Η διάγνωση αυτή περιγράφει με ακρίβεια το Δημοκρατικό Κόμμα, που ενώ στις προηγούμενες εκλογές είχε κερδίσει 303 έδρες στη Βουλή και 113 στη Γερουσία, σήμερα έχει πέσει στις δημοσκοπήσεις κάτω από το 20%. Ο μεγαλύτερος χαμένος των εκλογών του Μαρτίου φαίνεται ότι θα είναι ο Ματέο Ρέντσι, ο άνθρωπος που προσπάθησε να σταματήσει αυτή την αυτοκαταστροφική δυναμική, φαίνεται όμως ότι θα ενταφιαστεί από τα νέα τεκτονικά κινήματα.
Το σημερινό Δημοκρατικό Κόμμα (PD) γεννήθηκε το 2017 ύστερα από πολλά χρόνια διαιρέσεων, αντιπαραθέσεων και της ίδρυσης δεκάδων σχηματισμών μετά την εξαφάνιση του Κομμουνιστικού Κόμματος, το 1991. Ήταν η πρώτη φορά που ένα κόμμα της Αριστεράς προέκυπτε από συγχώνευση και όχι από διάσπαση. Ο Βάλτερ Βελτρόνι, που είχε υπάρξει δήμαρχος της Ρώμης, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και γενικός γραμματέας του PD, ανέλαβε την ηγεσία αυτού του κόμματος επιδιώκοντας να ενώσει τη δημοκρατική καθολική κουλτούρα με τη λαϊκή Αριστερά. «Η ιδέα ήταν να γεννηθεί ένας νέος πολιτικός σχηματισμός, αλλά με βαθιές ρίζες», λέει ο Βελτρόνι στην Ελ Παϊς. «Οι αναφορές του ήταν τόσο στο Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ, όσο και στην κουλτούρα του καλύτερου ευρωπαϊκού σοσιαλισμού».
Ακολούθησαν διάφοροι ηγέτες, με τον Ρέντσι να οδηγεί το κόμμα στις ευρωεκλογές του 2014 στο εκλογικό του ζενίθ με 40%. Τα προβλήματα όμως επέστρεψαν και μετά το καταστροφικό συνταγματικό δημοψήφισμα του Δεκεμβρίου του 2016 ξέσπασε και πάλι εσωκομματικός πόλεμος. Για τον Βελτρόνι, η Αριστερά βρίσκεται και πάλι στο πιο δραματικό της σημείο. «Αντιμετωπίζουμε δύο χαρακτηριστικά φαινόμενα του περασμένου αιώνα. Το ένα είναι η επίθεση της λαϊκιστικής Δεξιάς, που βασίζεται στην άρνηση του άλλου, είτε πρόκειται για τον μετανάστη είτε για κάποιον με διαφορετικές απόψεις. Το άλλο είναι η πολυδιάσπαση της Αριστεράς. Αναρωτιέμαι πώς οι διάφοροι ηγέτες της ιταλικής Αριστεράς δεν καταλαβαίνουν ότι υπάρχει κίνδυνος μιας βαθιάς δημοκρατικής κρίσης».
Το πρόβλημα της ιταλικής Αριστεράς έχει, σύμφωνα με τον Βελτρόνι, ονοματεπώνυμο: Ματέο Ρέντσι. Η λαϊκιστική στροφή του γενικού γραμματέα του PD εξηγεί γιατί δημιουργήθηκαν τον τελευταίο καιρό κόμματα στα αριστερά του. «Μετά τις ευρωεκλογές του 2014, ο Ρέντσι έχει χάσει όλες τις εκλογές», επιμένει ο πρώην δήμαρχος της Ρώμης. Έκτοτε έχουν ιδρυθεί λοιπόν κόμματα όπως η «Ιταλική Αριστερά», που προέκυψε από τη συγχώνευση της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης με μια τάση του PD της οποίας ηγούνταν ο Στέφανο Φασίνα, το «Possibile», που δημιουργήθηκε το 2015 σε αντίδραση σε διάφορους νόμους που ψήφισε ο Ρέντσι, και το λεγόμενο «Άρθρο 1 – Δημοκρατικό και Προοδευτικό Κίνημα», το οποίο δημιούργησε η σκληρή τάση του PD υπό τον Μάσιμο Ντ’Αλέμα και τον Πιερλουίτζι Μπερσάνι.
Οι τελευταίοι, μαζί με διάφορες άλλες κινήσεις, σκοπεύουν τώρα να συγκροτήσουν ένα κίνημα υπό την ηγεσία του προέδρου της Γερουσίας και πρώην δικαστή Πιέτρο Γκράσο, το οποίο θα κινηθεί στα πρότυπα του Σάντερς και του Κόρμπιν. Προς το παρόν, οι δημοσκοπήσεις δεν του δίνουν πάνω από 8%, αλλά αυτός που πλήττεται περισσότερο είναι ο Ρέντσι.
Ένας από τους ιδρυτές αυτού του νέου κινήματος, ο Πίπο Τσιβάτι, πιστεύει ότι το εκλογικό του κοινό κινείται ανάμεσα στο PD και το Κίνημα των Πέντε Αστέρων. «Ο Γκράσο είναι ένας άνθρωπος που μιλάει και στους δύο κόσμους», τονίζει. «Η διάσπαση δεν είναι κάτι κακό, γιατί οι ψηφοφόροι μας έχουν απομακρυνθεί πλέον από το PD. Είναι σαν τους ψηφοφόρους του Podemos, που έχουν απομακρυνθεί από το Σοσιαλιστικό Κόμμα».
Ο Ρέντσι δουλεύει νυχθημερόν σε αναζήτηση συμμάχων, αλλά δεν φαίνεται να σημειώνει ιδιαίτερη επιτυχία. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την άνoδο της κεντροδεξιάς και του Κινήματος των Πέντε Αστέρων, μπορεί να οδηγήσει σε παρατεταμένη αστάθεια. «Είναι πιθανό να μη κερδίσει κανείς τις εκλογές και να βρεθούμε σε μια κατάσταση σαν την ισπανική, χωρίς όμως έναν εκλογικό νόμο που θα επιτρέπει τον σχηματισμό κυβέρνησης», σημειώνει ο Βελτρόνι. «Αντιμετωπίζουμε τον κίνδυνο μιας τέλειας καταιγίδας».
Του Daniel Verdu
(*) Ο Ντανιέλ Βερντού είναι ανταποκριτής της El Pais στη Ρώμη
(Πηγή: El Pais)
