Οι βρετανικές εκλογές υπήρξαν η μεγαλύτερη πρόκληση που είχε να αντιμετωπίσει η Τερέζα Μέι από τότε που έγινε, από σύμπτωση, πρωθυπουργός. Η Μέι ανέλαβε την εξουσία μετά την παραίτηση του Ντέιβιντ Κάμερον ο οποίος, αφού κέρδισε τις εκλογές με απόλυτη πλειοψηφία το 2015, προκήρυξε ένα δημοψήφισμα που ποτέ δεν πίστεψε ότι θα γινόταν και, παρά ταύτα, την επομένη της διεξαγωγής του βρέθηκε προ του τετελεσμένου της αποχώρησης της χώρας του από την ΕΕ. Ένα χρόνο αργότερα, η Μέι έλαβε δύο αποφάσεις. Πρώτον, ότι «Brexit σημαίνει Brexit». Δεύτερον, ότι για να διεξαχθούν οι αναγκαίες διαπραγματεύσεις, χρειαζόταν κάτι περισσότερο από την απόλυτη πλειοψηφία που ήδη διέθεταν οι Τόρις.
Στο υποσυνείδητο της Μέι, φαίνεται σήμερα ότι υπήρχαν δύο ιδέες. Η μία ήταν να προσδώσει νομιμότητα στις ψήφους που δεν είχε, δεδομένου ότι η άνοδός της στην πρωθυπουργία ήταν αποτέλεσμα ενός λάθους υπολογισμού και μιας ιστορικής ετυμηγορίας για την οποία ουδείς ήταν προετοιμασμένος, ούτε εκείνη η ίδια που είχε ταχθεί εναντίον του Brexit όταν ήταν υπουργός Εσωτερικών. Η άλλη ιδέα ήταν να σφραγίσει την κυβέρνηση και τα δημόσια πράγματα με ένα γυναικείο χρώμα, διεκδικώντας την κληρονομιά της Μάργκαρετ Θάτσερ.
Στο πρώτο λάθος προστίθεται τώρα ένα άλλο, που θα έχει αποφασιστική σημασία για το μέλλον της Ευρώπης. Το Brexit, που αποφασίστηκε κάτω από μια κυβέρνηση πλειοψηφίας, θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης από μια κυβέρνηση που θα πρέπει να αναζητήσει συμμαχίες για να μπορέσει να σταθεί. Την ίδια ώρα, αναδύεται στην επιφάνεια ένας πολιτικός που θεωρούνταν ξεγραμμένος, ο ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν, που μερικές φορές δεν ξέρεις αν ενοχλεί περισσότερο τους συντηρητικούς ή τους σοσιαλδημοκράτες.
Ο Κόρμπιν ανέδειξε ένα περίεργο φαινόμενο που είχε παρατηρηθεί ήδη στις τελευταίες αμερικανικές εκλογές, με έναν γερουσιαστή μεγάλης ηλικίας – όπως ο Κόρμπιν – ονόματι Μπέρνι Σάντερς να καταφέρνει να προσελκύσει την προσοχή νέων ψηφοφόρων που θέλουν να εξανθρωπίσουν το καπιταλιστικό σύστημα.
Την ίδια ώρα, στη Γαλλία, το φαινόμενο Μακρόν εξακολουθεί να ενισχύεται, παρά την υψηλή αποχή. Είναι ένα πρόβλημα που εξηγεί εν μέρει τον τρόπο με τον οποίο ο Εμανουέλ Μακρόν έφτασε στην προεδρία: η εξάντληση του γαλλικού παραδοσιακού πολιτικού συστήματος, δηλαδή, ο ενταφιασμός της Πέμπτης Δημοκρατίας και η ανάδυση ενός άλλου τρόπου εκπροσώπησης των κοινωνικών και οικονομικών συμφερόντων της Γαλλίας που δεν συνδέονται στενά με το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ο Μακρόν και η Έκτη Δημοκρατία του – γιατί αυτό έχει ουσιαστικά ξεκινήσει με την άνοδό του στην εξουσία – γνωρίζουν ότι δεν μπορούν, και κυρίως δεν πρέπει, να συνεχίσουν μια πολιτική πλήρους συμμόρφωσης με τη Γερμανία και τις συνταγές οικονομικής λιτότητας και καθυπόταξης των χωρών της νότιας Ευρώπης.
Με την έξοδο των Βρετανών από την Ευρώπη και την αναδιάρθρωση του γαλλικού πολιτικού χάρτη, οι κυβερνήσεις όπως η ισπανική που λειτουργούν στο όνομα της ευρωπαϊκής ορθοδοξίας θα πρέπει να λάβουν υπόψη την αλλαγή δέρματος που συντελείται στην Ευρώπη. Κι αυτό, γιατί παρά την επίδραση που έχουν τα εσωτερικά προβλήματα, αυτό που απειλεί τη λογική της κοινωνικής εξέλιξης και τη δημοκρατική νομιμότητα της Ένωσης είναι η απόλυτη αποφασιστικότητα με την οποία οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο – τα δύο Βήτα – εφαρμόζουν την οικονομική λιτότητα.
Μετά την απόφαση της Βρετανίας για ρήξη, ο Μακρόν έχει μια εύθραυστη, αλλά καθαρή εντολή: να αλλάξει το σύστημα ώστε να το βοηθήσει να επιβιώσει.
Από τον Αντόνιο Ναβαλόν, αρθρογράφο της El País
