύνθετη ή πολυτελής. Με φώτα ή όχι. Με πολυτελή διάκοσμο ή όχι. Οι καταπονημένοι από την απώλεια του προσφιλούς των, συγγενείς μέσα στην κατάθλιψή τους να δώσουν όσα-όσα, για να ξεμπλέξουν από την οχληρή διαδικασία. Πολλοί Ιερείς, επιμηκύνουν τη νεκρώσιμη ακολουθία ή την συντομεύουν, αναλόγως των «προσδοκομένων». Μην αμφιβάλλει κανείς γι’ αυτό. Είναι τοις πάσι γνωστόν. Ακολουθεί η καταδυνάστευση των συγγενών, συντετριμμένων και βαρέως θλιμμένων, να δεχθούν όρθιοι τα συλλυπητήρια του εκκλησιάσματος. Στη συνέχεια ο τραγικός χωρισμός επί του μνήματος, με σκηνές αλλοφροσύνης καθώς και η φρικώδης διαδικασία της εκταφής, η ανακομιδής των οστών. Τα εννιάμερα, τα 40ήμερα, τα τρισάγια, τα μνημόσυνα. Η κοσμική σύναξη στις 40, σε κέντρο, όπου συρρέουν συγγενείς και φίλοι ευωχούμενοι και συζητούντες περί παντός άλλου, εκτός από τη μνήμη του εκλιπόντος.
Όλα αυτά θ’ αποφευχθούν, μόλις λειτουργήσει το πρώτο Κέντρο Αποτέφρωσης Νεκρών. Η αποτέφρωση, νομίζω ότι έχει ισχυρούς λόγους επιλογής και πραγμάτωσης. Το θέμα είναι πώς θ’ αντιδράσει ο κόσμος, εθισμένος στη διαδικασία της ταφής. Η αποτέφρωση θα γίνει αποδεκτή ή θα έχει την τύχη του πολιτικού γάμου;
Η Ιερά Σύνοδος δεν πήρε συγκεκριμένη θέση στο θέμα αυτό. Το άφησε στην όποια αντιμετώπιση υπό των εκασταχού Μητροπολιτών. Οπωσδήποτε όμως, η αποτέφρωση των νεκρών αποτελεί πια κοινωνική ανάγκη. Ας μείνει έξω από αντιπαραθέσεις, φανατικούς επηρεασμούς και δαιμονοποιήσεις. Σε μια αληθινή Δημοκρατία, το άτομο είναι ελεύθερο. Να ορίζει τα της ζωής και του θανάτου του.
Από τον Κων. Ι. Παπακωνσταντίνου
