Τι άραγε συμβαίνει και η απονομή Δικαιοσύνης στην Ελλάδα έχει τόσες παθογένειες; Πώς συμβαίνει να εκδίδονται αποφάσεις σε κάθε είδους υποθέσεις, σε πρώτο μεν βαθμό ύστερα από 6 και 7 χρόνια, και για την περάτωση μιας δίκης να χρειάζονται ακόμα και 15 έως 20 χρόνια;
Πριν πολύ καιρό ήμουν μάρτυρας κατηγορίας σε ποινική δίκη Μακεδονικού Δικαστηρίου. Παρουσιάστηκα κανονικά την ημέρα εκδίκασης και περίμενα μάταια μέχρι τις 3 το απόγευμα. Τότε η Πρόεδρος ανακοίνωσε σ’εμένα και πολλούς μάρτυρες, δικηγόρους και κατηγορουμένους άλλων υποθέσεων, ότι λόγω παρόδου της ώρας η εκδίκαση της υπόθεσης θα αναβληθεί ύστερα από 11 μήνες. Τα έξοδα μετακίνησής μου δεν τα εισέπραξα ποτέ. Μετά από 11 μήνες ξαναπήγα, αλλά και πάλι λόγω ωραρίου η Δίκη αναβλήθηκε. Εκεί πληροφορήθηκα, ότι τα Ελληνικά Δικαστήρια σταματούν να δικάζουν στις 3 το απόγευμα, και είτε αναβάλλουν, είτε διακόπτουν τις υποθέσεις για άλλες ημερομηνίες. Την 3η φορά κατά σύμπτωση νοσηλευόμουν σε νοσοκομείο της Αθήνας, κι ενώ η δίκη μπορούσε να γίνει, γιατί υπήρχαν άλλοι 11 μάρτυρες και δικές μου καταθέσεις στην προδικασία, αυτή λόγω της απουσίας μου αναβλήθηκε και πάλι. Είχαν περάσει, στο μεταξύ, πάνω από δύο χρόνια από την 1η δικάσιμο. Παρουσιάστηκα τη συγκεκριμένη ημερομηνία μετά την 3η αναβολή. Η Δίκη αναβλήθηκε και πάλι, όπως και το σύνολο των υποθέσεων εκείνης της ημέρας, επειδή υπήρξε ανώνυμο τηλεφώνημα για βόμβα στο Δικαστικό Μέγαρο. Σαράντα τρεις μήνες μετά την 1η δικάσιμο αναγκάστηκα να εμφανιστώ και πάλι. Επιτέλους η Δίκη έγινε και οι κατηγορούμενοι καταδικάστηκαν. Έως εκείνη τη στιγμή είχα δαπανήσει πάνω από 2,5 χιλιάδες ευρώ και έχασα 4 μέρες δουλειάς, χωρίς να αποζημιωθώ ποτέ από τα ειδικά κονδύλια, που υποτίθεται ότι υπάρχουν στα Δικαστήρια γι’ αυτόν τον σκοπό.
Η ταλαιπωρία μου συνεχίστηκε στον δεύτερο βαθμό με τρεις και πάλι αναβολές, έως ότου τον έκτο περίπου χρόνο από την έναρξη της διαδικασίας να τελειώσει ο μικρός βασανισμός μου. Ύστερα απ’ όλα αυτά έψαξα και βρήκα: Είμαστε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη – και όχι μόνο στην ΕΕ – που η Δικαιοσύνη αργεί τόσο πολύ. Εννοείται, ότι οι τόσο μεγάλες καθυστερήσεις ισοδυναμούν με αρνησιδικία. Παρά ταύτα έχουμε αρκετό αριθμό δικαστών, ίσο με τον μέσο όρο της ΕΕ, αλλά και σχεδόν παγκόσμια πρωτιά σε αριθμό δικηγόρων. Έγραψα και άλλοτε, ότι η Ελλάδα είναι η δεύτερη σε ολόκληρη την Ευρώπη Χώρα, μετά την Πορτογαλία, σε αριθμό εισαγόμενων υποθέσεων σε όλα τα Δικαστήρια. Ποινικά, Αστικά και Διοικητικά. Ωστόσο, ο χρόνος περάτωσης δικών στην Πορτογαλία δεν υπερβαίνει τα 5 χρόνια.
Όλα τα μέτρα που έχουν ληφθεί κατά καιρούς για συντόμευση των δικών υπήρξαν αναποτελεσματικά και στο σύνολό τους δεν έθιγαν τις καίριες παθογένειες, προκειμένου να εξοικονομηθούν συντεχνιακά συμφέροντα δικηγόρων, δικαστών, εισαγγελέων, και δικαστικών υπαλλήλων. Αυτή είναι η ωμή αλήθεια, που υπακούει στα νεοελληνικά δόγματα: «Όχι πολλή δουλειά» καθώς «Η πολλή δουλειά ..τρώει τον αφέντη». Τα παλιά χρόνια που οι σύγχρονες τεχνολογίες δεν υπήρχαν, τα Δικαστήρια δίκαζαν μέχρι τις 12 και 1 μετά τα μεσάνυχτα. Αν υπήρχε ανάγκη, συνέχιζαν την επόμενη, την μεθεπόμενη κ.ο.κ. Τα παλιότερα επίσης χρόνια το Σάββατο δεν ήταν αργία για τις Δίκες, ούτε υπήρχε ημερομηνία εκδίκασης, χωρίς το Δικαστήριο να εξαντλήσει 10ωρο ή 11ωρο με δύο μικρά διαλείμματα την ημέρα. Σήμερα τι γίνεται; Αρχίζει η εκδίκαση μεταξύ 9.00 και 9.30. Στις 12 περίπου ο Πρόεδρος ανακοινώνει 20 λεπτο διάλειμμα. Το 20 λεπτο συνήθως γίνεται 1 ή μιάμιση ώρα, χωρίς σχεδόν ποτέ κάποιος/α Πρόεδρος να νιώσει την ανάγκη μιας απλής συγγνώμης από δικηγόρους, μάρτυρες και κατηγορουμένους, που ως άλλοι «μοιραίοι και άβουλοι αντάμα» περιμένουν καρτερικά να εμφανιστεί το Δικαστήριο στην έδρα του. Η υπέρμετρη οίηση της πλειοψηφίας των Ελλήνων Δικαστών, πασπαλισμένοι με μια δόση αδιαφορίας, καταλήγει σε πρωτοφανή αγένεια και έλλειψη ευθιξίας απέναντι των συνανθρώπων τους.
Μου είναι ακατανόητο ακόμα, ότι γίνονται αναβολές για «ψύλλου πήδημα», όπως λ.χ. ότι ο συνήγορος υπεράσπισης (που μπορεί να είναι και φανταστικός) απουσιάζει, επειδή βρίσκεται σε άλλη δίκη. Αυτό δεν το καταλαβαίνω. Ο κάθε συνήγορος επιτελεί λειτούργημα, και για κανέναν λόγο οι επαγγελματικές του υποχρεώσεις πρέπει να γίνονται αιτία πολύμηνων αναβολών και καταταλαιπώρησης ανθρώπων. Στην έσχατη περίπτωση μεγάλης ανάγκης και πάρα πολύ σοβαρού λόγου η Δίκη πρέπει να αναβάλλεται για λίγες μονάχα μέρες. Όπως γίνεται σε πολλές ευρωπαϊκές Χώρες. Όχι για 11 ή 15 μήνες. Άλλη παραδοξότητα είναι ότι στις ποινικές δίκες ο αρμόδιος Εισαγγελέας Υπηρεσίας, στοιβάζει έναν απίστευτα μεγάλο αριθμό υποθέσεων, παρότι γνωρίζει, ότι είναι ενδεχόμενο να δικαστούν μόνο δύο ή τρεις από αυτές. Να λοιπόν ακόμα ένας λόγος αναβολής ανάμεσα σε άλλους.
Πολλά από τα πιο πάνω μπορούν να διορθωθούν, αν το Δικαστικό Σύστημα λειτουργήσει με συναίσθηση ευθύνης απέναντι στο κοινωνικό σύνολο. Δεν είναι ..εύπεπτο μια δικάσιμος σε όλα τα Ελληνικά Δικαστήρια από το Ειρηνοδικείο μέχρι το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο να διαρκεί το πολύ 5 ώρες την ημέρα, αντί των 10 και 11 στο μακρινό παρελθόν. Ούτε οι περίφημες δικαστικές διασκέψεις να έχουν καταστεί εδώ και χρόνια κενόγράμμα. Θέλετε απόδειξη; Υπάρχει απόφαση του Αρείου Πάγου πριν λίγα χρόνια, που ανέφερε ως μέλος της διάσκεψης Δικαστηρίου Δικαστή, που είχε αποβιώσει πριν κάποιους μήνες. Δεν βρήκα δικηγόρο να με διαβεβαιώσει «μετά λόγου γνώσεως», ότι γίνονται ουσιαστικές διασκέψεις με πλειοψηφικές και μειοψηφικές γνώμες. Αυτές είναι απόλυτα φυσικό να υπάρχουν σε πολύπλοκα ζητήματα, που σχεδόν πάντοτε εμφανίζονται στις υποθέσεις. Γνωστός μου και έγκριτος νομικός της Λάρισας μού έλεγε προχθές, ότι ερευνώντας και μελετώντας δικαστηριακή νομολογία τα τελευταία 10 με 15 χρόνια δεν είδε πουθενά διατύπωση μειοψηφικών απόψεων στις δικαστικές αποφάσεις. Τυχαίο;
Θα απασχολήσω στο επόμενο άρθρο με ειλικρινή κριτική διάθεση τον αναγνώστη των πιο πάνω γραμμών μου με τα προβλήματα της Ελληνικής Δικαιοσύνης. Θεωρώ πολύ σημαντικό, η Δικαιοσύνη που πρέπει να είναι το τελευταίο καταφύγιο του πολίτη, να μην ταυτίζεται στη λειτουργία της και να μην υιοθετεί τις παθογένειες της ελληνικής νομοθετικής και εκτελεστικής λειτουργίας. Η Δικαστική λειτουργία πρέπει να είναι αποδοτική. Δηλαδή να κάνει τα πράγματα σωστά. Τη θέλουμε και αποτελεσματική. Δηλαδή να κάνει τα σωστά πράγματα.
Γράφει ο Όμηρος
