Κατάφεραν να δίνονται 4-5 συμφωνικές συναυλίες τον χρόνο. Δύσκολο εγχείρημα εν μέσω οικονομικής στενότητας. Αλλά ο τολμών νικά. Παίχθηκαν: το 1ο κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα του Μπετόβεν (1795, 1800, σολίστ Michael Loercher) και μερικά χορωδιακά από τον Μεσσία του Χαίντελ (1742, μαέστρος Ernst Oestreicher) με τη χορωδία Επαγγελματικής Σχολής του Bad Koenigshofen (Βόρεια Βαυαρία).
Δεν είναι εύκολο να ακούει κανείς διά ζώσης Μπετόβεν στη Λάρισα. Στον σύγχρονο άνθρωπο φαίνεται βαρύς. Αλλά αν τρέχει όλη μέρα για δουλειά, έντονες απολαύσεις, πού να τον νιώσει! Απαιτεί ηρεμία, απομόνωση, ψυχική ανάγκη ανόδου.
Η αισθητική απόλαυση μιας ορχήστρας πάνω σε Μπετόβεν ή άλλους συνθέτες παρασύρει σε ένα ηφαίστειο δημιουργίας. [Όπως υπάρχει μουσική για επανάσταση.] Ο μεγάλος μουσουργός, η κορυφή όλων, εντάσσεται στη φάση του ρομαντισμού, όπου κυριαρχεί η έξαρση του συναισθήματος, η φλογερή μουσική, το υψηλό. Ήταν για την εποχή του δημοκρατικός άνθρωπος, τον ενδιέφερε η αλλαγή σε όλη την Ευρώπη.
Η μουσική με τον Μπετόβεν, ιστορικά κρινόμενη, ολοκλήρωσε τη συνύπαρξη μεγάλης ορχήστρας με συνεργασία δεκάδων μελών με ή χωρίς χορωδία. Δεν είναι απλώς τέχνη, αλλά πολιτικό πρότυπο, που απομένει απλώς η εφαρμογή στη ζωή. Όπως όταν ζεις σε πόλη με πλούσιο φυσικό περιβάλλον, καλή ρυμοτομία, καλλιεργείσαι αισθητικά. Έτσι όταν ακούς, πολύ δε περισσότερο όταν είσαι μέλος συμφωνικής ορχήστρας με πολλά μουσικά όργανα, μαθαίνεις να συνεργάζεσαι για να φτιάξεις κάτι ανώτερο, συλλογικό. Το σόλο έχει άλλο ρόλο, υπαρξιακό, στην ήρεμη ζωή.
Οι Γερμανοί και οι Ευρωπαίοι αγάπησαν τον Μπετόβεν για την εντιμότητά του και τη συνθετική του μουσική. Αυτός όπως και άλλοι Γερμανοί του 18ου-19ου αι., επέδρασαν καταλυτικά στην ένωση της διαιρεμένης Γερμανίας, που ήταν κάποτε σε 100άδες κρατίδια, αλλά και της Ε.Ε. με τους λαούς της να καταφέρνουν δύο παγκόσμιους πολέμους. Δίκαια το πασίγνωστο κομμάτι από την 9η συμφωνία υπήρξε εθνικός ύμνος της Γερμανίας, όπως είναι σήμερα της Ε.Ε.
Το καταπληκτικό είναι ότι οι Έλληνες γνώριζαν τη μουσική ως μέσον δημιουργίας και ενότητας. Όταν έκτιζαν μια πόλη, το έκαναν συνοδεία μουσικών οργάνων. Η αρχιτεκτονική τέχνη είναι μια αρμονία. Η πολιτική είναι μια αρχιτεκτονική. Γι’αυτό έλεγε ο Πλάτων θα πρέπει οι πολιτικοί πρωτίστως να σπουδάζουν μουσική και ρυθμό. Πράγματι πλείστοι σύγχρονοι τα καταφέρνουν. Στην ελληνορωμαϊκή και βυζαντινή τέχνη προβάλλεται ιδιαίτερα το θέμα του Ορφέα (έζησε τόσο κοντά μας, εκεί που παραθερίζει η μισή Λάρισα, στη Λεπτοκαρυά!) που με τη μουσική του καταφέρνει να συνυπάρχουν «τα άγρια και τα ήμερα», ζώα της ζούγκλας και οικόσιτα ή ποίμνια. Ομοίως αποδόθηκε ο Δαβίδ ως προφήτης και άναξ πάλι με τη λύρα του να ημερώνει τα ζώα. Εμφανής υπαινιγμός στον αυτοκράτορα που επέβαλε (ιδανικώς) την πολιτική αρμονία μιας κοινωνίας που δεν ‘εμπλέκεται’ αλλά ‘συντίθεται’.
Η μουσική δίνει μορφή στον άκοσμο ήχο, τον κάνει κόσμο. Οι μεγάλοι μουσουργοί έφτιαξαν τον κόσμο μας, με το να επηρεάσουν το δημιουργικό υποσυνείδητο των μαζών. Έβαλαν το μουσικό κέφι στην εργασία, αλλά και πιάνοντας όλοι σαν ορχήστρα τη ρηχή πραγματικότητα να την αναδεικνύουν σε επίτευγμα.
Αναφέρω μόνον ότι είναι ανάγκη να καλλιεργείται η συμφωνική μουσική στη Λάρισα, όπου αγωνίζεται ο κ. Παν. Σάπκας και οι συνεργάτες του και για να σφυρηλατηθούν οι χαρακτήρες των παιδιών με μουσική ικανότητα, αλλά και των άλλων που θα ακούουν τον συντονισμό τόσων οργάνων και φωνών. Θα είναι μάθημα που θα έχει συνέχεια σε όλη τη ζωή για όλους.
Επομένως αξίζει να βελτιωθούν οι υποδομές για μουσική στη Λάρισα. Θυσία για σήμερα, αλλά το κόστος θα αποσβεσθεί όπως περιγράφεται. Δεν θα είναι χώρος για να εκστασιάζονται μερικοί και να εμπυρίζονται άλλοι, αλλά οικοδομής ενός νέου μέλλοντος.
Την απόδειξη πως η απλότητα στην τιτάνια μουσική φύση του Λουδοβίκου Βαν Μπετόβεν και σε πολυμελή πλέον ορχήστρα αποκαλύπτει τον ουρανό της μουσικής δίνει το 1ο κονσέρτο για πιάνο που ακούσαμε (αλλά και όλο το έργο του ειδικά το ορχηστρικό, ακόμη και στη μνημειώδη 9η Συμφωνία): Τα βασικά μουσικά μοτίβα είναι, ας μου επιτραπεί, απλά τραγουδάκια. Μπορεί να τα τραγουδά κι ένα μικρό παιδί. Το 1ο κοντσέρτο για πιάνο ακούγεται ως ‘παιχνιδιάρικο’, ειδικά το τρίτο μέρος (Rondo. Allegro scherzando), χορευτικό στον τύπο χασαποσέρβικου ή του ευρωπαϊκού καν-καν…
* Από τον Σταύρο Γουλούλη
