Μ.Ε. Λαγκουβάρδου
Οι τοκογλύφοι παίζουν παιχνίδια για περισσότερο ή λιγότερο παράνομο κέρδος κι ο φτωχόκοσμος αγωνιά για τη ζωή του. Σε κάποιες κοινωνίες η δύναμη ή ο πλούτος είναι απόδειξη ότι έχεις δίκιο. Δεν έχεις παρά να αποδείξεις ότι είσαι ισχυρότερος ή ότι είσαι πλούσιος, για να είναι το δίκαιο με το μέρος σου. Σ' ένα διήγημά του, ο Τσέχωφ, σατιρίζει την εξουσία για την οποία το δίκαιο είναι πάντα με το μέρος του ισχυροτέρου. Σε μια επαρχιακή πόλη της Τσαρικής Ρωσίας ένας σκύλος δαγκώνει κάποιον Γύρω του συγκεντρώνεται κόσμος. Κανείς δεν ξέρει τίνος είναι ο σκύλος.Το όργανο της τάξης εκφράζει τη συμπάθειά του στον άνθρωπο:
-Πως σε δάγκωσε αυτό το παλιόσκυλο;
-Νομίζω είναι ο σκύλος του δημάρχου, λέει κάποιος.
Το όργανο γυρίζει προς τον άνθρωπο::
-Δεν προσέχεις καθόλου.
-Προσέχω, κύριε Αστυνόμε, λέει ο άνθρωπος.
-Όχι ,δεν είναι αυτός ο σκύλος του δημάρχου, ακούγεται μια φωνή από το πλήθος.
-Καλά είπα γω ότι είναι παλιόσκυλο, λέει σιγά στον εαυτό του το όργανο της τάξης.
Σε καιρούς μη ειρηνικούς, οι τιμές είναι ντροπή. Ο κόσμος καίγεται και μερικοί επιθυμούν αξιώματα. Λες κι η επιθυμία κάποιων για αξιώματα είναι αυτό που προέχει και αυτό που απασχολεί τον κόσμο που υποφέρει. Αντί να βοηθούν την κοινή προσπάθεια την υπονομεύουν! . Κάποιος ανατολίτης άρχοντας την μυθική εποχή, νόμιζε πως αυτό που άρεσε στον ίδιο , άρεσε και στα πουλιά. Aγόραζε πανάκριβα κοσμήματα και τα κρέμαγε στα κλουβιά.. Καλούσε χορευτές και χορεύτριες και χόρευαν μπροστά τους Οι άρχοντες πρέπει να νομοθετούν το σωστό. Δικαιοσύνην μάθετε οι ενοικούντες επί της γης, λέει η Γραφή
Τα δικαστήρια υποχρεούνται να ερμηνεύουν τους νόμους σύμφωνα με το πνεύμα. Το πνεύμα δίνει ζωή, λέει το Ευαγγέλιο. Το γράμμα του νόμου σκοτώνει. Στην Αντιγόνη του Αισχύλου ο τύραννος Κρέων, αντίθετα με τον πολιτισμό των Ελλήνων που θάβουν τους νεκρούς τους, απαγορεύει την ταφή του νεκρού αδελφού της Αντιγόνης . Οι συνέπειες της πράξης του είναι τραγικές. Η Αντιγόνη, ο γιος του Αίμων και η γυναίκα του αυτοκτονούν.
Το αίσθημα της δικαιοσύνης είναι έμφυτο. Ο άνθρωπος είναι εικόνα του Θεού. Είδες άνθρωπο αληθινό, είδες το Θεό. Είναι πολλές οι θλίψεις του δικαίου όταν η δικαιοσύνη δεν συμβαδίζει με την ειρήνη. Όταν η καταδικαστική απόφαση είναι ομόφωνη, ο κατηγορούμενος είναι αθώος υποστηρίζει ο δημιουργός της ταινίας Οι Δώδεκα Ένορκοι. Η βασική προσευχή της Ορθοδοξίας δεν είναι προσευχή για την δικαιοσύνη αλλά για το έλεος, την υπέρτατη αγάπη του Θεού. Είναι η λιγόλογη προσευχή που τη λες νοερά μέσα στην καρδιά σου, προσέχοντας στις λέξεις "Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού ελέησόν με."
Γύρω απ΄ την απονομή της δικαιοσύνης υπάρχουν πολλά περίεργα. Στα αρχαία μυθικά χρόνια η ενοχή π.χ. ήταν ομαδική. Αν διέπραττες κάποιο αδίκημα δεν τιμωρούσαν μόνον εσένα, αλλά και όλο σου το σόι. Ίσως γιατί δεν υπήρχε ατομική ιδιοκτησία και προσωπικές ελευθερίες. Αν π.χ. δήμευαν την περιουσία, η περιουσία ήταν κοινή και η ποινή έπεφτε στους ώμους όλων των συγγενών.
Το αίσθημα του δικαίου διαφέρει από λαό σε λαό, ανάλογα με το πνευματικό επίπεδο του καθενός. Ένας Αμερικάνος φίλος, όταν είδε τις ατέρμονες συζητήσεις που έκαναν οι Έλληνες για να λύσουν τις διαφορές τους, είπε: Εμείς στην Αμερική , αυτές τις διαφορές τις λύνουμε με το μποξ. Όποιος νικήσει τον άλλον, αυτός έχει δίκιο! Εκτός από τον τρόπο που απονέμεται η δικαιοσύνη που παρουσιάζει πολλά περίεργα, είναι περίεργη και η δύναμη των αποδείξεων.
Τα αποδεικτικά μέσα είναι ανάλογα με το πνευματικό επίπεδο του λαού και των κυβερνήσεών του. Σε κάποιες κοινωνίες η δύναμη ή ο πλούτος είναι απόδειξη ότι έχεις δίκιο. Δεν έχεις παρά να αποδείξεις ότι είσαι ισχυρότερος ή ότι είσαι πλούσιος, για να είναι το δίκαιο με το μέρος σου. Αυτό που συμβαίνει δύο αιώνες, τώρα, με την Γερμανία και τις ενδοτικές κυβερνήσεις της Ελλάδας.
