Έφυγε από κοντά μας μια σπάνια και σπουδαία μορφή της νεοελληνικής γραμματείας, ένας πατριάρχης της λογοτεχνίας, ένας αιώνιος έφηβος της κοινωνίας μας, με την πέννα στο χέρι, μέχρι τα 99α γενέθλιά του. Έφυγε στις 23 του Μάη, ένας ακάματος, πολυβραβευμένος εργασιομανής και πολυγραφότατος Γρανιτσιώτης Ευρυτάνας, ο Μιχάλης Σταφυλάς, που ανάλωσε κυριολεκτικά, ολόκληρη τη ζωή του, στις Τέχνες και τα Γράμματα.
Τον Μιχάλη Σταφυλά τον γνώρισα πριν πολλά χρόνια στη Λάρισα. Δημόσιος υπάλληλος τότε του Υπουργείου Συγκοινωνιών (Μηχανολογικό Γραφείο) έγραφε θυμάμαι στην «Ε», χρονογραφήματα, με το ψευδώνυμο «Κλέαρχος».
Ήταν τη δεκαετία του ΄60 όταν άρχισα να ασχολούμαι κι εγώ με τις Τέχνες και τα Γράμματα. Ο Μ. Σταφυλάς εξέδιδε το περιοδικό «Θεσσαλική Εστία», του οποίου έγινα αναγνώστης και συνδρομητής, σε όλη την πορεία του. Και σχεδόν όλων των βιβλίων του και μετέπειτα περιοδικού «Πνευματική Ζωή», που «κληρονόμησε», αφού, πήρε τα εκδοτικά δικαιώματα από τον Μέντη Νικολαΐδη, τον πρώτο εκδότη του.
Αλλά, πρέπει να πω ακόμη πως ο Σταφυλάς με βοήθησε πάρα πολύ, όταν για δύο χρόνια περίπου(1983 – 1984) εξέδιδα το δικό μου περιοδικό, τον «Ελεύθερο Λόγο». Ήταν αυτός που προλόγισε και την πρώτη ποιητική μου συλλογή «Τραγούδια της Ρωμιοσύνης», που κυκλοφόρησα το 1997.
Το βιβλιογραφικό έργο του Ευρυτάνα ιστοριοδίφη, είναι τεράστιο και η παρακαταθήκη που άφησε πίσω του πάρα πολύ μεγάλη. Από τις επιμελημένες παρουσιάσεις και βιογραφίες μεγάλων, ξένων και ντόπιων λογοτεχνών, ποιητών, συγγραφέων και πολιτικών αντρών, άλλα, και μια μεγάλη εγκυκλοπαίδεια «Διαρκής Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας», μια πρωτότυπη ιδέα που συνέλαβε και υλοποίησε το 1973.
Ο Μιχάλης Σταφυλάς γεννήθηκε στη Γρανίτσα της Ευρυτανίας (28/3/1920) και, βρέφος ακόμη, έμεινε ορφανός από μητέρα. Η φτώχια στο σπίτι του μεγάλη και η μπομπότα ήταν που τον κράτησε στη ζωή. Παλικαρόπουλο πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και στον Εμφύλιο πόλεμο. Η χούντα των Συνταγματαρχών του ’67 τον απόλυσε από την υπηρεσία του – για να επανέλθει μετά. Στην πολύχρονη ζωή του έδινε με την καρδιά του ό,τι είχε στους ανθρώπους που γνώριζε, άλλα και σ’ εκείνους που δεν γνώριζε. Παντρεύτηκε τη Θέμιδα, τον μεγάλο έρωτά του, και έκανε μια ευτυχισμένη οικογένεια. Ήταν φιλομαθέστατος άνθρωπος και μεγάλος βιβλιοφάγος. Στάθηκε τυχερός σε όλη τη μακρόχρονη ζωή του, γιατί κατάφερε να κάνει πολλά από τα όνειρά του πραγματικότητα. Διακρίθηκε και βραβεύτηκε για το πνευματικό του έργο από δεκάδες φορείς, οργανισμούς και την πολιτεία, την Ακαδημία των Αθηνών.
Αγαπούσε πάρα πολύ τα ταξίδια, όσο και τη ζωή του, και ταξίδεψε σε πολλές χώρες του κόσμου. Μέχρι το τέλος του διψούσε για ζωή. Ήθελε διαρκώς να πλουτίζει τις γνώσεις του μαθαίνοντας καινούρια πράγματα. Γύρω στα ογδόντα του χρόνια άρχισε να μαθαίνει και να χρησιμοποιεί τον υπολογιστή, μαζί με τις κόρες του και τα εγγόνια του.
Το μόνιμο εργασιακό «στρατηγείο» του, μετά την περιπλάνησή του ανά την Ελλάδα, ήταν η Καλλιθέα της Αθήνας. Εκεί, σ’ αυτή την πόλη, μέσα στο χαρτοβασίλειό του, με το τεράστιο ιστορικό αρχείο (όπως το αποκαλούσε) περιτριγυρισμένος από τα παιδιά του, τα εγγόνια του και την πολυαγαπημένη του σύζυγο, τη Θέμιδα, με την ανυπέρβλητη αγάπη τους, έδινε τις γνωσιολογικές μάχες του, προς κάθε κατεύθυνση για πολλές δεκαετίες της ζωής του. Εδώ, στην Καλλιθέα, έκλεισε τον κύκλο της πολύχρονης ζωής του ο Μιχάλης Σταφυλάς.
Από τον Δημήτρη Τσικούρα
Ο Δημήτρης Τσικούρας είναι λογοτέχνης και ιστορικός μελετητής.
