Έτσι, ένα μέρος αυτού του παραγωγικού τμήματος της κοινωνίας μας μετατρέπεται, περιοδικώς, σε ιδιότυπο «επαίτη» που χρησιμοποιεί περισσότερο τα τρακτέρ για το κλείσιμο των δρόμων παρά για την καλλιέργεια των αγρών. Στήνει τα μπλόκα, για να εκμαιεύσει κάποιο επιπλέον εισόδημα και όχι για να αιτηθεί τη ριζική αντιμετώπιση του αγροτικού προβλήματος.
Το αγροτικό πρόβλημα, ως γνωστόν, πέρα από τα επί δεκαετίες πολυσυζητημένα και άλυτα επίσης θέματα (π.χ. μικρός και τεμαχισμένος κλήρος, υψηλά κόστη καλλιέργειας, μεσάζοντες κλπ) εμπεριέχει και ένα εξίσου σοβαρό και δυσεπίλυτο ζήτημα: πρόκειται για το έλλειμμα ικανότητας προσαρμογής και προσανατολισμού τμήματος του αγροτικού πληθυσμού στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες παραγωγής, τυποποίησης και διάθεσης του αγροτικού προϊόντος.
Το τελευταίο, δηλαδή το ποιοτικό σκέλος των γνωρισμάτων του αγροτικού δυναμικού, σχετίζεται, κυρίως, με την ικανότητά του να παράγει ανταγωνιστικό προϊόν ώστε να αντέχει στην πίεση που ασκούν ομοειδή προϊόντα άλλων χωρών, οι οποίες βρήκαν τρόπους να μειώσουν τα κόστη. Εξάλλου, οι σαρωτικές αλλαγές, που επέβαλε η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση, απαιτούν ταχεία προσαρμογή της ελληνικής αγροτικής οικονομίας ώστε να ανακτήσει αγορές τις οποίες έχασε από την Τουρκία, το Ισραήλ αλλά και από άλλες χώρες.
Είναι, συνεπώς, αναγκαία η οργάνωση με διαφορετικό τρόπο των αγροτών μας, των μικροκαλλιεργητών κυρίως, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις νέες ανάγκες, στις καινούριες συνθήκες. Ή θα ενωθούν δημιουργώντας συνεταιρισμούς, εταιρίες και άλλες συλλογικότητες για να επιβιώσουν ή αρκετοί από αυτούς θα αναγκασθούν να πωλήσουν τα κτήματά τους και να αναζητήσουν διεξόδους σε άλλες κατευθύνσεις δεδομένου ότι οι ευρωπαϊκές ενισχύσεις κάποτε θα σταματήσουν. Τότε, κάποιοι θα γίνουν εργάτες γης στους «νέους τσιφλικάδες», άλλοι θα πάνε στις πόλεις για το δυσεύρετο μεροκάματο κι άλλοι θα φύγουν σε άλλες χώρες, όπως συμβαίνει με τους νέους επιστήμονες.
Είναι γεγονός, πάντως, ότι, η αγροτιά, πέρα από τις δικές της ευθύνες, όλα αυτά τα χρόνια αφέθηκε στην τύχη της και δεν καθοδηγήθηκε σωστά ώστε να μπορέσει να οργανωθεί με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Αυτό συνέβη διότι οι εκάστοτε κυβερνώντες δεν αξιοποίησαν επαρκώς το υπάρχον επιστημονικό δυναμικό π.χ. Γεωπόνους, Κτηνιάτρους κλπ. Έτσι, πολλοί γεωργοί και κτηνοτρόφοι, προπαντός οι μεγαλύτερης ηλικίας, παρέμεναν προσκολλημένοι στις παλαιές αγροτικές πρακτικές και είχαν νοοτροπία που δεν επέτρεπε αλλαγές και εκσυγχρονισμούς.
Οι κυβερνήσεις δηλαδή αρκέστηκαν σε απλή διαχείριση και σε προσωρινές λύσεις χωρίς να προχωρήσουν στη διαμόρφωση στρατηγικών επίλυσης του αγροτικού ζητήματος. Όπως και σε πολλά άλλα θέματα του οικονομικού μας βίου έτσι και στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα δεν μπόρεσαν να αξιολογήσουν ότι το αγροτοκτηνοτροφικό προϊόν εκτός από την κάλυψη των βιοτικών αναγκών του πληθυσμού θα μπορούσε να εξελιχθεί και σε έναν από τους σημαντικότερους μοχλούς ανάπτυξης της χώρας (στοιχεία ΠΙΝΑΚΑ 1).
ΠΙΝΑΚΑΣ 1*
Αξία εξαγωγών ελληνικών αγροτικών προϊόντων σε δις ευρώ
Έτος 2008 2009 2010 2011 2012
Αξία Εξαγ. Αγρ. Προϊοντων 4,01 4,00 4,41 4,50 5,24
Το Αγροτικό Ζήτημα, λοιπόν, στην Ελλάδα έχει σχέση, κατά κύριο λόγο, με το τι μέλλει γενέσθαι στον γεωργικό τομέα και δεν σχετίζεται με το πόσα χρήματα θα δοθούν φέτος στους αγρότες ή πόσο θα υποχωρήσει η κυβέρνηση στο ασφαλιστικό και στο φορολογικό, για να μην υπάρξουν τα μπλόκα στις εθνικές οδούς. Μια τέτοια αντιμετώπιση είναι κοντόθωρη και δίχως προοπτική.
Ως εκ τούτων, είναι ανάγκη να τεθούν μακροπρόθεσμοι στόχοι που θα σχετίζονται με τη νέα γενιά αγροτών και τη στροφή της στην βελτίωση του αγροτοδιατροφικού προϊόντος, στην κατεργασία και τυποποίησή του και στη δημιουργία δικτύων διάθεσης σε παγκόσμια κλίμακα. Διότι η απερχόμενη γενιά, εθισμένη σε πρακτικές που ανήκουν στο παρελθόν και υποταγμένη στον κομματισμό και στην πελατειακή λογική, δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος των απαιτήσεων για αλλαγές και εκσυγχρονισμό, για πρόοδο και ευημερία.
Οι νέοι αγρότες και κτηνοτρόφοι, με καλή εκπαίδευση, με εξειδικευμένη γνώση και με ικανότητα να επικοινωνούν (ξένες γλώσσες, ιντερνέτ) με το διεθνές περιβάλλον θα είναι σε θέση να παρακολουθούν τις παγκόσμιες τάσεις. Μόνο με αυτό τον τρόπο μπορούμε να καλύψουμε την απόσταση που μας χωρίζει π.χ. από τη Νέα Ζηλανδία*. Διότι η χώρα αυτή παράγει, πρωτογενώς, αγροτικά προϊόντα αξίας 6,7 δις δολ. και εξάγει επεξεργασμένα αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα τριπλάσιας αξίας (20,1 δις δολ). Εμείς, με πρωτογενή παραγωγή αξίας 9,9 δις δολ., εξάγουμε επεξεργασμένα αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα αξίας μόλις 5,8 δις δολ. Κι αυτό δεν είναι παραδεκτό για μια χώρα που βρίσκεται 15-16 χρόνια τώρα στον πυρήνα των χωρών της Ε.Ε..
Αυτή, λοιπόν, η νέα γενιά αγροτών της οποίας οι δράσεις θα στηρίζονται στη σύγχρονη γνώση θα επιδιώκει, ασφαλώς, να παραμένουν ανοιχτές-πάση θυσία-οι εθνικές οδοί και να λειτουργούν αδιαλείπτως τα λιμάνια και τα αεροδρόμια της χώρας. Η απαίτησή τους αυτή μάλιστα, για ακώλυτη διακίνηση των προϊόντων τους, είναι βέβαιο πως δεν θα εκδηλώνεται με απειλή ή με χρήση βίας όπως π.χ. συνέβη πρόσφατα με τους αγρότες της Κρήτης οι οποίοι επιτέθηκαν σε απεργούς ναυτικούς στο λιμάνι του Ηρακλείου.
Από τον Δημήτρη Νούλα
Ο Δημήτρης Νούλας είναι Χημικός
*πηγή: Αθανάσιος Χύμης, ΚΕΠΕ
