Κι αυτό είναι αλήθεια. Τα πάντα οδεύουν προς μία συνεχή συμπαντική εξέλιξη. Αυτή την εξέλιξη, εμείς με το δικό μας μυαλό πολλές φορές την ερμηνεύουμε ως οπισθοδρόμηση. Όταν βλέπουμε τα διάφορα περιστατικά μεμονωμένα, ίσως να φαίνεται μία οπισθοδρόμηση, όμως όταν τα δούμε με μία ευρύτερη ματιά και κάτω από μία μακροπρόθεσμη και σφαιρική οπτική, θα διακρίνουμε ότι υπάρχει πράγματι εξέλιξη.
Είναι πραγματικότητα ότι οι ιστορικές διαδρομές της ανθρωπότητας παρουσιάζουν πολλά σκαμπανεβάσματα. Εναλλάσσονται συνεχώς οι χρονικές περίοδοι, άλλοτε με πολέμους, καταστροφές, πόνο, πείνες, κατοχές, διωγμούς, επαναστάσεις κι άλλοτε με αυτές της ανάπτυξης, της προόδου, της ευημερίας, της ομορφιάς, της χαράς. Κάθε χρονική περίοδος είναι ξεχωριστή και τελείως διαφορετική από τις άλλες. Κάθε φορά υπήρχαν διαφορετικές αξίες που υπηρετούνταν από τις κοινωνίες. Όμως ακόμη και η φυσική φθορά του χρόνου που επέρχεται και είναι ένα φυσιολογικό φαινόμενο, εντάσσεται στο μεγάλο κεφάλαιο της εξέλιξης κι επηρεάζει τόσο τον υλικό, όσο και τον πνευματικό τομέα της ανθρωπότητας. Κάθε τι που φθείρεται από τον χρόνο, φεύγει και χάνεται, για να έρθει το νέο, το καινούριο. Αυτό το καινούριο εμείς το παρεξηγούμε συνεχώς και το θεωρούμε ως μη αποδεκτό, διότι είμαστε προσκολλημένοι καθαρά και μόνο στο παλιό.
Ένας ακόμα λόγος που δεν αποδεχόμαστε κάθε τι καινούριο, είναι η κοντόφθαλμη οπτική μας εμβέλεια. Αντί να συνηθίσουμε να βλέπουμε το δάσος, επιμένουμε να βλέπουμε μόνο το δέντρο. Διαφορετικά ερμηνεύει κανείς τα πράγματα όταν ζει μέσα σ’ αυτά κι αλλιώς τα ερμηνεύει όταν βρίσκεται μακριά απ’ αυτά και είναι αποστασιοποιημένος. Όσο απομακρυνόμαστε από τα γεγονότα, τόσο έχουμε μεγαλύτερο οπτικό πεδίο, πληρέστερη και σφαιρική οπτική και βλέπουμε τα πράγματα ολιστικά.
Στο παρελθόν γνωρίσαμε πολλές εναλλαγές παγκοσμίως σε διάφορες χρονικές περιόδους, άλλοτε με έντονο ενδιαφέρον για υλική δραστηριότητα, άλλοτε με έντονο ενδιαφέρον για πνευματική ανάπτυξη κι άλλοτε με γκρέμισμα όλων των ηθικών αξιών. Κάποτε το άσπρο ήταν άσπρο και το μαύρο ήταν μαύρο. Σήμερα η αμφισβήτηση φτάνει στο σημείο να το παρουσιάζει ως γκρι. Κάποτε το αρσενικό ήταν αρσενικό και το θηλυκό ήταν θηλυκό. Σήμερα φτάσαμε στο σημείο να μην έχουμε τίποτα από αυτά τα δύο και να έχουμε κατασκευάσει ένα ερμαφρόδιτο είδος. Κάποτε η αλήθεια ήταν οφθαλμοφανής και είχε την τόλμη να αναλαμβάνει το κόστος των ευθυνών της. Σήμερα το ψέμα δεν διακρίνεται, διότι είναι καλοντυμένο με εντυπωσιακά και λαμπερά στολίδια και συνεχώς κερδίζει δόλια. Κάποτε το ψέμα ζητούσε συγγνώμη από την αλήθεια, ενώ σήμερα η αλήθεια είναι αυτή που ζητά συγγνώμη από το ψέμα. Κάποτε η εκπαίδευση στόχευε στην πνευματική, ψυχική, ηθική και συναισθηματική καλλιέργεια των νέων. Σήμερα στοχεύει στη μεθοδολογία απόκτησης πλεονάζουσας ύλης, μετατρέποντας τα άτομα σε αριθμούς και τον τρυφερό τους ψυχισμό σε μία σκληρή αρένα απληστίας κι ανταγωνισμού.
Όλα αυτά που από εξωτερικής πλευράς φαίνονται απογοητευτικά, έχουν τον σκοπό τους που γίνονται. Στην τελική, αν και δυσδιάκριτα, οδεύουν την ανθρωπότητα στην εξέλιξη. Θα πει κάποιος, πού φαίνεται πρόοδος κι εξέλιξη σ’ όλα αυτά τα απογοητευτικά; Η απάντηση βρίσκεται σε μερικές γνωστές αποφθεγματικές ρήσεις, που συνήθως τις αγνοούμε παντελώς. «Για να εκτιμήσει κανείς την αξία της υγείας, πρέπει να αρρωστήσει». «Ουδέν κακό, αμιγές καλού». «Ζούμε αυτό που μας αξίζει, διότι εμείς το δημιουργήσαμε». «΄Οπου υπάρχει σκιά, υπάρχει και φως». Πράγματι, εάν δεν ζήσει κανείς το κρύο σκοτάδι, δε θα μπορεί να αισθανθεί τη ζέστη του φωτός. Εάν ανατρέξει και διαβάσει κανείς το περίφημο ποίημα του βαθυστόχαστου Άγγελου Σικελιανού «Άγραφον», τότε θα αντιληφθεί σε βάθος, ότι αλλιώς δείχνει η εικόνα των πραγμάτων γύρω μας κι αλλιώς είναι στην πραγματικότητα. Κάθε τι που αντιλαμβανόμαστε, είναι αποτέλεσμα καθαρά και μόνο της ερμηνείας που εμείς του αποδίδουμε. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι μέσα σε μία θλιβερή κι απαισιόδοξη ορατή εικόνα, κρύβεται μία υποθάλπουσα κι αφανής αισιοδοξία ζωής κι ελπίδας. Για να αποκαλυφτούν όμως ολοκληρωτικά όλα τα πράγματα, πρέπει να ολοκληρωθούν, ώστε να γίνουν ορατά απ’ όλους. Απαιτείται λοιπόν ο ανάλογος χρόνος ωρίμανσης, για να βιώσουμε όλα τα τεκταινόμενα και να οδηγηθούμε στην εξέλιξη, ως μία φυσική κι αβίαστη διαδικασία, για νέα δεδομένα γνώσης κι εμπειρίας.
Ας είμαστε ανοιχτοί και δεκτικοί σε όλες τις αλλαγές που διαδραματίζονται γύρω μας κι ας τις δεχόμαστε ως απαραίτητες προϋποθέσεις για την εξέλιξη της βαθύτερης ανθρώπινης κοινωνίας. Η καχυποψία και η άρνηση δεν είναι οι καλύτεροι σύμβουλοι της ζωής.
* Του Γιάννη Γεωργούδη
