Ο αδελφός του Σον πέθανε το 1974 όταν μια βόμβα που προσπαθούσε να τοποθετήσει σε ένα βενζινάδικο κοντά στο Ντανγκάνον εξερράγη πριν από την ώρα της. Ένας άλλος αδελφός του, ο Κέβιν, μαζί με τον θείο του Τζον, που δεν ανήκαν στον IRA, έχασαν τη ζωή τους το 1992 από επίθεση παραστρατιωτικών στο οικογενειακό κρεοπωλείο, στο Μόι. Ο ίδιος ο Τόμι καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη για τον θάνατο ενός εφέδρου του Αμυντικού Τάγματος του Ολστερ, το 1976. Τέσσερα χρόνια αργότερα, έκανε απεργία πείνας επί 53 ημέρες και, σύμφωνα με έναν γιατρό που τον παρακολουθούσε, είχε φτάσει στο χείλος του θανάτου όταν ο IRA του έδωσε εντολή να σταματήσει.
Όλα αυτά αποτελούν παρελθόν. Οι θάνατοι, όπως και τα σύνορα. Ο Τόμι ΜακΚίρνι αφέθηκε ελεύθερος το 1993. Σήμερα είναι δημοσιογράφος, συνδικαλιστής και συγγραφέας του βιβλίου «Ο προσωρινός IRA. Από την εξέγερση στο κοινοβούλιο».
«Τα σύνορα αυτά γνώρισαν έναν τρομερό εμφύλιο πόλεμο, η ένταση ήταν καθημερινή», θυμάται. «Δεν νομίζω ότι θα ξαναζήσουμε κάτι τέτοιο. Ύστερα από 20 χρόνια ειρήνης, κανείς δεν θέλει πάλι τη σύγκρουση. Μετά το Brexit, για να αποτραπεί η ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων, θα πρέπει να σφραγιστούν αυτά τα σύνορα, να υψωθεί ένα τείχος, και αυτό είναι αδιανόητο».
Η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να εγκαταλείψει την ΕΕ έχει αλλοιώσει την εύθραυστη ισορροπία στην οποία ζει η Βόρεια Ιρλανδία από τότε που υπεγράφη η Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, το 1998, και δόθηκε τέλος σε 30 χρόνια ένοπλων συγκρούσεων. Τα σύνορα ανάμεσα στη Βόρεια Ιρλανδία και την Ιρλανδική Δημοκρατία είναι ένα από τα καυτά σημεία των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στο Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ. Εάν αφεθούν ως έχουν, θα υπάρχει ένας διάδρομος 400 χιλιομέτρων για την ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων και εμπορευμάτων ανάμεσα στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Το 56% των Βορειοϊρλανδών ψήφισαν υπέρ της παραμονής στην ΕΕ. Στις μεθοριακές ζώνες, το ποσοστό έφτασε το 65%. Αλλά το μεγαλύτερο κόμμα, το DUP, που είναι βαθιά συντηρητικό, ψήφισε μαζικά υπέρ του Brexit.
Οι βρετανικές εκλογές περιέπλεξαν ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Όλη η μεθοριακή ζώνη ψήφισε το Σιν Φέιν, που δεν καταλαμβάνει καν τις επτά έδρες του στο κοινοβούλιο.
«Είναι σαν ένα ολόκληρο κομμάτι της Βόρειας Ιρλανδίας να απέσυρε τη συγκατάθεσή του για διακυβέρνηση από το Ηνωμένο Βασίλειο», σχολιάζει ο ΜακΚίρνι. «Το Σιν Φέιν δεν αναγνωρίζει την εξουσία του κοινοβουλίου του Λονδίνου, και γι’αυτό αφήνει κενές τις έδρες του. Θα μπορούσε ο κόσμος αυτός, όπως άλλες φορές, να ψηφίσει ρεπουμπλικανούς υποψηφίους, οι οποίοι καταλαμβάνουν τις έδρες τους. Προτίμησε όμως το Σιν Φέιν. Αυτό σημαίνει ότι το νότιο μισό της Βόρειας Ιρλανδίας δεν θα εκπροσωπείται στο Λονδίνο. Κι αυτό δεν είναι καλό για το μέλλον».
Αν συνεχίσεις για λίγα χιλιόμετρα τα αόρατα σύνορα, φτάνεις στην εταιρεία επίπλων των αδελφών Φίρον. «Κοιτούσες από το παράθυρο αυτό και έβλεπες διαρκώς τουλάχιστον τρία ελικόπτερα», θυμάται ο Ντέκλαν Φίρον. «Με αυτά μεταφέρονταν οι στρατιώτες, γιατί οι δρόμοι ήταν πάντα αποκλεισμένοι λόγω των εκρήξεων. Μιλάμε για 3.000 στρατιώτες σε έναν πληθυσμό 24.000 ανθρώπων. Ήταν μια πολεμική ζώνη».
Ο Ντέκλαν Φίρον ανήκει στην ομάδα Μεθοριακές Κοινότητες κατά του Brexit. Από τότε που έγινε το δημοψήφισμα προσπαθούν να εξηγήσουν στον κόσμο τις αρνητικές συνέπειες που θα είχε μια πλήρης ρήξη με την Ευρώπη. «Είμαστε θύματα του Brexit», τονίζει. «Φοβόμαστε την επιστροφή των συνόρων γιατί ξέρουμε ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει στην επανάληψη των συγκρούσεων. Χρειαζόμαστε μια ειδική ρύθμιση γιατί η κατάστασή μας είναι ειδική. Πρέπει να επιτρέψουν στη Βόρεια Ιρλανδία να παραμείνει μέλος της ΕΕ».
Το πρόβλημα είναι ότι το DUP δεν θέλει ούτε να ακούσει κάτι τέτοιο. Και τώρα το κόμμα αυτό είναι ο κυριότερος εταίρος της κυβέρνησης της Μέι στις συνομιλίες για το Brexit. «Εχουμε κάνει συναντήσεις στις Βρυξέλλες, στο Δουβλίνο, όλοι είναι μαζί μας», λέει ο Φίρον. «Για τη βρετανική κυβέρνηση, όμως, είναι σαν να μην υπάρχουμε. Είμαστε μόνο το 3% του βρετανικού ΑΕΠ, δεν τους ενδιαφέρουμε. Λένε πως δεν θέλουν ούτε σύνορα ούτε ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων, αλλά αυτά είναι ασυμβίβαστα. Η επιστροφή των συνόρων θα οδηγήσει στην επανάληψη των πολέμων του παρελθόντος, είμαι σίγουρος γι’αυτό. Τι παράδειγμα δίνουμε στα παιδιά μας;»
Tου Pablo Guimón
(*) Ο Πάμπλο Γκιμόν είναι αρθρογράφος της El Pais
(Πηγή: El Pais)
