Σε μια επισκόπηση στην Π.Ε. Λάρισας στις 22 Ιανουαρίου είδα μερικά πράγματα που θα ήθελα να μοιραστώ.
Κατ’ αρχήν, καθώς τις προηγούμενες μέρες οι θερμοκρασίες δεν είχαν ακόμη αυξηθεί, οι ζημιές από παγετό δεν είναι ακόμα ξεκάθαρες.
Βερίκοκα, ροδάκινα, αμύγδαλα δεν φαίνεται να έπαθαν τίποτα, ούτε ήταν αναμενόμενο να πάθουν. Το περίεργο είναι με τους οφθαλμούς της αχλαδιάς. Φαίνεται να έχουν καφετιάσει εσωτερικά σε μεγάλο βαθμό. Ελπίζω να μην έχουν πειραχτεί. Δεν θα έπρεπε να πάθουν ζημιά. Θα το δούμε τις επόμενες ημέρες. Σε όλα τα δέντρα σας, αν θέλετε να δείτε τυχόν ζημιά στους οφθαλμούς, μόλις ζεστάνει (σύντομα ελπίζω!), μπορείτε να κόψετε κατά μήκος οφθαλμούς και να δείτε αν η ‘καρδιά’ τους έχει πράσινο-λευκό καθαρό χρώμα. Τότε είναι ζωντανοί.
Οι ροδιές, λωτοί, καρυδιές δεν είναι ανθεκτικά δέντρα σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Εδώ παρακαλώ ελέγξτε το φλοιό των κορμών (κύρια το τμήμα πάνω από το επίπεδο του χιονιού, δες κατωτέρω) και τους οφθαλμούς (όπως ανωτέρω) για να ξέρετε τι έπαθαν. Πάτε στον κορμό και νεαρούς βλαστούς με ένα μαχαίρι και αφαιρέστε ένα τμήμα του φλοιού μέχρι το ξύλο. Αν ο φλοιός και το κάμβιο (η επαφή του φλοιού με το ξύλο) είναι χρώματος ανοικτού λευκοπράσινου είναι υγιή. Αν το χρώμα τους είναι θολό (σαν λαδωμένο) ή καφετί, τότε έχετε πάθει ζημιά και πιθανόν καθολική για το φυτό.
Από τα ανωτέρω φυλλοβόλα τα νεαρά δέντρα μπορεί να έπαθαν ζημιά στον κορμό, ακριβώς πάνω από το επίπεδο του χιονιού και όχι μόνο. Ελέγξτε όπως ανωτέρω στους βλαστούς. Είδα νεαρές αχλαδιές με ζημιά στον κορμό. Είδα επίσης ετήσιες ροδιές με καθολική ζημιά στο νεαρό κορμό μέχρι το έδαφος. Θα αναβλαστήσουν αλλά θέλουν πολλή φροντίδα μετά.
Οι ελιές φαίνεται ότι έπαθαν ποικίλες ζημιές. Είδα δέντρα με ζημιές σε βλαστούς έως και 4-5 ετών και δέντρα που δεν έπαθαν τίποτα. Φαίνεται ότι δεν έχουμε μεγάλες καταστροφές στις ελιές. Τα δέντρα που είχαν συγκομιστεί νωρίς, δεν δέχθηκαν όψιμες λιπάνσεις και ποτίσματα, δεν ήταν κλαδεμένα και ανήκουν στις ποικιλίες που επί αιώνες καλλιεργούνται στην κεντρική και βόρεια Ελλάδα δεν πρέπει να έχουν πάθει τίποτα από τους παγετούς. Πως θα ελέγξετε αν έχουν υποστεί ζημιά οι ελιές στο χωράφι σας ή αυλή; Πρέπει να κοιτάξετε προσεκτικά τους ετήσιους βλαστούς εξωτερικά αν έσκισαν κατά μήκος και αποχωρίζεται ο φλοιός εύκολα από το ξύλο. Δείτε και στο διετές και πιο παλιό ξύλο για τυχόν σκισίματα (μεγαλύτερη ζημιά). Παρατηρείστε για φυλλόπτωση τις επόμενες εβδομάδες. Αφαιρέστε και το φλοιό σε νεαρούς βλαστούς μήπως παρουσιάζεται καφέ λωρίδα στο σημείο επαφής φλοιού με ξύλο (θα έχει πάθει σημαντική ζημιά και νεκρώνεται το κάμβιο). Γενικά πάντως δεν μπορείτε εύκολα να κρίνετε πόση ζημιά έχουν υποστεί τα δέντρα αυτό τον καιρό. Τις συνέπειες μπορεί να τις βλέπουμε (φυλλοπτώσεις και ξηράνσεις φλοιού ή βλαστών) έως και το καλοκαίρι.
Τι κάνουμε; Δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα τώρα. Τα νεαρά φυλλοβόλα που θα νεκρωθούν, θα αναβλαστήσουν από χαμηλά (πάνω από το εμβόλιο τα εμβολιασμένα ή από το έδαφος οι ροδιές). Γενικά υπομονή και την άνοιξη βλέπουμε τι κάνετε. Εκεί που φαίνεται ότι οι ελιές έπαθαν ζημιά, πρόταση μας είναι να περιμένετε επίσης μέχρι τον Απρίλιο, να δείτε από πού θα έχετε ζωηρή καινούργια βλάστηση και τότε να κλαδέψετε αφαιρώντας τα τμήματα των βλαστών που νεκρώνονται ή είναι αδύναμα. Αν κρίνετε ότι τα δέντρα σας δεν έχουν ζημιά, προχωρήστε στο κλάδεμα από τα μέσα Φεβρουαρίου και μετά, εφόσον φαίνεται ότι δεν έρχονται άλλα κύματα παγετού.
Ελπίζω και εύχομαι να έχουμε μηδενικές ή ελάχιστες ζημιές σε όλες τις καλλιέργειες. Σίγουρα αυτός ο κακός καιρός (κρύο και υετός) έχουν και την καλή τους πλευρά για καλύτερη καρποφορία και λιγότερα φυτοπροστατευτικά προβλήματα την ερχόμενη άνοιξη.
Από τον Γιώργο Νάνο
* Ο Γιώργος Νάνος, είναι Καθηγητής Δενδροκομίας, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
