Και οι δύο διακρίθηκαν στο πεδίο της οικονομικής ιστορίας αναδεικνύοντας τις οικονομικές αλλά και κοινωνικές σχέσεις, που επικαθορίζουν τις πολιτικές εξελίξεις σε κάθε εποχή. Υπηρέτησαν με ακάματο ζήλο την ιστορική επιστήμη, με έμφαση στη νεότερη ελληνική ιστορία (Τουρκοκρατία και 19ο αιώνα), ενώ εξέλιξαν και νεωτέρισαν την επιστημονική έρευνα εφαρμόζοντας καινοτόμες μεθόδους.
Κοινή συνισταμένη στο έργο και των δύο ιστορικών είναι η προβολή της δυναμικής των οικονομικών αλλά και των κοινωνικών σχέσεων στη διαμόρφωση των γεγονότων. Έτσι, ο Κρεμμυδάς, ο οποίος αφιέρωσε σημαντικό τμήμα του έργου του σε ζητήματα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, επισήμανε τον καταλυτικό ρόλο που διαδραμάτισε στην έκρηξη της Επανάστασης η συγκέντρωση μεγάλου πλούτου στα χέρια πλοιοκτητών και εμπόρων, η οικονομική άνοδος των οποίων ευνοήθηκε κατά τους Ναπολεόντειους Πολέμους από την «απραξία» του αγγλικού και γαλλικού εμπορικού στόλου.
Ο Ασδραχάς, από την άλλη πλευρά, καταπιάστηκε με την καθημερινότητα των απλών ανθρώπων, των «αφανών ηρώων» της ιστορίας, κι όχι με τη δράση εξεχουσών προσωπικοτήτων της.
Οι πολιτικές εξελίξεις κατά την τελευταία δεκαετία στη χώρα μας έχουν επισφραγίσει τα επιστημονικά ενδιαφέροντα και τις κρίσεις των δύο σπουδαίων ιστορικών-διανοουμένων. Είναι γεγονός ότι η οικονομική δυσπραγία των τελευταίων ετών οδήγησε στην απαξίωση της ανθρώπινης ύπαρξης, στην κοινωνική αποσύνθεση, τη χαλάρωση του κοινωνικού ιστού, στην παρακμή.
Ταυτόχρονα, στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων, μεταβλήθηκε η ισχύς της Ελλάδας, η οποία υποχρεώθηκε σε απώλεια τμήματος της κυριαρχίας της. Εντάσεις έως και μικρές «εξεγέρσεις» σημάδευσαν την καθημερινότητα των Ελλήνων στα χρόνια των Μνημονίων, ενώ οι ταξικές ανισότητες μεγεθύνθηκαν.
Ωστόσο, σήμερα, που η χώρα δείχνει να συνέρχεται σταδιακά από τον οκτάχρονο εφιάλτη της χρεοκοπίας, μετρώντας όμως ισχυρές απώλειες και βαθιές πληγές, με την ωριμότητα που κατακτά ο άνθρωπος μέσα από τις δυσκολίες, είναι αναγκαίο να σχεδιαστεί ένα βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο για την ελληνική οικονομία, το οποίο θα την καταστήσει ανταγωνιστική.
Ακόμη κι αν ο προϋπολογισμός που υπερψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων τις προηγούμενες ημέρες αποδειχτεί ως ο τελευταίος «μνημονιακός», οι Έλληνες πρέπει να κατανοήσουν την επίδραση των οικονομικών δεικτών στις πολιτικές εξελίξεις αλλά και στην καθημερινότητά τους. Η σημασία τους κατά την ιστορική διαδρομή της Νεότερης Ελλάδας αποτυπώθηκε στο σημαντικό έργο που μας κληροδότησαν οι άξιοι θεράποντες της «Κλειούς», Κρεμμυδάς και Ασδραχάς, μέσα από το οποίο η μνήμη τους θα παραμένει ανεξίτηλη.
Δυστυχώς για την ακοή αλλά κυρίως για την καθημερινότητά μας, την ισχύ των οικονομικών παραμέτρων στη ζωή των απλών ανθρώπων έχει εκθειάσει ουκ ολίγες φορές τα τελευταία χρόνια και ο απεχθής για πολλούς συμπατριώτες μας τέως γερμανός Οικονομικών…
Ας ελπίσουμε στο εξής να μην απεμπολήσουμε τις διδαχές του ιστορικού παρελθόντος, μακρινού αλλά και πρόσφατου, και να διδαχτούμε από το έργο των δύο κορυφαίων επιστημόνων, που αφήνουν πίσω τους ένα δυσαναπλήρωτο κενό αλλά και φερέλπιδες επιγόνους.
Του Βασίλη Πλατή, φιλόλογου-δρος Ιστορίας Α.Π.Θ.
Ο Βασίλης Πλατής, είναι φιλόλογος-δρ. Ιστορίας Α.Π.Θ.
