Για όσους από αυτούς σκέπτονται να δώσουν θετική ψήφο, που θα σημαίνει, στο μέλλον εμείς μεν θα είμαστε απλά Έλληνες, που συμβαίνει η πατρίδα μας να έχει και μια περιφέρειά της που θα λέγεται «Μακεδονία», για δε τους Σκοπιανούς γείτονές μας να είναι οι «Μακεδόνες», που ομιλούν τη «Μακεδονική γλώσσα» και έχουν «Μακεδονική εθνότητα ή ιθαγένεια», ανέτρεξα στην ιστορία του Μακεδονικού αγώνα των ετών 1903-1908 και τους μεταφέρω τι προσέφεραν στην αγωνιζόμενη τότε πατρίδα μας στα βουνά της Μακεδονίας μας οι πρόγονοί τους. Θα αναφερθώ σε μερικά από τα πολλά που ειπώθηκαν από όλους εκείνους που είχαν την ευθύνη του αγώνα ή πρόταξαν τα στήθη τους και πότισαν με το αίμα τους τη Μακεδονία μας.
Ο πρόξενος της Ελλάδας στη Θεσσαλονίκη Λάμπρος Κορομηλάς, η καρδιά του Μακεδονικού αγώνα, γράφει στον καπετάν Ακρίτα (Κ.Ι. Μαζαράκη-Αινιάν), τον διασημότερο μετά το Παύλο Μελά αρχηγό αντάρτικου σώματος που πολέμησε τους Τούρκους και τους Βούλγαρους κομιτατζήδες στη διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα: «Θα προετίμων όπως σεις οι ίδιοι ενεργήσετε παρά τοις εκεί Σαρακατσαναίοις διά να έχετε ανθρώπους ιδικούς σας». (Ο Μακεδονικός Αγών-Θεσ/νίκη σελ. 96). Και σύμφωνα με τις υποδείξεις του «τα καλύβια του Σαρακατσιάνου Σουλτογιάννη οργανώθηκαν και απετέλουν Κέντρον Ελληνικού Αγώνος».
Στη σελ. 54 του βιβλίου του διαβάζουμε: «Εις τους Σαρακατσαναίους είχομεν απεριόριστον εμπιστοσύνην. Αυτούς εχρησιμοποιήσαμεν ως πρώτα γιατάκια και εις το Βέρμιον και εις το Μορίχοβον».
Ο βιογράφος του Κώστα Γαρέφη Κ. Λιάπης στο βιβλίο του "Ο καπετάν Κώστας Γαρέφης" - Αθήνα 1979 σελ. 76 γράφει : «...χωρίς τους Σαρακατσαναίους των Μακεδονικών Βουνών δεν θα μπορούσαν ίσως να σταθούν καθόλου τα ελληνικά αντάρτικα σώματα στη Μακεδονία... Για τους Μακεδονομάχους μας οι Σαρακατσάνοι διεκδικούν επάξια τίτλους υψίστης εθνικής τιμής για την ανεκτίμητη συμβολή τους στη διάσωση της Μακεδονίας απ’ τα αρπαχτικά νύχια των Βουλγάρων και των Πανσλαυιστών».
Το Γενικό Επιτελείο Στρατού - Δ/νση Ιστορίας Στρατού στην έκδοση του "Μακεδονικός Αγών και τα εις Θράκην γεγονότα 1979 σελ. 177 αναφέρει: "Οι Σαρακατσαναίοι ήταν ακέραιοι και γνήσιοι Έλληνες και Ελληνόφωνοι... Εις την Κεντρικήν Μακεδονίαν περίφημοι ήσαν οι Σαρ. οικογένειαι των Σουλτογιανναίων και Καπουλαίων. Οι οποίαι υψίστας υπηρεσίας προσέφερον εις τον Ελληνικόν αγώνα".
Ο στρατηγός Α. Κ. Ανεστόπουλος (Μακεδονικός Αγών 1903 -1908 β’ τόμος σελ. 362) γράφει: «Όλοι οι κτηνοτρόφοι Σαρακατσιάνοι... εργάσθηκαν ποικιλοτρόπως, ενισχύσαντες τα ελληνικά αντάρτικα σώματα ως τροφοδότες, οδηγοί, αλλά και ως ένοπλοι. Άνευ αυτών θα ήτο δύσκολος η εξόντωσης των σλαυικών συμμοριών».
Ο Καπετάν Κόρακας (Βασ. Σταυρόπουλος) γράφει στα απομνημονεύματά του: «Οι Σαρακατσαναίοι στο Μακεδονικό αγώνα αποδείχθηκαν πάρα πολύ χρήσιμοι. Ήταν παλικάρια σωστά και πατριώτες ως το κόκκαλο».
Ο Γ. Μόδης στη σελ. 306 του βιβλίου του «ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ…» γράφει «τα Σαρακατσάνικα τσελιγκάτα ήταν τα ασφαλέστερα κέντρα νοσηλείας των ανταρτών… Κρητικούς αγωνιστές που τραυμάτισαν οι κομιτατζήδες τους εμφάνισαν ως Σαρακατσαναίους…».
Ο Π. Μελάς είχε στην ομάδα του Σαρακατσαναίους, Τσαλάγκας, Τσακνάκης ο μετέπειτα Νάνος Ζαρογιάννης κ.ά.). Στα Σαρακατσιάνικα καλύβια του Κώτσιου Τάγκα λημέριασε όταν εισήλθε στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία…. οι ποιμένες (γράφει) μας δέχθηκαν με ενθουσιασμό…. Είναι ενθουσιασμένοι μαζί μας…. ήταν οι οδηγοί μας επάνω στα απρόσιτα βουνά… οι τροφοδότες μας».
Στα καλύβια του Σαρακατσιάνικου Πασαγιώργη Γιαννακού (Κραφυλλιά) ο Κώστας Γαρέφης σκότωσε τους αρχικομητατζήδες Λούκα Ιβάνοβ και Τάσερ με βάση σχέδιο του Τσέλιγκα Καραφυλλιά. Στο καλύβι του Σαρ. Παλάσκα άφησε την τελευταία του πνοή ο Σαρακατσιάνος Γαρέφης.
Αρκούμαι σ’ αυτά τα πολύ λίγα. Αν θέλουν να μάθουν περισσότερα για να πεισθούν γι’ αυτή την προσφορά των προγόνων τους και στη διάρκεια αυτού του αγώνα υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία. Προσθέτω ότι κατά τον πρόξενό μας στο Μοναστήρι Ίωνα Δραγούμη το 1904 στα μακεδονικά βουνά, που διεξαγόταν ο αγώνας, υπήρχαν 21 τσελιγκάτα με 10 έως 30 οικογένειες το καθένα και με 2.000 έως 12.000 πρόβατα.
Αναφέρω τα επώνυμα μερικών Σαρ. Τσελιγκάδων: Σουλτογιάννης, Μπάκας, Φαρμάκης, Μπρόζος, Γιαννακούλας, Λήτος, Κόνιαρης, Ζιούτας, Φλώρος, Κωτούλας, Γουλής, Κουκουγιάννης, Καραγιάννης, Κυριάκος, Παλάσκας, Κλωνάρας, Κορώνας.
Η απόφαση βέβαια για την ψήφο τους είναι δική τους. Δεν επιχειρώ με το άρθρο μου αυτό να υπεισέλθω στη συνείδησή τους ή στα προσωπικά τους συμφέροντα. Απλά τους θυμίζω τίνων είναι απόγονοι. Να γνωρίζουν όμως ότι η οποιαδήποτε επιλογή τους σημαίνει σεβασμό ή προσβολή της μνήμης των προγόνων τους.
Αποτολμώ αυτή την ενημέρωσή τους, γιατί, όπως γνωρίζουν, είμαι ο ιδρυτής του πρώτου Συλλόγου Σαρακατσιαναίων στην Ελλάδα και ο πρώτος Πρόεδρός του.
Από τον Νίκο Κατσαρό
*Ο Νίκος Κατσαρός διετέλεσε Α’ αντιπρόεδρος της Βουλής
