Στο άρθρ. 1 της απόφασης ορίζεται ότι σκοπός της Αναθεώρησης είναι «.. να προάγεται ο στόχος της επίτευξης της «καλής κατάστασης» των υδάτων, που είναι ο κύριος στόχος της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας..», δηλαδή η ανατροπή της συνηθισμένης χρήσης των υδατορεμάτων ως ανοιχτών αγωγών διοχέτευσης λυμάτων, που αποτελεί μέτρο της ανθρώπινης ανοησίας και ασυνειδησίας. Η μελέτη της 1ης Αναθεώρησης, η οποία συντάχθηκε εντός του 2017, αποτυπώνει την πλέον επίκαιρη κατάσταση των νερών των ποταμών, των λιμνών και των παραλίων του υδατικού διαμερίσματος Θεσσαλίας .
Στην παρ. 6.1.1 της Αναθεώρησης, με τίτλο «Εκτίμηση της κατάστασης ποτάμιων υδατικών συστημάτων», περιλαμβάνονται οι ποταμοί Τιταρήσιος και (ο παραπόταμός του) Ελασσονίτικος. Η «οικολογική κατάσταση» του Ελασσονίτικου χαρακτηρίζεται «κακή», η χημική κατάσταση «άγνωστη» και η «συνολική κατάσταση» «άγνωστη». (Στο αρχικό Σχέδιο Διαχείρισης του 2014 οι αντίστοιχες καταστάσεις του Ελασσονίτικου χαρακτηριζόταν «μέτρια» και «καλή». Προφανώς η ποιότητα των νερών του Ελασσονίτικου υποβαθμίστηκε στην 1η Αναθεώρηση, με τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν εν τω μεταξύ). Στον χάρτη 28 για την «οικολογική κατάσταση» ο Ελασσονίτικος απεικονίζεται σε ολόκληρο το μήκος του με κόκκινο χρώμα λόγω της «κακής» κατάστασής του, ενώ ο Τιταρήσιος ανάντη και κατάντη της συμβολής του Ελασσονίτικου σε αυτόν με κίτρινο χρώμα, ενδεικτικό της «μέτριας» κατάστασής του. Γενικά η ποιότητα των νερών του Τιταρήσιου εμφανίζεται καλύτερη της ποιότητας εκείνων του Ελασσονίτικου. Από τους πίνακες και χάρτες της 1ης Αναθεώρησης προκύπτει ότι ο Ελασσονίτικος είναι ένα από τα τρία περισσότερο ποιοτικά υποβαθμισμένα υδατορέματα της λεκάνης απορροής του Πηνειού.
Τα ανωτέρω στοιχεία γίνονται γνωστά με αφορμή τα πρόσφατα δημοσιεύματα (από 10 έως 18 Ιανουαρίου) στον Τύπο για τη ρύπανση του Τιταρήσιου και πρέπει να ληφθούν υπόψη μαζί με τα παρακάτω στοιχεία, τα οποία προέκυψαν κατά τη διάρκεια της κατασκευής του έργου «Φράγμα Αγιονερίου».
Η θέση του φράγματος βρίσκεται στην κοίτη του Ελασσονίτη (Ελασσονίτικου), μεταξύ της Ελασσόνας και της συμβολής του στον Τιταρήσιο. Ήδη από την έναρξη των εργασιών κατασκευής του, τον Ιούλιο 2000 είχε επισημανθεί η ρύπανση των νερών του Ελασσονίτη, η οποία ακύρωνε τον σκοπό του έργου (την συγκέντρωση νερών για άρδευση) και εμπόδιζε την εκτέλεση των εργασιών λόγω δυσοσμίας.
Την άνοιξη του 2002 κλήθηκε από την υπηρεσία επίβλεψης του έργου η Διεύθυνση Υγιεινής της τότε Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης να εξετάσει το θέμα της ρύπανσης. Μετά από ελέγχους, επιβεβαιώθηκε η διάθεση υγρών απόβλητων επιχειρήσεων στον Ελασσονίτη.
Τον Σεπτέμβριο του 2002 σε υπηρεσιακή σύσκεψη αναφέρθηκε ότι η ρύπανση οφείλεται κατά 90% στο τυρόγαλο που απορρίπτουν στον Ελασσονίτη 2 μεγάλες και περίπου 20 μικρές τυροκομικές μονάδες.
Τον Μάιο 2004 σε νέα υπηρεσιακή σύσκεψη συζητήθηκε η διακοπή της χρηματοδότησης του έργου σε περίπτωση συνέχισης της ρύπανσης.
Τον Μάιο 2005 η υπηρεσία επίβλεψης (ΔΕΚΕ Περ. Θεσσαλίας) κατέγραψε σε έγγραφά της την κατάσταση σχετικά με τη ρύπανση και η προϊσταμένη αρχή (ΔΔΕ Περ. Θεσσαλίας) ενημέρωσε σχετικά τον Δήμο Ελασσόνας και την τότε Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, προκειμένου να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα περιορισμού έως και μηδενισμού της ρύπανσης, ώστε να είναι δυνατή η ομαλή κατασκευή του έργου και να εξασφαλιστεί η λειτουργικότητά του.
Οι εργασίες κατασκευής του έργου διακόπηκαν το 2006 για άλλους λόγους και οι οποιοιδήποτε έλεγχοι για τη ρύπανση του Ελασσονίτη έχουν γίνει μεταγενέστερα θεωρείται ότι λήφθηκαν υπόψη κατά τη σύνταξη της αρχικής μελέτης του Σχεδίου Διαχείρισης για τα νερά της Θεσσαλίας το 2014, για την περίοδο 2009-2016.
Από δημοσιεύματα δηλώσεων δημοτικών παραγόντων του Δήμου Ελασσόνας προκύπτει ότι μέχρι το 2007 δεν λειτουργούσε ο βιολογικός καθαρισμός της πόλης, με αποτέλεσμα τα λύματα να διοχετεύονται στον Ελασσονίτη.
Μεταγενέστερα και μέχρι το 2010 καταγράφηκαν δημοσιογραφικά δηλώσεις και ενέργειες παραγόντων της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λάρισας και του Δήμου Ελασσόνας για την απορρύπανση του Ελασσονίτη από το τυρόγαλο, σε συνδυασμό με τη συνέχιση της κατασκευής του φράγματος Αγιονερίου. Έκτοτε έπαυσε το επίσημο ενδιαφέρον για την ολοκλήρωση του φράγματος.
Το 2012 σε τακτική συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβούλιου Θεσσαλίας συζητήθηκε το θέμα «Διαχείριση τυρογάλακτος στην Θεσσαλία» και αποφασίστηκε «Οι ελεγκτικές υπηρεσίες να συνεργαστούν με την Επιτροπή Διαχείρισης Τυρογάλακτος, έτσι ώστε να εφαρμοστούν οι προτάσεις που παρουσιάστηκαν εκτενώς ανωτέρω». Εκτιμάται ότι η απόφαση αυτή δεν είχε κάποια πρακτική συνέπεια, εφόσον οι μεταγενέστερες μελέτες του Σχεδίου Διαχείρισης κατατάσσουν τον Ελασσονίτη στα τρία πλέον ρυπαρά υδατορέματα της Θεσσαλίας.
Το 2016 μετά από διαμαρτυρίες κατοίκων για τη ρύπανση του Ελασσονίτη, από την Περιφέρεια Θεσσαλίας πραγματοποιήθηκαν έλεγχοι, από τους οποίους αποδείχθηκε ότι «..υπάρχει επιβάρυνση των υδάτων, τόσο με αστικά όσο και με εργοστασιακά λύματα».
Από τα προεκτεθέντα γίνεται αντιληπτό ότι στα οποιαδήποτε προβλήματα ρύπανσης του Τιταρήσιου σημαντική πρέπει να θεωρείται ότι είναι η συμβολή της ρύπανσης του Ελασσονίτη. Όμως, μετά τις πρόσφατες αναφορές για ρύπανση του Τιταρήσιου, και μάλιστα από την περιοχή του Αγιονερίου, φαίνεται ότι δεν έγιναν έλεγχοι των νερών και στον Ελασσονίτη, αλλά μόνον σε δύο σημεία στον Τιταρήσιο (γέφυρες Κουτσόχερου και Δαμασίου).
Η ρύπανση των νερών του Ελασσονίτη είναι γνωστή σχεδόν επί δύο δεκαετίες. Οπωσδήποτε οι πηγές ρύπανσης έχουν μειωθεί, με την κατασκευή Σταθμού Μεταφόρτωσης Απορριμάτων και την κατάργηση του σκουπιδότοπου της Ελασσόνας στην όχθη του, την κατασκευή και λειτουργία δικτύων αποχέτευσης και εγκαταστάσεων βιολογικών καθαρισμών σε οικισμούς της περιοχής, τη μετακίνηση των σφαγείων, αλλά η ρύπανση με τυρόγαλο παραμένει ανίκητη μέχρι σήμερα.
Ας το έχουν και αυτό υπόψη τους οι υπέρμαχοι της προτεραιότητας κατασκευής περιφερειακών φραγμάτων, μεταξύ των οποίων και εκείνο του Αγιονερίου, το οποίο θεωρούν ώριμο προς ολοκλήρωση, εκθέτοντας υπουργούς και τον πρωθυπουργό που εξάγγειλαν την κατασκευή του σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ας λάβουν υπόψη και τον χάρτη 33 της εγκριθείσας 1ης Αναθεώρησης, η οποία ισχύει μέχρι το 2021, στον οποίο ο Ελασσονίτης προτείνεται με τη λήψη κατάλληλων μέτρων να θεωρηθεί ότι θα έχει καλή κατάσταση των νερών (προϋπόθεση για τη δημιουργία του ταμιευτήρα με την κατασκευή του φράγματος) πέραν του 2021 και έως το 2027 (και βλέπουμε) !
Του Κώστα Μεζάρη –πολ. μηχανικού
