Αφού η σημερινή ύφεση, δεν είναι παρά το συσσωρευτικό αποτέλεσμα, σε μια οικονομία αδύναμη και χωρίς σταθερή παραγωγική βάση, της επί σειράς ετών εφαρμογής μιας πολιτικής ακραίας λιτότητας, «την οποία θα έπρεπε να είχαμε εφεύρει από μόνοι μας, αν δεν μας την είχαν επιβάλει τα μνημόνια», όπως οι σημερινοί αντιπολιτευόμενοι διακήρυσσαν, για να εξηγήσουν τα... ανεξήγητα, τότε που ακόμη είχαν τις τύχες της χώρας στα χέρια τους...
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Μια από τις κύριες αιτίες που η Ελλάδα οδηγήθηκε σε κρίση, είναι η μακροχρόνια απουσία, από τα «καλά» χρόνια ακόμη, υγιούς παραγωγικής βάσης, ικανής να εξασφαλίσει μια βιώσιμη και γι αυτό αυτοδύναμη ανάπτυξη. Ο ασύμμετρος για τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας εξωτερικός δανεισμός, είναι δείκτης του ευάλωτου χαρακτήρα μιας αδύναμης, καθόλου ανταγωνιστικής και απολύτως εξαρτημένης από εξωγενείς παράγοντες εθνικής οικονομίας, με χαμηλή δυνατότητα αξιοποίησης των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων και γι αυτό με σχεδόν μηδενικό δείκτη αυτοδυναμίας. Η μη βιώσιμη, με άλλα λόγια, μορφή της εθνικής οικονομίας τα τελευταία, προ κρίσης χρόνια, έκανε την Ελλάδα έναν από τους αδύναμους κρίκους τόσο της Ευρωπαϊκής, όσο και της παγκόσμιας οικονομικής αλυσίδας και συνεπώς το ιδανικό θύμα του άκρως ανταγωνιστικού και εξαιρετικά επιθετικού μοντέλου του παγκοσμιοποιημένου οικονομικού φιλελευθερισμού που επιβλήθηκε στον πλανήτη τις τελευταίες δεκαετίες.
Κι ύστερα ήρθαν τα μνημόνια. «Ήτανε στραβό το κλήμα, τόφαγε κι ο γάιδαρος...»
Το τελειωτικό χτύπημα για την ελληνική οικονομία ήρθε από τους διεθνείς δανειστές στους οποίους οικειοθελώς και με περισσή δόση αυτοκαταστροφής προστρέξαμε για να μας λύσουν το πρόβλημα που εκείνοι, με την επιθετική οικονομική πολιτική τους, επί τούτοις προκάλεσαν - κι εμείς βέβαια, καθόλου ευφυώς, αποδεχτήκαμε. Η συνταγή της ακραίας λιτότητας και οι νεοφιλελεύθερες «μεταρρυθμίσεις» που οι δανειστές επέβαλαν στη χώρα δεν αποσκοπούσαν στην περισσότερο από αναγκαία παραγωγική ανασυγκρότηση, προκειμένου η ελληνική οικονομία να αποκτήσει βαθμούς αυτοδυναμίας, αλλά αντίθετα, εξυπηρετούσε τα δικά τους επιχειρηματικά σχέδια για την εξαγορά μιας χώρας με πλούσιο φυσικό πλούτο και εν δυνάμει υψηλής αξίας συγκριτικά πλεονεκτήματα. Με δυο λόγια, αντί να μας δώσουν, μέσα από τις μεταρρυθμίσεις που μας επέβαλαν, τη δυνατότητα να σταθούμε στα πόδια μας, να αναπτυχθούμε οικονομικά και να αποπληρώσουμε από μόνοι μας τα χρέη μας, επέλεξαν τη βολικότερη λύση της υποταγής και της εξαγοράς.
Η ακραία λιτότητα που επέβαλαν ελαχιστοποίησε την κατανάλωση και πάγωσε την εσωτερική αγορά, δίνοντας τη χαριστική βολή στην όποια παραγωγική ικανότητα της χώρας και βυθίζοντας την οικονομία της σε βαθειά ύφεση. Την οποία ύφεση, οι υπεύθυνοι της οικονομικής καταστροφής και οι εμπνευστές της προσφυγής στο ΔΝΤ, σήμερα αξιοποιούν για να ζητήσουν εκλογές και να επανέλθουν στην εξουσία. Κάτι δηλαδή σαν την αυτοεκπληρούμενη προφητεία...
Τούτων δοθέντων, ο νεοφιλελεύθερος ισχυρισμός ότι αυτό που χρειάζεται σήμερα η χώρα είναι ιδιωτικές επενδύσεις, ακούγεται μάλλον ειρωνικός, καθώς οι μόνες ιδιωτικές επενδύσεις που προσελκύει μια καταρρέουσα οικονομία, έχουν τη μορφή της εξαγοράς και όχι της επένδυσης.
Για να υπάρξουν οι επενδύσεις που θα φέρουν την ανάπτυξη και θα κάνουν την εθνική οικονομία στοιχειωδώς αυτοδύναμη, χρειάζεται εκ θεμελίων αλλαγή των οικονομικών δομών στην κατεύθυνση μιας παραγωγικής ανασυγκρότησης που θα στηριχθεί στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας. Αγροτικά προϊόντα, μεσογειακή διατροφή και αγροτοτουρισμός, φυσικός, ενεργειακός και ορυκτός πλούτος, γεωστρατηγική θέση, φύση, δάση, τοπία και οικοτουρισμός, έρευνα, καινοτομία και ανθρώπινο δυναμικό - που σήμερα μεταναστεύει, καθώς και η παράδοση και ο πολιτισμός σε μια περιοχή της γης με πλούσια ιστορία, θα πρέπει να γίνουν το πρωτογενές υλικό πάνω στο οποίο θα στηριχθεί η παραγωγική ανασυγκρότηση της Ελλάδας. Μια διαδικασία που για να συμβεί, χρειάζονται κρατικές παρεμβάσεις με τη μορφή της αναπτυξιακής πολιτικής και του βιώσιμου σχεδιασμού.
Γελούν ακόμη και στη μητρόπολη του νεοφιλελευθερισμού, στις ΗΠΑ, όταν ακούν ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις, από μόνες τους, φέρνουν ανάπτυξη. Όταν το σημερινό οικονομικό θαύμα της Silicon Valley, με τις παγκοσμιοποιημένες σήμερα εταιρείες - γίγαντες της καινοτομίας, των τηλεπικοινωνιών και της πληροφορικής, στηρίχθηκε σε κρατικό σχεδιασμό και γενναία δημόσια χρηματοδότηση για να στηθεί και να έρθουν στη συνέχεια οι ιδιωτικές επενδύσεις να το απογειώσουν.
Αν θέλουμε η ακραία κρίση που έπληξε οδυνηρά την Ελλάδα και τους Έλληνες, έστω και την τελευταία στιγμή, να γίνει ευκαιρία, θα πρέπει να υπάρξει μια συγκροτημένη προσπάθεια παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, που θα είναι:
α) Ολοκληρωμένη, με την έννοια τόσο της συνολικής και ενιαίας αντιμετώπισης, όσο και των συνεργειών και της δυναμικής αλληλεπίδρασης των επιμέρους αναπτυξιακών συγκριτικών πλεονεκτημάτων και
β) Βιώσιμη, με την έννοια της αειφορίας και της «πράσινης» οικονομίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της οικονομικής αυτοδυναμίας και της αντοχής στον χρόνο.
Έστω και σήμερα, με την πλάτη στον τοίχο των διεθνών δανειστών, είναι η τελευταία μας ευκαιρία να σταθούμε στα πόδια μας και να ανακάμψουμε. Γιατί αν περιμένουμε από τις «μεταρρυθμίσεις» των δανειστών, η ύφεση που θα βαθαίνει θα συνεχίσει να δικαιώνει τις «φιλότιμες προσπάθειες των εγχώριων και διεθνών νεοφιλελεύθερων πολιτικών προσπαθειών».
Του Γιάννη Μυλόπουλου
* Ο Γιάννης Μυλόπουλος είναι καθηγητής, πρόεδρος της Αττικό Μετρό ΑΕ.
