Βγάζοντας χρήματα από τα σκουπίδια...

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

•Κάθε τόνος σκουπιδιών που θάβουμε στους ΧΥΤΑ κοστίζει στον δήμο 30 ευρώ. Επομένως η μείωση του όγκου των απορριμμάτων κατά 50% έχει και οικονομικά οφέλη για ένα μεγάλο δήμο

Η διαχείριση αποβλήτων αποτελεί πρόβλημα για την Ελλάδα, εδώ και δεκαετίες. Τα βήματα που γίνονται για την οριστική διευθέτησή του υπήρξαν από αργά έως ανύπαρκτα.

Το ζήτημα εκτός από περιβαλλοντικό έχει αναχθεί και σε πολιτικό, πολλές φορές και στο παρελθόν.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν για τις καταστροφικές συνέπειες που έχει για το περιβάλλον αυτή η κατάσταση και παράλληλα μιλούν για διαφυγόντα κέρδη από τα οποία θα μπορούσε να ωφεληθεί το κράτος. Οι ειδικοί λένε ότι μία κοινωνία με ελάχιστα ή και μηδενικά απορρίμματα δεν είναι κάτι αδύνατον, αλλά είναι απαραίτητο να ληφθούν αποφάσεις, είτε από την εκάστοτε κυβέρνηση, είτε από τους δήμους που πλέον έχουν αυτή τη δυνατότητα.
«Αυτή τη στιγμή έτσι όπως είναι η κατάσταση στην Ελλάδα έχουμε μείνει πολύ πίσω. Έχει γίνει και μία συγκριτική μελέτη με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διαχείριση των απορριμμάτων και είχαμε καταταγεί στην τελευταία θέση όσον αφορά στο επίπεδο των υποδομών μας. Είχαμε τη δυνατότητα στο παρελθόν να απορροφήσουμε ένα μεγάλο ποσό κοινοτικών κονδυλίων με τον στόχο τότε να δημιουργήσουμε υποδομές και να μπορούμε να διαχειριστούμε τα απορρίμματα και δεν το έχουμε καταφέρει δυστυχώς. Δεν έχουμε φτιάξει καν εργοστάσια για να διαχειριζόμαστε τα απορρίμματα, όταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση μιλούν πλέον για κυκλική οικονομία και για στόχο να καταλήγει στους ΧΥΤΑ μόνο ό,τι παραμένει μετά την εκμετάλλευση των απορριμμάτων, δηλαδή ένα 10% περίπου το 2030, κι εμείς έχουμε ένα 80% που καταλήγει στους ΧΥΤΑ», εξηγεί ο καθηγητής της Σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Αραβώσης μιλώντας στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Η θερμική επεξεργασία απορριμμάτων είναι μία πρακτική που ακολουθούν πολλές από τις ευρωπαϊκές χώρες. Αν και στην Ελλάδα εκφράζονται πολλές διαφωνίες σχετικά με τη μέθοδο αυτή, φαίνεται ότι έχουν βρεθεί λύσεις που μειώνουν κατά πολύ την επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τους αέριους ρύπους.
«Στην Ελλάδα έχουμε αγνοήσει απολύτως τη θερμική επεξεργασία των απορριμμάτων, κάτι που γίνεται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Θερμική επεξεργασία σημαίνει καύση των απορριμμάτων και ενεργειακή αξιοποίησή τους με ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος. Πανευρωπαϊκά υπάρχουν περίπου 600 τέτοια εργοστάσια. Είναι ενδεδειγμένη διαδικασία για μεγάλα αστικά κέντρα», υποστηρίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο μηχανολόγος μηχανικός, Μιχάλης Ζαχαρόπουλος.
Για τα κέρδη που μπορεί να έχει η πολιτεία από τη χρηστή διαχείριση των απορριμμάτων, γίνεται λόγος εδώ και χρόνια. Και αυτό μπορεί να προκύψει μέσα από την ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων.
«Είναι σαφές ότι τα απορρίμματα και με βάση τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν να αποτελέσουν πηγή πόρων και εκμετάλλευσης ενέργειας. Ο στόχος είναι να φτάσουμε στο 100% της εκμετάλλευσης των απορριμμάτων μέσω ανακύκλωσης, όπου θα πετυχαίνουμε εκμετάλλευση των πόρων, των πρώτων υλών δηλαδή και αξιοποίησή τους. Στο τέλος δηλαδή να μην μένει τίποτα. Αυτός είναι ο στόχος. Κι έτσι θα έχουμε και πολλαπλά οικονομικά οφέλη. Δυστυχώς αυτό απέχει αρκετά από την ελληνική πραγματικότητα και το βλέπουμε και τώρα», τονίζει ο κ. Αραβώσης.
Προβλήματα όμως αντιμετωπίζει η Ελλάδα συχνά πυκνά και με την αποκομιδή των σκουπιδιών. Ο Δήμος Ρόδου έχει αναθέσει σε κοινοπραξία ύστερα από διεθνή διαγωνισμό μέρος της καθαριότητας του νησιού και τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων κατόπιν προσπαθειών που ξεκίνησαν πριν από τρία χρόνια.
Η σύμβαση υπεγράφη στις 7 Ιουνίου μεταξύ του δημάρχου Ρόδου Φώτη Χατζηδιάκου και της ιδιωτικής κοινοπραξίας ENACT A.E- ΣΤΗΡΙΞΙΣ ΤΕΧΝΙΚΗ Α.Ε. Η σύμβαση ανάθεσης έργου έχει διάρκεια τρία χρόνια και αφορά στην αποκομιδή, μεταφορά και διαχείριση αστικών αποβλήτων, τη σάρωση (μηχανική και χειρωνακτική) καθώς και την αποκομιδή για τη διαχείριση δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας του Δήμου Ρόδου. Η σύμβαση υπογράφηκε με συνολικό προϋπολογισμό 12.629.725,81 ευρώ και με δικαίωμα προαίρεσης 16.839.634,41 ευρώ (περιλαμβανομένου του Φ.Π.Α.).
Η κοινοπραξία αναλαμβάνει να καλύψει το 50% της αποκομιδής του δήμου με 22 απορριμματοφόρα, 104 εργαζόμενους (σαρωτές / κλαδευτές), το σκούπισμα των δρόμων και ταυτόχρονα υποχρεούται να λειτουργήσει το Κέντρο Διαλογής των Ανακυκλώσιμων Υλικών. Το υπόλοιπο 50% του δήμου θα καθαρίζεται από την υπηρεσία καθαριότητας και το μόνιμο και αορίστου χρόνου προσωπικό του Δήμου της Ρόδου.
Η ιδιωτική κοινοπραξία έχει ήδη αναλάβει από τις 15 Ιουνίου ένα μέρος της πόλης της Ρόδου και θα εξαπλωθεί σταδιακά σε όλο το νησί - με σημείο αιχμής τις τουριστικές περιοχές, όπως η Λίνδος, το Φαληράκι, τα Κολύμπια, την Αφάντου κ.λπ. Ο στόλος της εταιρίας θα ενισχυθεί με πέντε ακόμη οχήματα (απορριμματοφόρα και σαρωτές), τα οποία έχει παραγγείλει με leasing η Διεύθυνση Καθαριότητας του Δήμου Ρόδου, ενώ τα οχήματα που κρίνονται «γερασμένα» και ακατάλληλα, θα αποσυρθούν για επισκευές και θα χρησιμοποιούνται επικουρικά, όπου χρειάζεται.
Για την εξέλιξη αυτή ο δήμαρχος Ρόδου κ. Χατζηδιάκος, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ εξέφρασε την ικανοποίησή του επισημαίνοντας ότι ήδη έχει ξεκινήσει για το νησί της Ρόδου μια νέα εποχή στην αποκομιδή και διαχείριση των απορριμμάτων.
«Σε όλες τις χώρες υπάρχει έντονη συμμετοχή και των ιδιωτών στην αποκομιδή των σκουπιδιών. Δηλαδή υπάρχουν και ιδιωτικές εταιρίες που συνεργάζονται με το δημόσιο, με τους δήμους και υπάρχει μία αρμονική συνεργασία για τη συλλογή και τη μεταφορά των απορριμμάτων. Από το 2011 ήδη θα μπορούσαν οι δήμοι να αναθέτουν με δημόσιες διαγωνιστικές διαδικασίες την καθαριότητα σε εξωτερικούς συνεργάτες με οργανωμένες εταιρίες, με δικά τους μέσα και οι αρχές να έχουν ελεγκτικό και ρυθμιστικό ρόλο. Αυτό δεν έχει προχωρήσει όπως σε άλλες χώρες. Αν και θεσμικά θα ήταν δυνατό. Αυτό θα βοηθούσε στο να έχουμε πιο καθαρές πόλεις. Να έχουν δηλαδή τους εργαζόμενους που έχουν αλλά και παράλληλα να μπορούν να χρησιμοποιούν εξειδικευμένες εταιρίες», υποστηρίζει ο κ. Αραβώσης.
ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Οι υψηλοί στόχοι για τη διαχείριση των αποβλήτων μπορούν να οδηγήσουν σε νέες, βελτιωμένες πρακτικές, και να αλλάξουν το τοπίο, λένε οι ειδικοί. Προς το παρόν μπορούμε να προσβλέπουμε σε μία κοινωνία τουλάχιστον με τα μισά σκουπίδια, από ό,τι σήμερα, και κατά συνέπεια με σημαντική εξοικονόμηση χρημάτων από τους τοπικούς δήμους, που θα ωφεληθούν πολλαπλώς από μία τέτοια επιτυχία.
«Η άμεση εξοικονόμηση χρημάτων από τη μείωση των σκουπιδιών είναι δεδομένη, ωστόσο, υπάρχουν πολλοί επιπλέον τρόποι οικονομικής ωφέλειας για τις τοπικές αυτοδιοικήσεις» δήλωσε ο πρόεδρος του Περιφερειακού Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) Κεντρικής Μακεδονίας, Μιχάλης Γεράνης.
Οι 38 δήμοι της Κεντρικής Μακεδονίας έχουν ήδη καταθέσει τους κεντρικούς σχεδιασμούς τους για τη διαχείριση των απορριμμάτων τους - ανακυκλώσιμων και βιοαποδομήσιμων - μέσω της υλοποίησης του Περιφερειακού Σχεδιασμού για τα απόβλητα, ο οποίος εναρμονίζεται με τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων, που προβλέπει μεταξύ άλλων (π.χ. πράσινα σημεία, κομποστοποίηση κ.α.) και τη μείωση του όγκου των σκουπιδιών κατά 50% μέχρι το 2020.
«Είναι ένας δύσκολος στόχος, που βάζει τον πήχη ψηλά.
Θεωρούμε ότι μπορούμε να φτάσουμε σε μία τέτοια μείωση, τουλάχιστον είναι ένα πρώτο θετικό βήμα, που όμως σημαίνει αλλαγή της κουλτούρας από τους πολίτες, ώστε να συμμετέχουν ενεργά στις τοπικές και εθνικές δράσεις που αφορούν στη διαχείριση απορριμμάτων, όπως για παράδειγμα η ανακύκλωση», εξήγησε ο κ. Γεράνης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Σήμερα, το 90% των απορριμμάτων «ενταφιάζεται» στους ΧΥΤΑ, ενώ κάθε τόνος σκουπιδιών που πετά ένας δήμος εκεί κοστίζει 30 ευρώ. «Να μία άμεση και σημαντική εξοικονόμηση για τις τοπικές αυτοδιοικήσεις» είπε ο πρόεδρος του ΦΟΔΣΑ ΚΜ και συνέχισε: «Αν κάθε δήμος πετύχει τη μείωση των απορριμμάτων κατά 50%, υπολογίστε πόσα χρήματα θα μπορεί να εξοικονομεί κάθε χρόνο». Τέτοιο παράδειγμα ένας μεγάλος δήμος, όπως ο Δήμος Θεσσαλονίκης, που κάθε χρόνο παράγει 150.000 τόνους, αυτόματα μπορεί να μετατρέψει τα σκουπίδια του σε χρήματα.
Όμως δεν είναι μόνο η άμεση εξοικονόμηση, καθώς, σύμφωνα με τον κ. Γεράνη, οι δήμοι θα έχουν δωρεάν ενέργεια ή δευτερογενή καύσιμα (προς ενεργειακή αξιοποίηση), ως «ανταποδοτικό όφελος» από την επεξεργασία των οργανικών υπολειμμάτων των οικιακών σκουπιδιών, σε ειδικά εργοστάσια που θα δημιουργηθούν στην Κεντρική Μακεδονία. Έτσι, για παράδειγμα χαμηλό κόστος ηλεκτρικού και θέρμανσης, σημαίνει χαμηλό κόστος των δημοτικών τελών για πολίτες και επιχειρήσεις.