Είναι ο αντιστράτηγος Χαράλαμπος Κατσιμήτρος. Το ''ΟΧΙ'' του '40 ως έννοια αποδίδεται -κατά ιστορική αναγκαιότητα- ορθά στον Πρωθυπουργό - Δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, φορέα κακών αλλά και καλών για την Ελλάδα. Ο Μεταξάς δεν θα μας απασχολήσει. Θα αναφέρω απλά το συμβάν της 3ης πρωινής ώρας της 28/10/1940, όταν ο Ιταλός Πρεσβευτής στην Ελλάδα Γκράτσι επισκέφθηκε τον τότε Πρωθυπουργό στο σπίτι του, για να του επιδώσει το Ιταλικό τελεσίγραφο. Η Ιταλία καλούσε την Ελληνική Κυβέρνηση να της παραχωρήσει το δικαίωμα κατάληψης με στρατιωτικές δυνάμεις της "ορισμένα στρατηγικά σημεία του ελληνικού εδάφους". Στον Ιταλό Πρεσβευτή ο Μεταξάς απάντησε στη Γαλλική γλώσσα: "Allors c'est la guerre" - "Ώστε λοιπόν πόλεμος". Απάντηση αυτονόητη, επειδή τα ελληνικά σύνορα προς Αλβανία είχαν οχυρωθεί από καιρού, για να εμποδιστεί η κάθοδος του Ιταλικού στρατού από την κατεχόμενη Αλβανία, εν' όψει της ελληνοαγγλικής αμυντικής συμμαχίας. Σε κάθε περίπτωση, η στάση της Χώρας μας υπήρξε ορθή, παρότι θα περίμενε κανείς ότι ο γερμανοτραφής Μεταξάς θα είχε συμπαραταχθεί με τις Δυνάμεις του Άξονα. Διορατικός όμως, και σε συνεννόηση με τον Γεώργιο Β', αποφάσισαν την ένταξη της Χώρας στο πλευρό των συμμάχων.
Το πραγματικό ωστόσο "Όχι" στο Αλβανικό μέτωπο το είπε ο αντιστράτηγος Κατσιμήτρος, επικεφαλής της 8ης τότε Μεραρχίας με έδρα τα Γιάννενα. Ο Κατσιμήτρος είχε καταταγεί στις αρχές του περασμένου αιώνα εθελοντής στον στρατό, και έλαβε διαδοχικά και με επαίνους όλους τους βαθμούς μονιμότητας στο στράτευμα. Πολέμησε και παρασημοφορήθηκε στα μέτωπα του '12 και '13, στη Μ. Ασία από το 1920, και συμμετείχε ενεργά στην αναδιοργάνωση του ελληνικού στρατού στα ελληνοτουρκικά σύνορα της Ανατολικής Θράκης, που το 1922 μετά την ήττα μας στη Μικρά Ασία ήταν προσωρινά χαραγμένα σε απόσταση 80 χλμ. από την Κωνσταντινούπολη.
Το 1938, ο Κατσιμήτρος, τοποθετήθηκε από το ΓΕΣ (στρατάρχης Παπάγος) επικεφαλής της 8ης μεραρχίας στην Ήπειρο, με τον βαθμό του αντιστρατήγου. Επιμελήθηκε την άρτια οργάνωση ευφυών αμυντικών μέτρων στα ηπειρωτικά σύνορα, και είχε άριστη γνώση των κινήσεων του ιταλικού στρατού. Από έγκυρες πληροφορίες, γνώριζε δύο μέρες πριν την επίδοση του τελεσιγράφου, ότι επίκειται η επίθεση των Ιταλών, και ενημέρωσε το Επιτελείο στην Αθήνα. Στις 4 το πρωί στις 28/10, τον διέταξε να υποχωρήσει σε νοτιότερη γραμμή άμυνας δεκάδες χιλιόμετρα πίσω από τα ελληνοαλβανικά σύνορα, επειδή οι επιτελείς πίστευαν ότι ο πόλεμος στα βουνά της Πίνδου ήταν εκ των προτέρων χαμένος. Άγνωστο γιατί, μια που το ελληνικό στράτευμα είχε εφοδιαστεί με άφθονο ορεινό πυροβολικό. Για την τιμή των όπλων, του είπαν, ότι μπορεί έστω και με ελάχιστες απώλειες να αμυνθεί στοιχειωδώς στη γραμμή των συνόρων, ώστε συντονισμένα να υποχωρήσει ολόκληρη η 8η μεραρχία εκεί όπου, κατά τη γνώμη του Επιτελείου, έπρεπε να δοθεί η αποφασιστική μάχη. Ο Κατσιμήτρος τους απάντησε: "Ουδεμία σκέψις δια υποχώρησιν. Η τελευταία γραμμή είναι εδώ, μέχρις ε σ χ ά τ ω ν ".
Ο Κατσιμήτρος χωρίς τη βοήθεια κανενός, στάθηκε με τη μεραρχία του στην πρώτη γραμμή στο Καλπάκι. Εκεί αναχαίτισε αποφασιστικά τις Ιταλικές φάλαγγες της 3ης Ορεινής Μεραρχίας "Τζούλια", δίνοντας όπλα, ακόμα και στους μαγείρους του στρατού. Ήταν άριστος γνώστης των εδαφικών συνθηκών, σπιθαμή προς σπιθαμή. Θεωρούσε παιδιά του τους στρατιώτες του, που στη συντριπτική τους πλειοψηφία αποτελούνταν από Ηπειρώτες, που μάχονταν υπέρ βωμών και εστιών. Η ιταλική μεραρχία διαλύθηκε. Οι Έλληνες παγίδευσαν στα σύνορα και αιχμαλώτισαν το σύνολο των αρμάτων μάχης, 60 περίπου στον αριθμό, αφού προηγουμένως κατέστρεψαν μεγάλο αριθμό τους. Τα αιχμαλωτισθέντα άρματα αποτέλεσαν την πρώτη και μοναδική ύλη αρμάτων που διέθεσαν οι Έλληνες στο μακεδονικό μέτωπο κατά των Γερμανών τον Απρίλιο του 1941.
Η καθήλωση των Ιταλών επέτρεψε την άφιξη εφεδρειών από την Αθήνα, και την αντεπίθεση στη συνέχεια, που οδήγησε τον ελληνικό στρατό στα βάθη της Αλβανίας. Εκεί βρέθηκε τον Απρίλιο του '41, όταν κατέρρευσε το μακεδονικό μέτωπο. Εάν υποχωρούσε ο Κατσιμήτρος, έγκριτοι στρατιωτικοί αναλυτές ισχυρίζονται με βεβαιότητα ότι ο ελληνικός στρατός θα είχε υποστεί συντριπτική ήττα. Έτσι γράφτηκε το έπος του '40. Ο Χαράλαμπος Κατσιμήτρος χάθηκε στη λήθη της ιστορίας. Γιατί; Επειδή ανέλαβε τα Υπουργεία Γεωργίας και Εργασίας, της Κυβέρνησης Τσολάκογλου, μετά την ανακωχή. Φροντίδα του ήταν να βοηθήσει τους ηττημένους από τη συνθηκολόγηση και νικητές του μετώπου δικούς του στρατιώτες, που βρέθηκαν στην ανεργία. Όταν κατάλαβε ότι οι δυνατότητές του ήταν περιορισμένες, παραιτήθηκε. Θεωρήθηκε όμως προδότης και δωσίλογος. Καταδικάστηκε το '45 σε πεντέμισι χρόνια κάθειρξη από το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων. Πέθανε παραγνωρισμένος και με τη ρετσινιά του προδότη το 1962.
Εδώ κλείνω το σημείωμά μου, αφήνοντας στην κρίση των αναγνωστών μου αυτή την ιστορική προσωπικότητα και την απάντηση στο ερώτημα: Ήταν ήρωας, ή προδότης ο Κατσιμήτρος; Ήταν δωσίλογος ή όχι; Η δική μου απάντηση είναι απλή. Ο Κατσιμήτρος δεν ήταν πολιτικός, αλλά στρατιώτης. Δεν είχε πολιτική "αντίληψη". Δεν κατέφυγε στο Κάιρο, ούτε στο Λίβανο. Εκεί θα καταγραφόταν ως "αντιστασιακός" και η κηδεία του θα γινόταν με δημόσια δαπάνη. Μεγάλωσε και πέθανε στρατιώτης και θαρρώ πως η Χώρα τού οφείλει μια εκ των υστέρων συγγνώμη και αναγνώριση της μεγάλης Εθνικής του υπηρεσίας.
Γράφει ο «Όμηρος»
(omhros_el@gmail.com, fb: Ομηρος Ελευθερία)
