Η Ελλάδα μας έχει βιώσει πολλαπλές προσπάθειες μεταρρυθμίσεων, η πλειοψηφία των οποίων έχει αποτύχει παταγωδώς γιατί φυσικά δεν κατάφεραν ποτέ να ολοκληρωθούν ή τις περισσότερες φορές δεν ξεκίνησαν καν να εφαρμόζονται. Ειδικότερα, όταν κατέστη αναπόφευκτο λόγω των Μνημονίων να νομοθετηθούν διάφορες μεταρρυθμίσεις αναγκάστηκε τόσο το πολιτικό προσωπικό της Χώρας όσο και η Δημόσια Διοίκηση να αποκτήσουν θαυμαστή τεχνογνωσία στο να τις σαμποτάρουν με επιστημονικό τρόπο. Συνεπώς τα υπάρχοντα εμπειρικά δεδομένα είναι υπεραρκετά για να μπορούμε να προβλέψουμε με σχετική ακρίβεια τι θα επακολουθήσει και στις επόμενες μεγάλες ή μικρότερες μεταρρυθμίσεις που είναι σε εξέλιξη. Ακολουθεί ένας σύντομος αντιμεταρρυθμιστικός οδηγός για όσους θίγονται από επερχόμενες μεταρρυθμίσεις και δεν έχουν την απαιτούμενη εμπειρία να τις εκτροχιάσουν επιστημονικά, αποφεύγοντας παράλληλα να χρεωθούν την σχετική ευθύνη για αυτό.
Αρχικά αν η μεταρρύθμιση είναι καταφανώς αναγκαία και γενικότερα κοινωνική αποδεκτή, οι επίδοξοι αντιμεταρρυθμιστές θα πρέπει να αποδεχθούν την διεξαγωγή συζητήσεων γιατί ενδεχόμενη άρνηση τους πιθανότατα να τους στιγματίσει στην κοινωνία. Όμως οι συζητήσεις οφείλουν να είναι προσχηματικές. Αν λοιπόν αναλάβετε να παίξετε τον απαιτητικό ρόλο του αντιμεταρρυθμιστή - διαπραγματευτή ακολουθήστε με ακρίβεια τα παρακάτω βήματα:
1. Προτού ξεκινήσει η διαδικασία προσπαθήστε να προβάλετε όσα περισσότερα προσκόμματα μπορείτε. Διαφωνήστε για τον αριθμό των μελών της επιτροπής διαπραγμάτευσης, τον τόπο που θα διεξαχθεί η διαπραγμάτευση αλλά και τα ίδια τα μέλη της επιτροπής. Πάντα βοηθάει στην αποτυχία μιας διαπραγμάτευσης όταν ξεκινάνε όλοι εκνευρισμένοι, αν έχετε καταφέρει να τους σπάσετε τα νεύρα με επουσιώδη ζητήματα είστε σε πολύ καλό δρόμο.
2. Προβάλλετε διαρκώς αντιρρήσεις για το αν η επιτροπή έχει αρμοδιότητα. Αν θα είναι εισήγηση, πρόταση ή απόφαση το τελικό πόρισμα και πώς θα υλοποιηθεί. Αναζητάτε γενικώς και αδιακρίτως συμβουλές και γνωμοδοτήσεις από τρίτους αλλά και διευκρινήσεις για οτιδήποτε σχετικό ή άσχετο ούτως ώστε να καθυστερήσετε τις εργασίες της επιτροπής.
3. Τοποθετηθείτε με προτάσεις και επιχειρήματα για εντελώς άλλα άσχετα θέματα από αυτά τα οποία συζητούνται. Αν για παράδειγμα εξετάζεται η δημιουργία ενός δρόμου μεταξύ των πόλεων Α και Β, μπορείτε να ρωτήσετε γιατί να μην συνδεθούν και οι πόλεις Γ και Δ ή γιατί να μην είναι σιδηροδρομική η σύνδεση αντί για οδική. Προχωρήστε μάλιστα ακόμα περισσότερο και καταθέστε τεκμηριωμένο σχέδιο και μελέτη για την αεροπορική σύνδεση των πόλεων Α με Δ. Αυτό σίγουρα θα μπερδέψει και θα βραχυκυκλώσει τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας διαπραγμάτευσης.
4. Εκτοξεύετε διαρκώς κατηγορίες για τους προκατόχους σας και υπονοούμενα για τα λοιπά μέλη της επιτροπής φροντίζοντας παράλληλα να διακόπτεται συνεχώς όποιον προσπαθεί να τοποθετηθεί. Αν δεν έχουν εκνευριστεί ήδη είναι σίγουρα ότι θα εκνευριστούν τώρα.
5. Αν τα επιχειρήματα σας είναι αδύναμα αλλά από την άλλη δε θέλετε να φανείτε ότι εσείς είστε υπεύθυνος για ενδεχόμενη κατάρρευση των διαπραγματεύσεων, αρχίστε να επικαλείστε το εθνικό και κοινωνικό συμφέρον. Όλο και κάτι θα βρείτε για την εθνική σημασία του Οργανισμού σας που θέλουν να συγχωνεύσουν ή του ΤΕΙ που θέλουν να μεταφέρουν στην πλησιέστερη κωμόπολη καθότι οι εχθροί του Έθνους παραμονεύουν παντού, ακόμα και στο κέντρο της Ελλάδας.
6. Παίξτε έξυπνα το παιχνίδι του τοπικισμού. Τρομοκρατήστε την τοπική κοινωνία για τις φοβερές επιπτώσεις που θα έχει η αξιολόγηση των Δημοσίων Υπαλλήλων για το μέλλον του τόπου ή η μετακίνηση του Υποθηκοφυλακείου 3 χλμ. έξω από το κέντρο της πόλης. Ειδικά αν πρόκειται να μεταφερθεί έστω και μισό Τμήμα μιας υπηρεσίας σε άλλη πόλη, είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να το αναγάγετε σε αιτία πολέμου, casus belli όπως θα το πείτε για να ακουστεί πιο εντυπωσιακό. Διασπείρετε την έχθρα και ενισχύστε τον τοπικισμό απέναντι στους μισητούς συμπολίτες την διπλανής πόλης που θέλουν να κλέψουν τον Οργανισμό Μελέτης Προϊστορικών Θηλαστικών για να μας δώσουν μόνο το Βιολογικό Ινστιτούτο Υποθαλάσσιων Φυτών. Ακόμα και αν δεν προκύπτει κάτι αρνητικό από αυτή την ανταλλαγή προσπαθήστε να πείσετε ότι είναι ύποπτη αλλιώς γιατί να μας την προτείνουν;
7. Για την καλύτερη επιτυχία του προηγούμενου βήματος ανακατέψτε υποψήφιους τοπικούς βουλευτές, υποψηφίους δημάρχους και υποψηφίους γενικώς που εμφανίζουν σημάδια κάμψης της δημοφιλίας τους. Ξέρουν πως να δημιουργήσουν ένταση και αναστάτωση αρκεί να προβληθούν και να δείξουν ότι ενδιαφέρονται. Συναντηθείτε μαζί τους βγάλτε φωτογραφίες, ανακοινώσεις και δελτία τύπου. Να δείξετε όλοι ότι δουλεύετε και παλεύετε για να μην κλείσει το δοκιμαζόμενο Τμήμα Ορεινής Αλιείας του ΤΕΙ Κοκκινοπηλού. Τονίστε με έμφαση ότι η περιοχή δεν θα είναι ποτέ η ίδια χωρίς αυτό.
8. Προσπαθήστε να προσεγγίσετε υπογείως τα αντίπαλα μέλη της επιτροπής. Ακόμα και αν φαινομενικά είναι αντίπαλοι σας, σίγουρα και αυτοί αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα. Ουδείς έχασε την δουλειά του γιατί δεν έκανε μεταρρυθμίσεις. Μια παράταση της εκκρεμότητας δεν έβλαψε ποτέ κανένα. Συνεννοηθείτε μαζί τους και θα δείτε ότι έχετε περισσότερα κοινά από όσα φαντάζεστε στο να μην γίνουν οι μεταρρυθμίσεις.
9. Ζητήστε παραπάνω χρόνο για να βρεθεί κάποια λύση. Επικαλεστείτε ότι οι συνθήκες δεν είναι ακόμα ώριμες, ότι θα χρειαστεί περισσότερος διάλογος, ή ακόμα καλύτερα διάλογος από μηδενική βάση. Δεν υπάρχει ανάγκη για βεβιασμένες κινήσεις. Πετώντας την μπάλα στην κερκίδα είναι πάντα μια σοφή επιλογή γιατί η πολιτική αστάθεια στην Ελλάδα είναι δεδομένη. Μια αλλαγή Υπουργού μπορεί να είναι η λύση του προβλήματος σας ή ακριβέστερα η διαιώνιση του. Σε αυτή την περίπτωση ισχύει ότι αναφέρθηκε νωρίτερα, διάλογος από μηδενική βάση είναι η φράση κλειδί.
10. Αν όλα τα άλλα έχουν αποτύχει μπορείτε πλέον ως τελευταία επιλογή να επικαλεστείτε το συναίσθημα. Όλο και κάποιος ιστορικός πρόγονος ή αναξιοπαθούντας θα είχε διοριστεί στην υπηρεσία που θέλουν μεταφέρουν. Διανθίστε το λόγο σας με βιβλιογραφικά στοιχεία που τον αφορούν και μπορούν να συγκινήσουν το πλήθος όπως που γεννήθηκε, πόσο φτωχός ήταν, αν πολέμησε σε κάποιο πόλεμο, αν ήταν αντιστασιακός στην Χούντα ή ότι άλλο έχετε εύκαιρο, αρκεί βέβαια να καταφέρετε να συγκινήσετε.
Αν πάλι δεν έχετε την αγαθή τύχη να είστε εκλεκτός διαπραγματευτής, ώστε να πληρώνεστε για να μην βρίσκετε λύσεις αλλά ένας απλός πολίτης που παρακολουθεί με ενδιαφέρον τις εξελίξεις της περιοχής του, θα πρότεινα να ελέγξετε πόσα από τα παραπάνω επιχειρήματα ακούσατε την τελευταία φορά που προσπάθησαν να σας πείσουν ότι οποιαδήποτε προσπάθεια συγχώνευσης, συνένωσης, αναβάθμισης, αξιολόγησης, αναδιάρθρωσης κάποιου Δημόσιου Οργανισμού, Υπηρεσίας, ΑΕΙ κλπ δεν πρέπει να προχωρήσει. Αν από την άλλη βρείτε κάποιους θαρραλέους έως αφελείς που όντως προσπαθούν με αμοιβαίες υποχωρήσεις και συμβιβασμούς να βρουν μια δίκαια λύση που να εξυπηρετεί πρωτίστως τους πολλούς και το ευρύτερο κοινωνικά συμφέρον, στηρίξτε τους κάπως παραπάνω, το αξίζουν και το χρειάζονται!
Από τον Βασίλη Βλάχο
* Ο Βασίλης Βλάχος είναι επίκουρος καθηγητής του ΤΕΙ Θεσσαλίας
