Ανεργία, εισοδήματα, προσανατολισμός παραγωγής, μεταποίηση, υποδομές, ρύπανση, τουρισμός, αποκατάσταση φυσικών πόρων, ποιότητα ζωής, πέρασαν στο περιθώριο ή αγνοήθηκαν εντελώς. Παρουσιάζεται λοιπόν η εικόνα ο Αχελώος να ηγείται κυριαρχικά σε βάρος όλων των προϋποθέσεων και παραγόντων για το μέλλον της ανάπτυξης, από όσους είναι ικανοποιημένοι και με το μοντέλο ανάπτυξης που οδήγησε τη Θεσσαλία στη σημερινή αδιέξοδη κατάσταση. Κάθε ξένος αντικειμενικός παρατηρητής θα αισθάνονταν παράξενα με την δημοσιότητα ενός ποταμού, που δεν ανήκει στη Θεσσαλία. Και μάλλον θα πονηρεύονταν… Ειδικά αν ήταν Ευρωπαίος.
Παρουσιάζεται ταυτόχρονα η «σύμπτωση», οι οπαδοί της εκτροπής να ισχυρίζονται και το γεγονός ότι γενικά τα πήγαμε καλά τα περασμένα χρόνια στη Θεσσαλία, και ειδικά στην αγροτική οικονομία. Είναι έτσι; Η απάντηση είναι ότι δύσκολα θα βρεις πολλούς –ειδικά στους γεωργοκτηνοτρόφους- να συμφωνήσουν σε μια τέτοια θέση, εκτός και αν ανήκουν σε εκείνες τις ελάχιστες κατηγορίες που «αξιοποίησαν» τις συνθήκες των περασμένων δεκαετιών. Αυτά είναι γνωστά πράγματα, στον κάμπο και στα βουνά. Η μεγάλη πλειοψηφία των παραγωγών στριμώχτηκε ανάμεσα στον δανεισμό και την συνολική υποβάθμιση ποιότητας ζωής και εργασίας. Έμειναν να αγωνίζονται χωρίς καμιά προστασία σε χωράφια και βοσκοτόπια, και πάρα πολλοί ξεκληρίστηκαν. Οι συνεταιρισμοί διαλύθηκαν, οι μεγαλοαγρότες αυξήθηκαν. Ο Αχελώος αναδείχτηκε για να αποτελέσει το άλλοθι, όσων υποδομών δεν γίνονταν ή γίνονταν διάσπαρτα και με καθυστέρηση για δεκαετίες στην ύπαιθρο. Μια κατάσταση που σφράγισε τις δυσμενείς εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα στην αγροτική οικονομία και επιδιώκεται από ορισμένους να συνεχίσει στα ίδια χνάρια στο μέλλον. Με «γέφυρα» την ουτοπία ενός Αχελώου που δεν ανήκει στη Θεσσαλία. Ο ξένος Αχελώος, που κυλά τα νερά του σε άλλη λεκάνη απορροής, και που ορισμένοι μιλάνε γι αυτόν σαν να είναι κατοχυρωμένος στους δικούς τους μεταβλητούς σχεδιασμούς για πάνω από 40 χρόνια. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο που στην διάρκεια όλων των Κυβερνήσεων στο παρελθόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και το Συμβούλιο της Επικρατείας ήταν αντίθετοι σε μια τέτοια προοπτική. . Και πολύ περισσότερο θα είναι αντίθετοι στο μέλλον, μετά και την πρόσφατη σύνοδο στο Παρίσι για την κλιματική αλλαγή.
Ωστόσο, όσο και αν επιμένουν ορισμένοι σε ξεπερασμένες επιλογές για την ανάπτυξη, είναι δύσκολο σε οποιονδήποτε να αποποιηθεί την αναγκαιότητα της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου στις νέες συνθήκες . Όχι βέβαια στα λόγια, μα στις πράξεις. Μια τέτοια όμως προοπτική απαιτεί αλλαγές στο περιεχόμενο και στις σχέσεις, που ορίζουν τις διαφορές του αναγκαίου καινούργιου από το αποτυχημένο παλιό. Που βέβαια κινούνται στον αντίποδα δηλώσεων και ενεργειών ορισμένων υποστηρικτών της εκτροπής, ειδικά τον τελευταίο καιρό μπροστά στο αναπτυξιακό συνέδριο της Κυβέρνησης για την Θεσσαλία.
ΣΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
-Σήμερα δεν μπορούμε να μιλάμε ή να ανεχόμαστε δηλώσεις για ψευτοοικολόγους, όταν είναι δεδομένη όχι μόνον η καταστροφή στους φυσικούς πόρους αλλά και η αναγκαιότητα της αειφορίας. Αειφορία σαν προϋπόθεση αξιοποίησης ενός συνολικά μελετημένου παραγωγικού προφίλ των ποικίλων δυνατοτήτων της Θεσσαλίας και του αναγκαίου προσανατολισμού της στην ποιότητα των προϊόντων.
- Όπως δεν μπορούμε να μην εντάσσουμε στις επιδιώξεις μας τον έλεγχο των εισροών με την χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας (νερά-υλικά-ενέργεια) σε όλους τους τομείς της παραγωγικής διαδικασίας, σαν προϋπόθεση μείωσης του κόστους παραγωγής αλλά και συμμετοχής στην συνυπευθυνότητα της τοπικής κοινωνίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Αρκετά κράτησαν οι σπατάλες και ή ανοργανωσιά , όπως βόλευε ορισμένους.
- Όπως επίσης δεν μπορούμε να προωθούμε αποσπασματικές δράσεις με έργα αβέβαιης προοπτικής, που δεν εντάσσονται σε ένα συνολικό πλαίσιο ολοκληρωμένης ανάπτυξης της υπαίθρου , με καταγεγραμμένα και ελεγχόμενα συγκριτικά αποτελέσματα. Το παραγωγικό μοντέλο δεν είναι απλώς άθροισμα διάσπαρτων έργων που συστηματικά και επαναλαμβανόμενα ορισμένοι διαφημίζουν σαν αποκλειστικό περιεχόμενο ανάπτυξης.
ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
-Η βιώσιμη ανάπτυξη απαιτεί την εξισορρόπηση των αναπτυξιακών ανισοτήτων ανάμεσα στις τοπικές κοινωνίες και την ενσωμάτωση όλων των εγκαταλελειμμένων περιοχών, χωρίς προτιμησιακές επιλογές εξυπηρέτησης ημετέρων , συντεχνιών και τοπικισμών.
-Πολύ περισσότερο δεν μπορούμε να στεκόμαστε ουδέτερα έως αδιάφορα με τις συνεταιριστικές δράσεις και τα συλλογικά δίκτυα που αφέθηκαν να εκφυλισθούν και να καταστραφούν, ενώ θάπρεπε να πρωταγωνιστήσουν στη δημιουργία παραγωγικών αλυσίδων προστιθεμένης αξίας, προωθώντας τη σύνδεση γεωργίας-κτηνοτροφίας-μεταποίησης-τουρισμού.
-΄Η ακόμα να μένουμε για δεκαετίες στα λόγια, για την εμπλοκή της ντόπιας επιστήμης και έρευνας στην διαμόρφωση ενός αποτελεσματικού πλαισίου εισαγωγής τεχνολογίας και καινοτομίας στα ντόπια προϊόντα και τις υπηρεσίες.
Δυστυχώς ο Αχελώος έπνιξε για χρόνια τα οράματα για ανάδειξη των δυνατοτήτων της Θεσσαλίας και κράτησε για δεκαετίες σε σύγχυση την κοινωνία για τις αναγκαίες λύσεις. Η προτεινόμενη 1η αναθεώρηση της διαχείρισης των νερών της Θεσσαλίας, πάντα στα πλαίσια ενός συνολικού πλαισίου ολοκληρωμένης ανάπτυξης της Θεσσαλικής υπαίθρου, απομένει να αποκτήσει στη διάρκεια των εργασιών του περιφερειακού συνεδρίου στις 10-11 Σεπτεμβρίου στη Λάρισα, σοβαρές εγγυήσεις και ερείσματα για την πραγματοποίηση της. Στην κατεύθυνση αυτή όλοι οι φορείς της Θεσσαλίας με επικεφαλής την αυτοδιοίκηση Α΄ και Β΄ βαθμού, πρέπει να συμβάλουν δημιουργικά με «ό, τι περνάει από το χέρι τους» , για να υπάρξουν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και χρηματοδοτήσεις για την προώθηση μιας δίκαιης ανάπτυξης για όλους του Θεσσαλούς.
Του Γιώργου Κωσταρόπουλου
*Ο Γ.Κωσταρόπουλος είναι γεωπόνος, μέλος της Δ. Ε. του ΓΕΩΤΕΕ Κεντρ. Ελλάδας
