Σ' όλους αυτούς που καυχώνται για την ορθότητα της θέσης τους, την ευρύτητα του μυαλού τους, τα σύγχρονα προοδευτικά ανοίγματά τους, θέλω να τους απαντήσω, ότι στις σημερινές κοινωνίες, όσοι οικοδομούν την πρόοδο και την ευτυχία τους στην απαξίωση, στο σκοταδισμό και το μηδενισμό, στην ισοπέδωση των πάντων, δεν μπορούν ποτέ να κάνουν την υπέρβαση, ούτε να δικαιωθούν από την κοινωνία για τη στάση τους αυτή. Όταν υποβαθμίζονται και περιφρονούνται οι χαρισματικές αξίες του ανθρώπου, η κοινωνία δύσκολα μπορεί να προχωρήσει μπροστά, να προοδεύσει, να μεγαλουργήσει. Όταν ακυρώνονται και ποδοπατούνται οι λαχτάρες του πνεύματος, απαξιώνεται και αμφισβητείται η προσωπικότητά μας, τότε δίκαια δικαιούμαστε να ανησυχούμε για την προσωπική μας ζωή και την κοινωνική πολυχρωμία.
Την αριστεία πάντοτε η κοινωνία την είχε στην πρώτη γραμμή. Στεκόταν με σεβασμό και αγάπη στα πρόσωπα που την ενσάρκωναν και την υπηρετούσαν. Οι άριστοι του πνεύματος, των γραμμάτων, των επιστημών και των τεχνών, πάντοτε μας ενέπνεαν ζωή και πνοή, σε επαναστατικές αναπροσαρμογές των οραμάτων μας. Και σε αλλαγές της ζωής μας και του πολιτισμού μας. Τώρα ορισμένοι με τρόπο ιταμό και προκλητικό, ομιλούν απαξιωτικά για τους άριστους, αυτούς που σημάδεψαν με το πνεύμα, τη σοφία και το έργο τους, τον τόπο. Αυτές όμως οι πράξεις της απαξίας και της ντροπής που προωθεί και προβάλλει ο εκμοντερνισμένος κόσμος της αριστεράς, αυτή η αντίθεση εκφράζεται με την αντιπαράθεση του φωτός προς το σκότος. Και οι άριστοι του πνεύματος δεν μπορεί παρά να δραστηριοποιούνται μέσα στο φως και την ακτινοβολία της αριστείας τους.
Βασανίζομαι και προσπαθώ να ιχνηλατήσω και να εξιχνιάσω τους λόγους που σοφίσθηκαν και μεθόδευσαν οι παράγοντες του κυβερνητικού σχήματος να απαξιώσουν την αριστεία, χωρίς να υπολογίσουν τον πάνδημο εξορισμό της κοινωνίας και την αντίδραση της πάνω στο θέμα αυτό. Δεν θέλω να σκέπτομαι, πολύ δε περισσότερο να προσχωρήσω και να αποδεχθώ, έτσι ελαφρά τη καρδία, την άποψη που ευρέως κυκλοφορείται και ακούγεται χωρίς να έχει διαψευσθεί μέχρι σήμερα, πως οι επιθέσεις αυτές κατά της αριστείας, έχουν να κάνουν με την ικανοποίηση μίας μερίδας ατόμων φίλα προσκείμενων προς τον πολιτικό φορέα που κυβερνά τον τόπο και εμφορείται από την απαξίωση και τον κατακουρελιασμό της ανθρώπινης προσωπικότητας. Τον πνιγμό και αφανισμό κάθε επαινετής και προοδευτικής του προσπάθειας, την ανατροπή της αριστείας που καταξιώνει την ανθρώπινη προσωπικότητα.
Σ' ένα τέτοιο κλίμα σκοταδισμού μηδενισμού και αμφισβήτησης, αλλαγής και δίψας για ανατροπή των αξιών του ανθρώπου που έχουν επίσημα αναγνωρισθεί και επικυρωθεί από την κοινωνία μόνο καλό κάνει στον τόπο. Αυτό το κυνήγι για καινούργια μοτίβα, το μόνο που μπορεί να φέρει είναι «η απανθρωποποίηση» του ανθρώπου. Η απαξίωσή του. Η φθορά και η αλλοτρίωση του. Αυτή η μεταλλαγή προς νέους τρόπους ζωής και άρνησης κάθε αξιέπαινης πρωτοβουλίας, είναι σημείο των καιρών. Όσοι κινούνται προς την κατεύθυνση αυτή, έχουν επιλέξει λανθασμένο δρόμο. Καιρός είναι να αντιληφθούν το λάθος τους και να επιστρέφουν.
Η αριστεία δεν πρέπει να συγχέεται με την αξιοκρατία. Επικρατεί η γενική εντύπωση σε πολλούς ανθρώπους, ότι είναι ένα και το αυτό πράγμα. Ενώ δεν ταυτίζονται νοηματικά. Είναι όμως δύο από τους βασικούς πυλώνες της δημοκρατίας μας που τελευταία μονοπωλούν τον δημόσιο λόγο. Αριστεία είναι η κυριολεκτική διάκριση στην πράξη Ενώ αξιοκρατία, η επικράτηση των ικανών, αυτών που αξίζουν περισσότερο.
Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι οι κάτοχοι των υψηλών διακρίσεων του πνεύματος, της γνώσης, της σοφίας, της τέχνης, της επιστήμης, να ανακηρύσσονται ηγετικές προσωπικότητες. Διαχειρίζονται με τρόπο θαυμαστό το θησαυρό της γνώσης και της ύλης. Μπορεί να υπάρχει βαθύ χάσμα μεταξύ αυτών και των λαϊκών μαζών, οφείλουν όμως οι άριστοι να μη εκμεταλλεύονται με τη δύναμη που κατέχουν, τον αφόρητο κάματο των δεύτερων, για να πολλαπλασιάζουν τον πλούτο τους και να διευρύνουν την ευμάρειά τους Όλοι τους πρέπει να γνωρίζουν, ότι η πιο μεγάλη αξία είναι ο άνθρωπος τον οποίο οφείλουν να υπηρετούν
Το έχουμε ξαναπεί, ότι πρέπει να επιβραβεύεται η αριστεία, η ευφυΐα, το τάλαντο η γνώση. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι άριστοι του πνεύματος και της γνώσης είναι αλώβητοι και δεν μπορούμε να τους ελέγξουμε και να τους κατακρίνουμε. Όταν είναι επιλήσμονες του καθήκοντος τους και της αποστολής τους έναντι της κοινωνίας. Το τάλαντο τους ο κύριος τους το έδωσε, όχι να το κρατούν μέσα τους αναξιοποίητο για τον εαυτό τους αλλά να το χρησιμοποιούν για το καλό του λαού.
Θυμάμαι και ντρέπομαι, τους καθηγητές των πανεπιστημίων της χώρας σ’ εκείνη τη σύναξη, όπου ο δικτάτορας Παπαδόπουλος τους έβριζε και αυτοί τον χειροκροτούσαν. Τους έφτυνε και εκείνοι τον προσκυνούσαν. Τους τσαλάκωνε την τιμή, την υπόληψη και την αξιοπρέπεια τους και οι τελευταίοι έμειναν βουβοί, άφωνοι, άλαλοι Πραγματικά μειράκια. Από το φόβο και τον τρόμο τους μήπως χάσουν τα κεκτημένα, κλείδωσαν έξω από την αίθουσα την γνώση τους και τη σοφία τους οι κακόμοιροι, χωρίς καμία αντίσταση προς τον δικτάτορα. Αλλά και αυτούς τους «αθανάτους» της Ακαδημίας Αθηνών, τους «δυστυχείς», να είναι κλεισμένοι στο καβούκι τους εκεί στην πλατεία Κολωνακίου, να πίνουν το καφεδάκι τους το ουζάκι τους το τσιπουράκι τους χωρίς ποτέ να πάρουν μία θέση υπέρ του λαού είτε κατά την διάρκεια της δικτατορίας, είτε αργότερα που ο λαός υπέφερε..
Η αριστεία δεν είναι πρόσκαιρη, προσωρινή, εφήμερη. Είναι συνεχής, αδιάλειπτη, αέναη, αδιαπραγμάτευτη.. Εκπορεύεται πάντοτε για χάρη του λαού. Και όχι επιλεκτικά για ορισμένους. Τους πιστοποιημένα άριστους, τους έχει ανάγκη η κοινωνία για να μπορέσει να λειτουργήσει αποτελεσματικά.. Τους χρειάζεται η δημοκρατία, ο καθένας μας. Αν και η συζήτηση έλαβε μεγάλη διάσταση στις ημέρες μας με αφορμή την ακαδημαϊκή αριστεία, το όλο θέμα είναι ευρύτερο και άπτεται όλων των εκδηλώσεων της ζωής που έχουν σχέση με την αριστεία . Εμείς λέμε, ναι στην αριστεία. Ναι, στη γνώση, στη σοφία, στο πνεύμα, στη μάθηση. Όχι στον σκοταδισμό, στην απαξίωση, στο μηδενισμό.
Από τον Αθανάσιο Φώτο
* Ο Αθανάσιος Φώτος είναι επί τιμή δικηγόρος
