Ωστόσο, η πολιτική διαδρομή του Αλέξη Τσίπρα στο τιμόνι της χώρας κατά τα τελευταία τρεισήμισι χρόνια σε συνάρτηση με τον πρότερο πολιτικό βίο του Ανδρέα κατέδειξε ότι οι δύο άνδρες «συναντήθηκαν» σε δύο τουλάχιστον καίρια σημεία: πρώτον, στην ικανότητά τους να επαναδιατυπώνουν «ελκυστικά» στη συνείδηση του «κυρίαρχου» λαού πολιτικά αφηγήματα με τελείως διαφορετικούς όρους σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, και δεύτερον, στην προσαρμογή και ανθεκτικότητα που επέδειξαν, και προς το παρόν επιδεικνύουν, σε πολιτικά δύσκολες συγκυρίες.
Η συνθηματολογία με την οποία ο Ανδρέας Παπανδρέου κατέκτησε πανηγυρικά την εξουσία στις εκλογές του 1981 κατακρημνίζοντας την «επάρατη» δεξιά της επταετίας του Κωνσταντίνου Καραμανλή (1974-1981) είναι γνωστή. Μεταξύ άλλων, ο Παπανδρέου επαγγέλθηκε προεκλογικά στην εξωτερική πολιτική τον «τρίτο» σοσιαλιστικό δρόμο, που ουσιαστικά θα απομάκρυνε τη χώρα από τον φιλοαμερικανισμό και την προσήλωση στους δυτικούς θεσμούς και θα την έφερνε σε επαφή με αριστερόστροφα καθεστώτα αφρικανικών χωρών και χωρών της Λατινικής Αμερικής. Στην πράξη όμως ακολουθήθηκε εκ διαμέτρου αντίθετη πολιτική, που ευνόησε τελικά τα αμερικανικά συμφέροντα στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή.
Επίσης, το κυρίαρχο πολιτικό πρόταγμα του Ανδρέα Παπανδρέου, προσφυώς αλλά και σε μεγάλο βαθμό δικαιολογημένα, ήταν η κοινωνική άνοδος των μη προνομιούχων τάξεων και η κινητικότητα προς την οποία εναντιώνονταν οι κυρίαρχες ταξικά και κοινωνικά ελίτ της εποχής. Παρά το γεγονός ότι επί των ημερών του, και κυρίως στη διάρκεια της πρώτης τετραετίας, ενισχύθηκε σημαντικά ο ρόλος της μεσαίας τάξης, το επιστέγασμα των πολιτικών του υπήρξε η εγκαθίδρυση ενός εξαμβλωματικού Δημοσίου, με ισχυρό κομματικό έλεγχο και προστασία.
Η ευρηματικότητα του Ανδρέα να διατυπώνει «καινοφανή» πολιτικά αφηγήματα, κατ’ άλλους νεότερούς του πολιτικούς success stories, και η χάραξη διαχωριστικών πολιτικών γραμμών, όπως προοδευτικοί-συντηρητικοί, δεξιά-αντιδεξιά και άλλων, υπήρξε μοναδική και σε μεγάλο βαθμό του εξασφάλισε την πολιτική ηγεμονία στην Ελλάδα για περίπου μια δεκαετία.
Από την άλλη πλευρά, στον τρόπο που πολιτεύτηκε έως τώρα, από τη στιγμή που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας ο πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, είναι δυνατό να εντοπίσει κανείς αρκετές ομοιότητες με την περίοδο της πολιτικής κυριαρχίας του Ανδρέα Παπανδρέου. Ωστόσο, σε ευκρινέστερες και ασφαλέστερες κρίσεις για το πολιτικό έργο του Αλέξη Τσίπρα που άλλωστε εξελίσσεται, θα μπορεί να προβεί ο ιστορικός μετά την παρέλευση κάποιων δεκαετιών, λόγω και του νεαρού της ηλικίας του ανδρός.
Η διαχείριση, ωστόσο, των πρόσφατων φονικών πυρκαγιών της Αττικής είναι φανερό ότι «τραυμάτισε» σημαντικά το γόητρο και κύρος του Έλληνα πρωθυπουργού, όχι μόνο ορισμένων μελών της κυβέρνησής του και διορισμένων υπηρεσιακών παραγόντων. Αναμφίβολα, ο ανθρώπινος πόνος και το πένθος για την απώλεια τόσων ζωών επισκιάζει τα πάντα, πολύ περισσότερο βέβαια την πολιτική και τους πολιτικούς…
Όμως, παρά τις τραγικές στιγμές της προηγούμενης εβδομάδας και ενώ η εκατόμβη των νεκρών συνεχίζει εύλογα να μας απασχολεί ακόμη, η χώρα επιζεί μέσα στα «πολιτικά» αποκαΐδια της και το ερώτημα με όρους πολιτικής εάν ο τρωθείς κ. Τσίπρας κατορθώσει να επιτύχει τους επόμενους μήνες ένα comeback ανάλογο του γηραιού Ανδρέα το 1993 ή θα «θαφτεί» πολιτικά κάτω από τις στάχτες της φωτιάς, όπως το πολιτικό του πρότυπο εξαϋλώθηκε το 1996, αρχικά πολιτικά και στη συνέχεια και βιολογικά, παραμένει αναπάντητο.
Από τον Βασίλη Πλατή
* Ο Βασίλης Πλατής, είναι φιλόλογος-δρ. Ιστορίας Α.Π.Θ.
