Και αυτό, γιατί, εκτός των άλλων, προϋποθέτουν αγάπη, αλληλεγγύη, δημοκρατικό διάλογο, σεβασμό στην άποψη του άλλου, δοτικότητα, κατανόηση και αμοιβαίες υποχωρήσεις, που είναι, σήμερα ιδίως, αρετές δυσεύρετες, ενώ περισσεύει, στην καθημερινή μας ζωή, ο εγωϊσμός, η φιλαυτία, το ατομικό συμφέρον, η καχυποψία, η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και το δίκαιο του ισχυρότερου.
Υπάρχει, όμως, και κάτι άλλο, που δυσκολεύει τις ανθρώπινες σχέσεις• ο κακός εαυτός μας. Και για να γίνω πιο σαφής, δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι κανένας μας δεν είναι τέλειος και ότι τα λάθη είναι ανθρώπινα. Έχουμε, όμως, την τάση οι περισσότεροι, όχι μόνο να τα κρύβουμε, προκειμένου να μην εκτιθέμεθα, αλλά και να τα απωθούμε και να τα συσσωρεύουμε σ’ αυτό το κομμάτι του είναι μας, που λέγεται υποσυνείδητο. Εκεί παραμένουν φυλακισμένα και υπό επιτήρηση, ως επτασφράγιστο μυστικό και περιμένουν τον ύπνο, κατά τη διάρκεια του οποίου οι φύλακες του συνειδητού μέρους του εαυτού μας, είτε είναι χαλαροί, είτε παροπλισμένοι, οπότε βρίσκουν, τότε, την ευκαιρία να το σκάσουν, για λίγο, απ’ τη φυλακή τους και να βγουν στην επιφάνεια ως ονειρικοί, συνήθως, εφιάλτες. Με το τέλος, όμως, του ύπνου επιστρέφουν και πάλι στη φυλακή τους.
Ορισμένοι νομίζουν, ότι με τα λάθη, τα πάθη και τις αμαρτίες μας, γενικότερα, κρυμμένες και φυλακισμένες δεν επηρεάζεται, καθόλου, η ζωή μας. Λάθος μέγα. Αυτό δεν το ανακάλυψα εγώ• το υποστηρίζει η επιστήμη της Ψυχολογίας, η οποία δια των επιστημόνων, που την υπηρετούν, συνιστά, να εξωτερικεύουμε τα απωθημένα, που κουβαλάμε, όχι μόνο γιατί επηρεάζουν , αρνητικά, τις ανθρώπινες σχέσεις, αλλά και γιατί, διαφορετικά, μπορεί να αποτελέσουν ωρολογιακές βόμβες, που, αν εκραγούν, είναι ικανές να κάνουν ζημιά και σε εμάς τους ίδιους και στους άλλους.
Για όσους δεν ξέρουν, οι μέθοδοι, για να εξωτερικεύσουμε τα απωθημένα μας, είναι, βασικά, δύο• αυτή, που συνιστούν οι θεράποντες της Ψυχολογίας, που έχει να κάνει με την ψυχανάλυση και την ψυχοθεραπεία, και αυτή, που συνιστά η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία και έχει να κάνει με το μυστήριο της ιερής εξομολόγησης. Διαλέγει κανείς και παίρνει αυτή, που του ταιριάζει. Άλλωστε, και στη μία και στην άλλη περίπτωση, ο ενδιαφερόμενος προσπαθεί, με την ενδοσκόπηση και τη βοήθεια είτε των επιστημόνων, είτε του πνευματικού του, να ψαχθεί μέσα του, για να βρει, να εξωτερικεύσει και να μοιρασθεί μαζί τους, όσα τον ενοχλούν.
Κάτι τέτοιο, το να κάνει, δηλαδή, κανείς στριπτίζ ψυχής ενώπιον ενός ξένου, κατά βάση, είτε αυτός λέγεται γιατρός, είτε κληρικός, δεν είναι, βέβαια, μια εύκολη υπόθεση. Αν, όμως, καταφέρει και το κάνει, αποδεικνύεται, τότε, ιδιαίτερα αποτελεσματικό, προκειμένου, κατ’ αρχήν, να ηρεμήσει και να τα βρει ο ίδιος με τον εαυτό του, βασική προϋπόθεση, για να τα βρει, κατόπιν, και με τους άλλους. Και αυτό, γιατί, σύμφωνα με τις απόψεις των ειδικών, όποιος κουβαλά μέσα του απωθημένα, όσο καλά και να τα έχει κρύψει, όχι μόνο αναστατώνουν και επηρεάζουν, αρνητικά, τον ίδιο και στο ξύπνιο του, οπότε, κατά το κοινώς λεγόμενο, μαλώνει ακόμα και με τα ρούχα του, αλλά και οι διαπροσωπικές σχέσεις του με τους συνανθρώπους του δε μπορεί να είναι οι ενδεδειγμένες. Άλλωστε, και πάντα σύμφωνα με τους ειδικούς, ενώ δε βλέπουμε ή δε θέλουμε να δούμε τα απωθημένα μας, θέλοντας και μη, ο εαυτός μας τα προβάλλει και τα εντοπίζει στις πλάτες των άλλων και ,γι’ αυτό το λόγο, συμπεριφερόμαστε, πολλές φορές, παράξενα και ανεξήγητα άσχημα προς τους άλλους. Όταν, όμως, τακτοποιούμε τις εσωτερικές υποθέσεις και τα βρίσκουμε με τον εαυτό μας, τότε, όχι μόνο ηρεμούμε, αλλά και η ηρεμία μας αυτή αντανακλάται και έχει άμεση και θετική επίδραση στις σχέσεις μας με τους άλλους, όπως κι αν λέγονται αυτοί.
Βεβαίως, η εσωτερική μας ταραχή και δυσαρμονία εξαρτάται, εν πολλοίς, και απ’ το υπόβαθρο των κανόνων και των αξιών, που κουβαλάμε, καθώς, επίσης, και απ’ το πόσο αμβλυμμένη ή οξεία είναι η ηθική μας συνείδηση, η οποία, στη δεύτερη περίπτωση, με τη μορφή τύψεων ταλαιπωρεί και βασανίζει τις ψυχές των ανθρώπων, που επιμένουν να κρύβουν μέσα τους τις αμαρτίες τους. Γι’ αυτό και θα πρέπει να επισκεπτόμαστε, συχνά, είτε τον Ψυχολόγο, είτε τον πνευματικό μας, για να ξαλαφρώνουμε και να ηρεμούμε. Επειδή, όμως, η επίσκεψη στο γιατρό κοστίζει οικονομικά, αντιμετωπίζεσαι απ’ τους γύρω σου ως ασθενής και, συνήθως, την αποζητούμε, μόνο, κατόπιν εορτής, ενώ, αντίθετα, η εξομολόγηση και η επίσκεψη στον πνευματικό αποτελεί βασική και επαναλαμβανόμενη υποχρέωση του κάθε χριστιανού, δεν κοστίζει οικονομικά και μπορεί να λειτουργήσει και προληπτικά, το καλύτερο, κατά την άποψή μου, που έχει να κάνει κάθε χριστιανός ορθόδοξος, είναι, να προτιμά και να επισκέπτεται τον πνευματικό, κατά πως ορίζει η Εκκλησία, χωρίς να αποκλείεται, βέβαια, η επίσκεψη σε ψυχολόγο, εφόσον οι περιστάσεις το απαιτούν.
Και επειδή, ως γνωστόν, διανύουμε, ήδη, περίοδο νηστείας και ψυχικής προετοιμασίας, εν όψει Πάσχα, ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν, προκειμένου οι χριστιανοί να δημιουργήσουμε καλύτερες συνθήκες επαφής και επικοινωνίας με τους συνανθρώπους μας.
* Από τον Κώστα Γιαννούλα
