Οι επαναλαμβανόμενες και διαρκώς εντεινόμενες απειλές που εκτοξεύουν η μία εναντίον της άλλης, η Βόρεια Κορέα και οι ΗΠΑ, για ενδεχόμενη χρήση πυρηνικών όπλων, τοποθετούν το εφιαλτικό αυτό σενάριο στη σφαίρα του πραγματικού.
Παράλληλα, εγείρεται ζήτημα και για τον έλεγχο των πυρηνικών εξοπλισμών του Ιράν, καθώς η επιθετική ρητορεία του Τραμπ στρέφεται και εναντίον της ισλαμικής χώρας απειλώντας να δυναμιτίσει τη συμφωνία που επιτεύχθηκε το 2015 με πρωτοβουλία του προέδρου Ομπάμα.
Θυμίζουμε ότι αφετηρία της λεγόμενης «πυρηνικής εποχής» είναι η 6η Αυγούστου 1945, όταν οι ΗΠΑ έπληξαν με ατομική βόμβα την ιαπωνική πόλη Χιροσίμα, για να ακολουθήσει η ρίψη μιας δεύτερης ατομικής βόμβας στο Ναγκασάκι, τρεις ημέρες αργότερα. Οι δύο αυτές επιθέσεις με τη χρήση πυρηνικών όπλων, σηματοδότησαν το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές από τη ρίψη των ατομικών βομβών στην Ιαπωνία έχουν υπολογιστεί σε 250.000.
Ήταν η πρώτη φορά, ελπίζουμε και η τελευταία, που πυρηνικά όπλα (όπλα μαζικής καταστροφής) χρησιμοποιήθηκαν για στρατιωτική χρήση. Έκτοτε, κατά τη διάρκεια της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, οι δύο υπερδυνάμεις, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, αποδύθηκαν σε μια άνευ προηγουμένου κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών εγκαινιάζοντας την «ισορροπία του τρόμου» στον πλανήτη.
Την περίοδο αυτή, μια πλειάδα ισχυρών κρατών αξιοποιώντας τις αμυντικές δυνατότητες που παρέχουν τα πυρηνικά όπλα αλλά και τις ολέθριες συνέπειες που συνεπάγεται η χρήση τους , οι επιστήμονες κάνουν λόγο για πιθανότητα αφανισμού της ίδιας της ζωής μέσα από έναν πιθανό «πυρηνικό χειμώνα» (nuclear winter), προχώρησαν στη δημιουργία πυρηνικών οπλοστασίων.
Έτσι, τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ όχι μόνο εξοπλίστηκαν με πυρηνικά όπλα αλλά πραγματοποίησαν και πυρηνικές δοκιμές• το Ηνωμένο Βασίλειο, το 1952, η Γαλλία, το 1960 και η Κίνα το 1962. Οι πυρηνικοί εξοπλισμοί ερμηνεύονταν ως ένδειξη ισχύος και πολιτικού κύρους.
Μετά το τέλος της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, οι προσπάθειες ελέγχου των πυρηνικών εξοπλισμών από διεθνείς οργανισμούς επισφραγίστηκαν με την υπογραφή συμφωνιών μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων σε άλλες χώρες πλην των πέντε μονίμων κρατών-μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (Ρωσίας, ΗΠΑ, Γαλλίας, Κίνας, Ηνωμένου Βασιλείου). Τελικά, οι συμφωνίες αυτές είχαν ως αποτέλεσμα η συγκέντρωση του 98% των πυρηνικών κεφαλών να βρίσκεται το 2002 σε χέρια Ρώσων και Αμερικανών.
Ωστόσο, ορισμένα κράτη στην περιοχή της νότιας και ανατολικής Ασίας και της Μέσης Ανατολής που δεν βρίσκονταν πια κάτω από την «ομπρέλα πυρηνικής προστασίας» που τους πρόσφεραν στο παρελθόν Αμερικανοί και Σοβιετικοί, αθέτησαν τις συμφωνίες και δημιούργησαν πυρηνικά οπλοστάσια για να ενισχύσουν οι ίδιες την αμυντική-αποτρεπτική τους ικανότητα. Σε αυτά τα κράτη, που έχουν χαρακτηριστεί ως «κράτη-παρίες» σύμφωνα και με τη διατύπωση Τραμπ κατά την ομιλία του στον ΟΗΕ, συμπεριλαμβάνονται το Πακιστάν, η Ινδία, το Ισραήλ, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα.
Στην περίπτωση της Βόρειας Κορέας αξίζει να αναφερθούμε εκτενέστερα, ώστε να αντιληφθούμε το πραγματικό μέγεθος του κινδύνου εξαιτίας όσων τεκταίνονται κατά τους τελευταίους μήνες στην κορεατική χερσόνησο και προκαλούν ανασφάλεια και αμηχανία σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η Βόρεια Κορέα, απομονωμένο από τη διεθνή κοινότητα κράτος («κράτος παρίας»), που αποτελεί την τέταρτη ενεργή στρατιωτική δύναμη στον κόσμο (μετά τις Κίνα, ΗΠΑ και Ινδία), αναδείχτηκε σε πυρηνική δύναμη, την ένατη παγκοσμίως, το 2006. Η δημιουργία του πυρηνικού της οπλοστασίου που αφορμήθηκε από την ανάγκη να θωρακίσει την άμυνά της απέναντι κυρίως προς τη Νότια Κορέα, με την οποία βρίσκεται σε χρόνια διαμάχη, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ, της προσφέρει σήμερα τη δυνατότητα ανάληψης επιθετικής δράσης.
Κατά συνέπεια, η πιθανότητα ενός πυρηνικού χτυπήματος από την πλευρά της Πιονγκγιάνγκ εναντίον των ΗΠΑ υπό τις παρούσες συνθήκες δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί. Άλλωστε η Βόρεια Κορέα έχει αποδείξει στο παρελθόν ότι δεν διστάζει να αθετεί τις διεθνείς συμφωνίες για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων και τον έλεγχό τους και να αγνοεί τον διεθνή παράγοντα.
Επιπλέον, η προκλητικότητα της ηγεσίας του ασιατικού κράτους, που «πυροδοτείται» από τις συνεχείς «εκρηκτικές» δηλώσεις και τους απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς ενός λάβρου Ντόναλντ Τραμπ, εδράζεται και σε αντικειμενικά δεδομένα• οι Αμερικανοί θα πρέπει να σκεφτούν πολύ καλά πριν επιχειρήσουν προληπτικό χτύπημα εναντίον της Βόρειας Κορέας, παρά τους περί του αντιθέτου ισχυρισμούς τους, καθώς αυτό θα μπορούσε να πλήξει και την Κίνα.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμη κι αν θεωρήσουμε, κυρίως λόγω της καταστροφικής δύναμης των πυρηνικών όπλων, το σενάριο εκατέρωθεν ανάληψης πυρηνικής δράσης ως υποθετικό, το κλίμα που έχει διαμορφωθεί παγκοσμίως είναι αρνητικό, τη στιγμή που αναβιώνουν παλιοί εθνικισμοί και αρκετά κράτη, ακόμη και στην περιφέρεια, δεν φείδονται των οικονομικών πόρων για να εγκαταστήσουν πυρηνικά οπλοστάσια είτε για να ενισχύσουν την αμυντική είτε την επιθετική τους ικανότητα.
Εφαρμογή αυτής της πολιτικής στην περιοχή μας αποτελεί η έναρξη, πριν από μερικές ημέρες, των εργασιών για την κατασκευή του πρώτου πυρηνικού σταθμού «Ακούγιου» στη γειτονική Τουρκία. Είναι μία ακόμη κίνηση τακτικής από τον τούρκο πρόεδρο Ερντογάν στο σχεδιασμό του να αναβιώσει την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Δυστυχώς, η ανάδυση του νέο-οθωμανισμού που οραματίζεται ο Ερντογάν περνάει μέσα και από την αναβίωση της «πυρηνικής εποχής» του Ψυχρού Πολέμου…
* Του Βασίλη Πλατή, φιλόλογου-δρος Ιστορίας Α.Π.Θ.
