Σε μια Αμερική που ο Δημοκρατικός Πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούσβελτ (1882-1945), προσπαθεί να εφαρμόσει το Νιου Ντιλ (Νέα συμφωνία), με το ιστορικό 3RS,Relief-Recovery-Reform(ανακούφιση-ανανέωση-αναμόρφωση) σε αντίθεση με την Ισπανία του Εμφυλίου σπαραγμού - ο νεαρός ηθοποιός (23 ετών τότε), καταφέρνει να μεταφέρει σε θεατρική μορφή, στο μικρόφωνο, με ηθοποιούς και ηχητικά εφέ, το μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Χέρμπερτ Τζωρτζ Ουέλς (Wells 1866-1946), «Ο πόλεμος των κόσμων», με οδυνηρές για το ραδιοφωνικό κοινό συνέπειες. Παρά το χιούμορ και την ευρηματικότητα του παρουσιαστή Ουέλς, ο πανικός που προκαλείται στα εκατομμύρια των ακροατών δεν έχει προηγούμενο, αφού το θέμα είναι η επίθεση των Αρειανών στη Γη… Οικογένειες εγκαταλείπουν τα σπίτια τους στην ύπαιθρο και καταφεύγουν στις πόλεις και άλλοι, κρύβονται σε καταφύγια και εκκλησίες.
Ενώ η ρημαγμένη Ευρώπη μετράει ακόμα τις πληγές της ή το μέγεθος της συμφοράς που προκάλεσε ο Α` Παγκόσμιος Πόλεμος και οι επιστήμονες ανακαλύπτουν την ινσουλίνη ή την πενικιλίνη, η Αμερική, εν τούτοις, ζει τη ζωή της…
Υπερπαραγωγή καταναλωτικών αγαθών, τα αυτοκίνητα πλημμυρίζουν τους δρόμους των πόλεων, οι νεαρές (Flappers) και οι νεαροί, η «γενιά που δεν έχει κρατημό», όπως λέει ο Δημήτρης Ψαθάς, απελευθερώνονται και ξενυχτούν στα νυχτερινά κέντρα, όπου παίζεται η μουσική τζαζ· συγκινούνται, μέχρι υστερίας, βλέποντας στις κινηματογραφικές αίθουσες το είδωλό τους, το Ροδόλφο Βαλεντίνο ή τον Ντάγκλας Φαίρμπανγκς· κτίζονται ουρανοξύστες, τους οποίους ο Ψαθάς χαρακτηρίζει, «Αρχιτεκτονικές συνθέσεις θράσους και ομορφιάς», και η ρατσιστική οργάνωση Κου-Κλουξ-Κλαν, με τα 3.000.000 μέλη, τρομοκρατούν και επιτίθενται στους μαύρους, στους Καθολικούς, στους ξένους. Ο κινηματογράφος μπορεί στη δεκαετία του 1920 να συνέβαλε στην άνοδο του πολιτιστικού επιπέδου και την ψυχαγωγία των Αμερικανών, και ο τηλέγραφος να βοήθησε στη διακίνηση των πληροφοριών, η έλλειψη όμως της επικοιννωίας των πολιτών μέσα απ` το σπίτι τους, είναι αισθητή.
Από τον Σκωτσέζο φυσικό Μάξγουελ (Maxwell, 1831-1879) της θεωρίας του ηλεκτρομαγνητισμού (1873), τον Χέρτς (Hertz) τω ραδιοκυμάτων (1883), τον Μαρκόνι (Marconi, 1874-1937) των ηχητικών (Ερτζιανών) κυμάτων (1895), τον Λι ντε Φόρεστ (Forest) της ηλεκτρονική λυχνίας, μέχρι και τον Φρανκ Κόνραντ (Conrad), που «εκπέμπει ζωντανά» και μεταδίδει τα αθλητικά αποτελέσματα, η «κύηση» του ραδιοφώνου παρατάθηκε πολύ.
Το 1920 στο Πίτσμπουργκ των ΗΠΑ, εγκαινιάζεται ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός και μεταδίδει τα αποτελέσματα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών, πολύ πριν κυκλοφορήσουν οι εφημερίδες.
Η είδηση αυτή του πρωτόγνωρου ραδιοφωνικού ήχου, φέρνει στα καταστήματα πωλήσεων των ραδιοφωνικών συσκευών χιλιάδες, και λίγο αργότερα, εκατομμύρια Αμερικανών. Οι 60.000 κάτοχοι ραδιοφώνων το 1922, γίνονται 9 εκατομμύρια το 1929 και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο… Πολύ γρήγορα το ραδιόφωνο καταξιώνεται στην Ευρώπη, στη Ρωσία, στην Ιαπωνία. Στη Μ. Βρετανία, η Βρετανική Οργάνωση Ραδιοφωνίας, το πασίγνωστο BBC (British Broadcast Corporation), που λειτουργεί υπό τον έλεγχο του κράτους με τα ποιοτικά προγράμματά του, γίνεται ο εγκυρότερος φορέας ενημέρωσης, εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας του δυτικού κόσμου.
Στην Ελλάδα από το 1923 γίνονται προσπάθειες για το στήσιμο ραδιοσταθμού, όπως η ΔΡΥΝ (Διεύθυνση Ραδιοφωνίας Υπ. Ναυτιλίας), εκπέμπει δοκιμαστικά από το Βοτανικό, ενώ ο ραδιοηλεκτρολόγος ΧρήστοςΤσιγγιρίδης, το 1928, λειτουργεί το πρώτο ιδιωτικό ραδιοφωνικό σταθμό στη Θεσσαλονίκη, με την ευκαιρία της ΔΕΘ, που θα κρατήσει είκοσι χρόνια.
Από το 1932-1935 με ευθύνη και εποπτεία του Υπουργείου Τ.Τ.Τ. (Ταχυδρομείο-Τηλέγραφος-Τηλέφωνα), λειτουργεί στον Πειραιά ραδιοτηλεοπτικός σταθμός και το 1938 εκπέμπει επισήμως, ο «Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών», από τους ραδιοθαλάμους του Ζαππείου Μεγάρου.
Λίγες ώρες πριν οι Γερμανοί κατακτητές καταλάβουν την Αθήνα, ο ηρωικός εκφωνητής του σταθμού Κ. Σταυρόπουλος, δίνει θάρρος στους Έλληνες από το μικρόφωνο, λέγοντας: «Εδώ ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών: Έλληνες! Προσοχή! Ο ραδιοφωνικός μας σταθμός, ύστερα από λίγα λεπτά της ώρας, δεν θα είναι ελληνικός. Πίστις και εμπιστοσύνη στην ελληνική νίκη. Αδέλφια, ψηλά τις καρδιές… Συνεχίζουμε τον πόλεμον στην Κρήτη».
Το 1945 ο «Ραδιοφωνικός σταθμός Αθηνών», γίνεται νομικό πρόσωπο και ως Ε.Ι.Ρ. πλέον (Εθνικό ίδρυμα Ραδιοφωνίας), αποκτά εθνική εμβέλεια και αναπτύσσεται, προσφέροντας ποιότητα στην ενημέρωση και την ψυχαγωγία.
Ο Ελληνικός στρατός εκείνα τα δύσκολα χρόνια του εμφυλίου πολέμου, θέτει σε λειτουργία και τον δικό του σταθμό, την ΥΕΝΕΔ (Υπηρεσία Ενημέρωσης των Ενόπλων Δυνάμεων), ο οποίος το 1982, καταργήθηκε και ενσωματώθηκε στο ΕΙΡ.
Ο πρώην Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν-Κι-Μουν, στο μήνυμά του περυσινού εορτασμού της ημέρας του ραδιοφώνου, λέει μεταξύ άλλων: «Το ραδιόφωνο ψυχαγωγεί, εκπαιδεύει, ενημερώνει. Ας γιορτάσουμε τη δύναμη του ραδιοφώνου και ας συνεργαστούμε, για να συντονίσουμε τον κόσμο στη συχνότητα της Ειρήνης».
Βοηθήματα
UNESCO.Ιστορία της Ανθρωπότητας 20ος Αιών τ. 11οςΤεγόπουλος-Νίκας 1979
Παγκ. Ιστορία. Η ενηλικίωση της Αμερικής τ.18οςΚαπόπουλος
Δ. Γατόπουλου. Ιστορία της κατοχής Μέλισσα β` έκδ.
Δ. Ψαθά. Κάτω απ` τους ουρανοξύστεςΜαρής 1956
Στ. Κάστορας. Ραδιόφωνο-Τηλεόραση Παπαζήσης 1994
Του Τάσου Πουλτσάκη
