Τα άτομα πλέον έχουν μάθει να φαντάζονται την ύπαρξή τους μέσα σε μία «μηχανική – βιομηχανική» κοινωνία στα πρότυπα που έχουν τεθεί ήδη από τον 19ο αιώνα στην Αγγλία. Η καθημερινότητα έχει μετατραπεί σε μία μηχανική ρουτίνα που συνδυάζει περισσότερο την εικονική εμπειρία σε ένα ψηφιακό δίκτυο, παρά τις ζωντανές προσωπικές σχέσεις.
Ο καθένας έχει δημιουργήσει τον δικό του χωροχρόνο. Έχουμε μάθει πια να δίνουμε προτεραιότητα σε ένα μηχανικού τύπου μοντέλου κάλυψης των αναγκών μας, που συνδυάζει τις υλική απόλαυση και την εφήμερη ευτυχία. Με την εξέλιξη των μέσων τεχνολογίας και του internet, η ανθρωπότητα έχει μεταβεί σε ένα επόμενο στάδιο σύλληψης των πραγμάτων, αυτό του κυβερνοχώρου και της παγκοσμιοποίησης.
Τα υποκείμενα παραμερίζουν τα ξεχωριστά στοιχεία των εαυτών τους, προκειμένου να ενταχθούν σε μία παγκόσμια μαζική ψηφιακή κοινότητα. Η έννοια της ύπαρξης έχει περάσει σ’ ένα υπερφυσικό μοναδικό σύμπαν, όπου ο καθένας υιοθετεί όποια συμπεριφορά και προσωπικότητα θέλει.
Όσον αφορά τον ρεαλισμό στην ζωή μας, έχει επικρατήσει η ιδέα ότι ο άνθρωπος είναι μηχανή και η μηχανή άνθρωπος. Ο κόσμος κινείται πάνω σε μία ιδέα ρομποτοποίησης των κοινωνιών, με τυποποιημένες και ελεγχόμενες συμπεριφορές. Οι κινητές συσκευές και τα τηλέφωνα αποτελούν προεκτάσεις του σώματός, του μυαλού και συγκεκριμένα του χεριού μας.
Η σκέψη και ο νους μας έχουν παθητικοποιηθεί και κεντραριστεί πάνω στον χειρισμό και στην δεξιότητα της ύλης. Όλα αυτά έχουν σαν αποτέλεσμα να αλλοιώνεται και να φθείρεται η φύση και η μοναδικότητα του ατόμου.
Προσπαθώντας να εκσυγχρονιστούμε και να εξελιχθούμε, έχουμε χάσει την σχέση μας με την φύση και το παρελθόν μας. Βάζοντας ως στόχο την συνεχή πρόοδο της ύλης και των μέσων παραγωγής, έχουμε αφήσει στην άκρη την σπουδαιότητα των ανθρωπιστικών επιστημών και της ιστορίας μας.
Καταλήγοντας λοιπόν, η σημερινή κοινωνία προωθεί περισσότερο την τυποποιημένη στάση ζωής και τις φανταστικές υλικές ανάγκες. Έχουμε μάθει να περιμένουμε και να εξαρτόμαστε από την… δήθεν τεχνολογική πρόοδο, ενώ παράλληλα γινόμαστε έρμαια και θύματα της Βιομηχανικής παραγωγής και των κερδών της.
Έχουμε υποστεί πλύση εγκεφάλου, μπροστά σ ένα σύστημα που του νοιάζει να ελέγχει άτομα, ιδεολογίες και συμπεριφορές. Εν κατακλείδι θεωρώ, ότι ο κόσμος πρέπει να επαναπροσδιορίσει τις αξίες και τα ιδανικά του. Οφείλουμε να δώσουμε βαρύτητα στις πραγματικές και ουσιαστικές επιθυμίες τις ανθρωπότητας, όπως η αξιοκρατική διανομή του γεωφυσικού πλούτου και των βασικών βιοποριστικών αγαθών.
Κρίσιμο ζήτημα είναι να γίνει έλεγχος της παραγωγής, ώστε να καλύπτει όλες τις απαιτήσεις των παγκόσμιων πληθυσμών και όχι μιας μερίδας αυτών. Τέλος, ας ξανασυλλογιστούμε ποιες είναι οι προτεραιότητες της κοινωνίας και της εξέλιξης της τεχνολογίας, ώστε να έχουμε δραστήριους, «ζωντανούς» πολίτες και όχι παθητικά άβουλα όντα.
Του Βαγγέλη Ρεμπάπη
(*) Ο κ. Βαγγέλης Ρεμπάπης είναι ιστορικός, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
